Popularny składnik leków niebezpieczny dla zdrowia? Co budzi obawy ekspertów?

Pseudoefedryna to syntetyczna substancja lecznicza, która pobudza adrenergiczny układ nerwowy, przyczyniając się do obkurczenia naczyń krwionośnych. W ten sposób zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa i ilość powstającej wydzieliny, a także rozszerza oskrzela. Dzięki temu ułatwia oddychanie i zmniejsza objawy zapalne w przypadku infekcji oddechowych, takich jak przeziębienie czy zapalenie zatok, a także objawy uczulenia, np. przy alergicznym nieżycie nosa.

Najczęściej pseudoefedryna występuje jako składnik leków złożonych wraz z niesteroidowymi substancjami przeciwzapalnymi takimi, jak ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy, a także przeciwbólowym paracetamolem. Występuje też w kroplach i aerozolach do nosa, czyli produktach działających miejscowo.

Chociaż pseudoefedryna jest znana od ponad wieku, a stosowana od 50 lat i dostępna w lekach bez recepty, wywoływane przez nią działania uboczne budzą coraz większe obawy ekspertów. Z tego powodu Komitet ds. Bezpieczeństwa Europejskiej Agencji Leków rozpoczął ponowny proces oceny bezpieczeństwa jej stosowania.

Do znanych działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem pseudoefedryny należą m.in. nadmierne pobudzenie nerwowe, zaburzenia snu, a także przyspieszone i nieregularne tętno, bóle głowy, nudności i wymioty, trudności w oddawaniu moczu, drżenie czy omdlenia.

Największy niepokój budzi jednak ryzyko wystąpienie groźnych zmian dotyczących naczyń krwionośnych w mózgu, takich jak zespół tylnej odwracalnej encefalopatii (PRES) i zespół odwracalnego skurczu naczyń mózgowych (RCVS). Zespoły neurologiczne tego typu przebiegają z niezwykle silnym bólem głowy, zawrotami, zaburzeniami widzenia i świadomości, wymiotami, drgawkami. Wynikają natomiast ze zmniejszenia dopływu krwi do mózgu.

Stosowanie pseudoefedryny wiąże się też z częstszymi incydentami sercowo-naczyniowymi, takimi jak udar niedokrwienny mózgu (zawał mózgu) oraz zawał mięśnia sercowego. Zagrożenia te są opisane na ulotkach leków zawierających pseudoefedrynę.

Zobacz też: Po tych lekach nie prowadź samochodu! Między nimi znalazła się również pseudoefedryna.

Badanie bezpieczeństwa leków z efedryną przez EMA zostało podjęte na wniosek francuskiej agencji leków. Ma uwzględniać świeże dane na temat niewielkiej liczby przypadków PRES i RVCS wśród stosujących ją osób.

Skutkiem oceny będzie decyzja, czy zezwolenie na stosowanie efedryny w lekach będzie podtrzymane, zmienione, zawieszone albo wycofane w krajach Unii Europejskiej. Prawdopodobne jest zwłaszcza wydanie nowego zestawu zaleceń dotyczących jej wykorzystania do celów leczniczych.

Póki co warto pamiętać, że do zażywania pseudoefedryny istnieją poważne przeciwwskazania, a są to zwłaszcza nadciśnienie tętnicze i choroba wieńcowa serca. Kuracja może być niebezpieczna w przypadku problemów takich, jak choroby serca, wysokie ciśnienie śródgałkowe, cukrzyca, nadczynność tarczycy, powiększenie prostaty,

Leku nie wolno łączyć z alkoholem oraz wieloma lekami antydepresyjnymi, nasercowymi, przeciwmigrenowymi, przeciwcukrzycowymi, a także zwalczającymi bakterie czy stosowanymi w chorobach tarczycy. W przypadku przyjmowania leków na receptę trzeba więc dokładnie sprawdzić, czy można sięgnąć po lek OTC przeciw grypie czy przeziębieniu – najlepiej zrobić to z lekarzem.

Źródło: PRAC starts safety review of pseudoephedrine-containing medicines European Medicines Agency

Sprawdź: Leki bez recepty, które uzależniają i działają jak narkotyk. Trzeba na nie uważać