Leki bez recepty, które uzależniają i działają jak narkotyk. Trzeba na nie uważać

Substancje psychoaktywne kojarzone są głównie z narkotykami, lecz pewne związki o takim działaniu zawarte są również w lekach bez recepty. Jak mawiał Paracelsus – niemiecki lekarz, alchemik i przyrodnik - „Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”.

Substancje tego typu w małych dawkach wykazują działanie lecznicze, a niepożądane efekty uboczne pojawiają się dopiero przy niewłaściwym stosowaniu (zbyt duże dawkowanie, zbyt częste zażywanie leku lub przez dłuższy okres czasu niż należy). Mogą spowodować halucynacje, euforię, poprawę lub pogorszenie nastroju, trudności w zasypianiu, czy trudną do opanowania nadpobudliwość.

Leki bez recepty zawierające substancje psychoaktywne są szczególnie niebezpieczne dla dzieci, kobiet w ciąży oraz seniorów, a także dla osób, które zmagają się z uzależnieniem od narkotyków. Niestety ich łatwa dostępność i niska cena sprawiają, że osoby młode nie sięgają po nie w celach leczniczych, lecz oczekując poprawy nastroju. Odurzanie się za ich pomocą może zapoczątkować lawinę uzależnienia i być wstępem do sięgania po twarde narkotyki.

O istnieniu leków bez recepty, które mogą uzależniać, a po przedawkowaniu dają podobne efekty, co zażycie narkotyków powinni wiedzieć zwłaszcza rodzice dorastającej młodzieży.

• Leki bez recepty na katar i zatoki

Leki bez recepty stosowane w celu udrożnienia górnych dróg oddechowych (np. na zapalenie zatok lub bardzo uporczywy katar), mogą zawierać pseudoefedrynę. Ta substancja obkurcza naczynia krwionośne, zmniejsza więc przekrwienie błon śluzowych, co redukuje ilość produkowanej wydzieliny i ułatwia odpływ tej zalegającej. Przynosi ogromną ulgę i umożliwia swobodne zaczerpnięcie głębokiego oddechu.

Pseudoefedryna to jednak substancja, która może uzależniać. Leki ją zawierające można stosować do tygodnia (u młodzieży do 4 dni), a maksymalna dzienna dawka wynosi 240 mg. Przekroczenie jej może powodować trudności w zasypianiu, nadpobudliwość, zwiększenie czujności i niebezpieczny wzrost ciśnienia tętniczego.

Zobacz: Popularny składnik leków niebezpieczny dla zdrowia? EMA rozpoczyna nową ocenę efedryny

• Leki bez recepty na kaszel

Leki na kaszel mają za zadanie ułatwić odkrztuszanie zalegającej wydzieliny oraz zmniejszyć częstotliwość odruchu kaszlowego. Substancją o takim działaniu zawartą w preparatach dostępnych bez recepty jest m.in. kodeina (pochodna morfiny), która występuje w syropach na kaszel lub tabletkach na tę dolegliwość. Niestety po przedawkowaniu (stosowanie dłużej niż 3 dni) może wywoływać stany euforii, dawać efekt błogostanu, poprawiać nastrój oraz wywołać senność. Dlatego podczas stosowania leków bez recepty z kodeiną, należy zachować szczególną ostrożność i rygorystyczne przestrzegać zaleceń lekarza, albo tych zawartych w ulotce.

Drugą substancją łagodzącą objawy kaszlu, lecz mającą działanie uzależniające i psychotyczne po przedawkowaniu jest dekstrometarfan (DXM). Objawy uboczne są podobne do tych towarzyszących upojeniu alkoholowemu, towarzyszy mu ekscytacja, pobudzenie, znaczna poprawa nastroju, zwiększona wrażliwość zmysłów. Bardzo duże przekroczenia leczniczych limitów mogą powodować zaburzenia mowy, halucynacje, zaburzenia świadomości, tzw. chód robota oraz wrażenie oddzielenia ciała od duszy. Należy bardzo uważać, gdyż dekstrometarfan uzależnia psychicznie.

• Leki bez recepty na ból gardła

Na ból gardła przeważnie stosowane są tabletki do ssania, tabletki do sporządzana roztworów lub syropy, których działanie polega na powlekaniu błony śluzowej gardła, łagodzeniu wrażenia drapania oraz działaniu przeciwbólowym i antyseptycznym. Oprócz substancji ziołowych czy miodu składnikiem leków na gardło jest benzydamina. To substancja, która wykazuje opisane działanie i przeznaczona do stosowania przez maksymalnie 3 dni z rzędu. Warto dodać, że jej obecność nie powinna zdziwić również w preparatach do higieny intymnej oraz leków na problemy stomatologiczne.

Benzydamina stosowania zbyt długo i w dawkach większych niż te zalecane może powodować pobudzenie, nadpobudliwość oraz halucynacje przy otwartych oczach. Mogą towarzyszyć temu stanowi również omamy o negatywnej treści, poczucie lęku i uczucie zagubienia. Po euforii pojawia się bardzo silne zmęczenie, lecz równocześnie trudności w zaśnięciu i zregenerowaniu organizmu.

• Leki bez recepty na chorobę lokomocyjną

Leki bez recepty na chorobę lokomocyjną są przeznaczone przede wszystkim dla najmłodszych. Preparaty mają łagodzić mdłości, zapobiegać wymiotowaniu, uspokajać, często działają łagodnie nasennie, co pomaga przetrwać podróż. Substancjami zawartymi w lekach na chorobę lokomocyjną są difenhydramina i dimenhydrynaten. Dla dzieci od 6 do 14 roku życia bezpieczną dawką jest maksymalnie 150 mg jednej z nich, natomiast dla starszych i osób dorosłych do 400 mg.

Wśród objawów ubocznych charakterystycznych dla przedawkowania wymieniane są halucynacje, poczucie rozbicia, bóle głowy. Ponadto mogą pojawić się trudności w oddawaniu moczu oraz bardzo długi i niekontrolowany sen.