Neuroblastoma to rzadki złośliwy nowotwór. Jakie są jego objawy i jak przebiega leczenie? Nerwiak zarodkowy najczęściej dotyczy dzieci

Neuroblastoma, czyli nerwiak zarodkowy to złośliwy nowotwór współczulnego układu nerwowego, który jest najczęstszym guzem litym występującym u niemowląt. Szacuje się, że nerwiak zarodkowy stanowi 5-7 proc. wszystkich nowotworów dziecięcych.

Dotyka on głównie najmłodszych, przy czym diagnoza stawiana jest zazwyczaj po skończeniu 2. roku życia dziecka. Zdecydowanie częściej na nerwiaka zarodkowego chorują chłopcy niż dziewczynki.

Czytaj także: Nowotwory u dzieci są wykrywane zbyt późno. Jak rozpoznać ich objawy i na czym polega leczenie? Dołącz do kampanii (P)OKAŻ SERCE

Neuroblastoma występuje u 1 na 6 tys. dzieci w wieku do 5 lat. Szacuje się, że postawiona diagnoza i rozpoczęcie leczenia przed pierwszym rokiem życia zwiększa szanse na wyleczenie do 90 proc.

Przyczyną nerwiaka zarodkowego są mutacje genetyczne, które odpowiadają za prawidłowe różnicowanie się i podział komórek. Uszkodzenie genów powoduje nieprawidłowy rozwój układu współczulnego, co skutkuje ciągłym wzrostem i podziałem komórek.

Jak podaje Instytut Matki i Dziecka, niektóre wady wrodzone, stosowanie hydantoiny lub picie alkoholu przez matkę mogą zwiększać ryzyko rozwoju neuroblastomy u dziecka.

Ten nowotwór złośliwy często występuje już u noworodków, jednak diagnozowany jest dopiero po pojawieniu się pierwszych dolegliwości. Do typowych objawów nerwiaka zarodkowego należą pojawiające się guzy lub zbite masy w obrębie jamy brzusznej, rdzenia kręgowego, szyi, miednicy lub klatki piersiowej.

Dodatkowo mogą pojawić się niecharakterystyczne objawy, do których należą:

• zmniejszenie apetytu,
• spadek masy ciała,
• tkliwość brzucha,
• zaparcia,
• przewlekły kaszel,
• świst krtaniowy,
• obrzęk szyi,
• brak reakcji źrenic na zmianę natężenia światła,
• opadanie powiek.

Jak podaje Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Chorobami Krwi w Lublinie, neuroblastoma może powodować obrzęk i silny ból całego ciała. Charakterystycznym objawem jest również to, że guzy są wyczuwalne przez powłoki brzuszne.

Niestety w momencie wykrycia tego nowotworu często stwierdza się już przerzuty do węzłów chłonnych lub narządów.

Guzy oraz masy guzowate wyczuwalne są pod skórą, dlatego rodzice mogą zauważyć ewentualne anomalie podczas kąpieli lub przebierania dziecka. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który skieruje na dalszą diagnostykę.

Pierwszymi badaniami w kierunku nerwiaka zarodkowego są badania krwi oraz moczu pacjenta. Następnie wykonuje się diagnostykę za pomocą:

• ultrasonografii (USG),
• prześwietlenia rentgenowskiego (RTG),
• tomografii komputerowej,
• rezonansu magnetycznego.

Warto wspomnieć, że do ostatecznego rozpoznania neuroblastomy konieczne jest przeprowadzenie biopsji guza i poddanie go badaniu histopatologicznemu. Dzięki analizie możliwe jest ustalenie charakterystyki guza, określenie grupy ryzyka oraz rokowań.

Dopiero po ustaleniu specyfiki zmian można podjąć odpowiednią drogę leczenia.

Szacuje się, że u dzieci z niskim ryzykiem nawrotu choroby szansa na wieloletnie życie wynosi ok. 95 proc., natomiast u dzieci ze średnim i wysokim ryzykiem wynosi kolejno 80 proc. i 30-40 proc.

Leczenie nerwiaka zarodkowego zależy przede wszystkim od specyfiki guza i ryzyka nawrotu. U dzieci z niskim ryzykiem w pierwszym etapie przeprowadza się operację chirurgiczną, mającą na celu usunięcie guza lub mas guzowatych. Następny etap polega na regularnym kontrolowaniu, czy nie wystąpi nawrót choroby.

U dzieci ze średnim ryzykiem poza operacją stosuje się chemioterapię, a także regularne kontrolowanie.

Natomiast w przypadku wysokiego ryzyka stosuje się agresywną chemioterapię, operację chirurgiczną oraz radioterapię. Istnieje również możliwość przeszczepienia komórek macierzystych w celu zwiększenia szans na wyleczenie.

Warto wspomnieć, że w niektórych przypadkach guz może ulec samoistnemu zanikowi, bez podejmowania leczenia (dotyczy to guzów rozpoznawanych u noworodków i niemowląt). Należy jednak pamiętać, że o sposobie leczenia zawsze decyduje lekarz onkolog.