Maseczka z sody: czy jest bezpieczna? Zobacz, jakie efekty i zagrożenia niesie za sobą nakładanie sody oczyszczonej na twarz i włosy!

Pod zwyczajową nazwą „soda oczyszczona” kryje się nieorganiczny związek o wzorze chemicznym NaHCO3 – wodorowęglan sodu. W przemyśle sodę najczęściej uzyskuje się podczas stosowania tzw. metody Solvaya, w której głównymi surowcami są węglan wapnia oraz sól kamienna, a produktem finalnym ma być węglan sodu.

Naturalnie soda w postaci trony (związku krystalicznego, który po ogrzaniu rozpada się na wodorowęglan sodu oraz węglan sodu) występuje w słonych jeziorach, np. afrykańskim Magadi czy amerykańskim Searles Lake.

Dzięki właściwościom pieniącym jest wykorzystywana m.in. jako składnik proszku do pieczenia, natomiast jej żrące zdolności predestynują sodę do roli środka czyszczącego do szczególnie mocno zabrudzonych powierzchni. Czy substancja używana do szorowania piekarnika może okazać się bezpieczna dla skóry?

Efekty zastosowania maseczki z sody szybko podbiły internet, zyskując miano „domowej dermabrazji”. Sporą rolę odegrała w popularności maseczek z sody szeroka dostępność tego składnika i jego niska cena, a także łatwość przygotowania takiego specyfiku.

Według porad zamieszczanych na licznych blogach DIY wystarczy zmieszać sodę z wodą w proporcji 2:1, aby otrzymać maseczkę oczyszczającą, której stosowanie poleca się zarówno na skórę, jak i włosy. Tymczasem lekarze dermatolodzy przeczą zbawiennym skutkom zastosowania wodorowęglanu sodu, a nawet przestrzegają przed maseczkami z sody. Dlaczego?

Warto przypomnieć sobie podstawowe wiadomości z chemii: odczyn pH 0-6 jest kwaśny, pH 7 to obojętny odczyn, a powyżej pH 8 rozpoczynają się zasady. Soda ma pH 10,3, zaś ludzką skórę cechuje odczyn lekko kwaśny – pH 5,5 (tzw. kwaśny płaszcz skóry), który zapewnia ochronę przed rozmaitymi drobnoustrojami i innymi szkodliwymi czynnikami środowiskowymi. Sprzyja on również produkcji lipidów w warstwie rogowej naskórka, które decydują o jego elastyczności.

Soda w połączeniu z wodą daje roztwór zasadowy, którego zastosowanie silnie podniesie pH skóry, usuwając naturalną kwasową barierę i działając drażniąco na skórę. Z pewnością dojdzie do złuszczenia naskórka, jednak silne działanie tego zabiegu może wpłynąć na wystąpienie stanów zapalnych. Po zastosowaniu maseczki z sody częste jest również pojawienie się objawów alergicznych dotyczących innych kosmetyków, których stosowanie dotychczas było bezpieczne.

Naskórek stanowi barierę ochronną dla organizmu, dlatego jego regularne uszkadzanie z pomocą substancji drażniących, takich jak maseczka z sody oczyszczonej, może prowadzić do poważnych powikłań.

Dzieje się tak, ponieważ domowa maseczka z sody rozregulowuje naturalne procesy dermatologiczne. W związku z tym zwiększa się również produkcja sebum, którego nadmiar w połączeniu ze złuszczonym naskórkiem jest przyczyną powstawania zaskórników. Oznacza to, że stosując oczyszczającą maseczkę z sody można wręcz wywołać sytuację idealną do zatkania porów i pogłębienia problemów skórnych.

Nieprzyjemne skutki uboczne maseczki z sody to widoczne natychmiast zaczerwienienie, któremu towarzyszyć może obrzęk oraz uczucie pieczenia. Oprócz tego, mikrouszkodzenia obecne na skórze potraktowanej sodą trudniej się goją, a często dochodzi także do ich powiększenia i zaognienia, co może przełożyć się na nieestetyczne blizny.

Najpoważniejszym zagrożeniem jest jednak utrata naturalnego kwaśnego płaszcza skóry i mechanizmów jego autoregulacji. Nieosłonięta tą powłoką skóra jest narażona na infekcje i niekorzystny wpływ czynników środowiskowych, przed którymi zwykle chroni nas kwaśny odczyn. Namnażanie się chorobotwórczych drobnoustrojów, które atakują mikrouszkodzenia i prowadzą do zakażeń skóry – to z pewnością nie jest to, czego oczekuje się od dobrej oczyszczającej maseczki.

Enzymy wspomagające wytwarzanie ceramidów (ściśle przylegających do siebie lipidowych płytek obecnych w naskórku oraz włosach) optymalnie działają w lekko kwaśnym środowisku. Zaburzając ten proces np. poprzez zasadową maseczkę z sody z pewnością nie poprawimy wyglądu włosów. Zbyt wysoki odczyn wodorowęglanu sodu dodatkowo może wywołać podrażnienia skalpu i skłonność do reakcji alergicznych.

Znane jest także wysuszające działanie sody oczyszczonej na włosy. Kiedy wodorowęglan sodu jest wykorzystywany w przemyśle fryzjerskim, odbywa się to w konkretnych stężeniach i w połączeniu z substancjami kontrolującymi jego działanie – zwykle także pielęgnację z użyciem sody kończy nałożenie preparatu przywracającego naturalne pH oraz nawilżającego przesuszone nią włosy.

Skoro soda zobojętnia kwasy, to połączenie jej z kwaskiem cytrynowym, innym naturalnym remedium o zbyt silnym działaniu do samodzielnego stosowania, wydaje się dobrym rozwiązaniem. Jednak nic bardziej mylnego – dodatek kwasu cytrynowego obniży co prawda odczyn sody do wartości pH 8, jednak nadal pozostaje to odczyn zasadowy, którego zastosowanie na skórę wiąże się ze wszystkimi opisanymi powyżej niebezpieczeństwami i konsekwencjami.

Wybielanie zębów sodą oczyszczoną – czy to bezpieczne?