Spis treści
Starość jest nieuniknionym elementem życia. Ile czasu żyją Polacy?
Starość nie ominie nikogo, kto dożywa sędziwych lat. Nowoczesne odkrycia medyczne, dzięki którym poznawane są innowacyjne metody lecznicze i diagnostyczne, istotnie wydłużają czas trwania życia człowieka. Porównując średni wiek zgonu ludzi w 1990 roku z rokiem 2018, czas trwania życia wydłużył się aż o 7,6 lat w przypadku mężczyzn i 6,5 lat w przypadku kobiet [1]. We wspomnianym 2018 r. przeciętny mężczyzna żył 73,8 lat, a statystyczna kobieta 81,7 lat. Starość u mężczyzn postępuje szybciej, co znajduje potwierdzenie w trendzie długości życia panów w odniesieniu do pań, nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie [2].
Sprawdź: Witamina D przeciw starzeniu się. Nie każdy reaguje tak samo
Starość. Od czego zależy tempo starzenia się organizmu?
Starość i nieodłącznie związana z tym terminem długość życia, zależna jest o wielu zmiennych. W literaturze naukowej zwraca się uwagę na czynniki genetyczne, styl życia w kontekście stosowanej diety, używek i poziomu aktywności fizycznej, a także relacje międzyludzkie. Ogromną rolę mają także niezależne od nas czynniki środowiskowe: klimat, poziom nasłonecznienia, temperatura otoczenia, zanieczyszczenia i higiena.
Gerentolodzy uważają, że starość jest wypadkową wcześniejszej egzystencji – stanowi kontynuację dotychczasowego życia. Niewątpliwie schyłkowy okres życia stawia przed człowiekiem nowe wyzwania, a tym łatwiej sprostać mając w pamięci istnienie perspektywy korzystnych wydarzeń. O te niestety w okresie starości bywa trudno.
Drugim istotnym aspektem jest po prostu akceptacja pojawiających się niedomóg i biologicznych zmian zachodzących w ciele w wyniku starzenia się. Potwierdzenie znajduje truizm, że optymiści czerpią więcej korzyści z życia, bowiem nie skupiają się na negatywnych, a tych pozytywnych jego stronach. Przyjmują nieuniknione zmiany i czerpią radość z każdego etapu życia człowieka, który charakteryzuje się innymi przywilejami, możliwościami i aktywnością.
Starość wymaga nadania życiu nowego celu, który będzie dawał perspektywę i poczucie sensu życia.
Wszyscy starzeją się, ale w odmienny sposób. Dlatego? Na to pytanie postanowili znaleźć odpowiedź naukowcy z Wydziału Genetyki Uniwersytetu Medycznego w Stanford w Kalifornii. Wyniki dwuletniej obserwacji ukazały się na łamach Nature Medicine [3]
Starość ma cztery typy tzw. ageotypes
Starość jest przedmiotem wielu badań, ponieważ chcemy poznać czynniki, które istotnie wpływają na ten proces i poszukiwać możliwości jego opóźnienia. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy wyróżnić można kilka markerów klinicznych i molekularnych (np. poziom cholesterolu), pełniących ważne role. Naukowcy ze Stanford postawili sobie za cel, poznanie tego, co się dzieje w organizmie człowieka w miarę starzenia się?
W badaniu wzięło udział 43 zdrowych ochotników w wieku 34-68 lat. Zgodzili się oni oddawać 5 razy w roku próbki krwi i kału do oceny zmian w zawartości wybranych metabolitów, aktywności drobnoustrojów i innych znaczących cząsteczek, przez dwuletni okres badania.
Efektem prac badaczy była obserwacja molekularnego procesu starzenia się, co ujawniło sporo wyraźnych różnic. Na tej podstawie naukowcy wyizolowali 4 typy (ścieżki) starzenia się organizmu:
- metaboliczne – związane z nagromadzeniem się i rozpadem różnych substancji,
- immunologiczne – związane z reakcjami odpornościowymi,
- wątrobowe – zależne od czynności tego narządu,
- nerkowe – powiązane z funkcjami nerek.
Przyrównanie danej osoby do typu starzenia się może promować wdrożenie konkretnych zmian w dotychczasowych nawykach. Stwierdzono, że osoby z metabolicznym typem starzenia się, mają predyspozycje do cukrzycy typu 2, co znajduje odzwierciedlenie w podwyższonym stężeniu hemoglobiny glikowanej. Wdrożenie w ich przypadku diety o niskim indeksie glikemicznym, może zadziałać ochronnie.
W niektórych przypadkach zaobserwowano wyraźne zmniejszenie się, a nawet cofnięcie pewnych zmian molekularnych, pod wpływem konkretnych modyfikacji żywieniowych.
Co ciekawe podczas dwuletniej obserwacji zaobserwowano, że niektóre osoby nie wykazały żadnych zmian marketów, a inni wręcz odwrotnie. Były jednostki, które bardzo pozytywnie zareagowały na zmianę niekorzystnych nawyków żywieniowych na lepsze, a u innych nie stwierdzono żadnego wpływu. Niestety badacze zaobserwowali także, że każdy może mieć predyspozycje do jednego lub więcej typów starzenia się, co stanowi pewne ograniczenie.
Autorzy podkreślają, że to dopiero jedna z pierwszych prac, ukierunkowanych na zrozumienie starzenia się organizmu. Grupa badawcza również nie była liczna. By starość molekularna została lepiej zrozumiana, potrzeba więcej badań na większej populacji opartych o szczegółowe zmiany w istotnych markerach, oraz poznanie nowych.
- Główny Urząd Statystyczny: Trwanie życia w 2018 roku.
- Zielińska-Więczkowska H., Kędziora-Kornatowska K., Kornatowski T.: Starość jako wyzwanie. Gastroenterologia Polska, 2008.
- Ahadi S., Zhou W. i inni: Personal aging markers and ageotypes revealed by deep longitudinal profiling. Nature Medicine, 2020.
