Kiedy tarczyca choruje… 9 czynników przyczyniających się do problemów z tarczycą!

Tarczyca to niewielki gruczoł umiejscowiony w przedniej części szyi, poniżej krtani. Składa się z dwóch płatów połączonych ze sobą wąskim obszarem zwanym węziną gruczołu tarczycowego. Produkuje ona hormony: tyroksynę (T4), trijodotyroninę (T3) oraz kalcytoninę. Nad pracą tarczycy czuwa podwzgórze oraz kontroluje przysadka mózgowa za pomocą hormonu tyreotropowego (TSH).

Tarczyca reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową w organizmie oraz ma znaczący wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego i płciowego. Hormony tarczycy mają wpływ na płodność, a w czasie ciąży regulują także rozwój mózgu i układu kostnego dziecka. Tarczyca może chorować głównie z powodu niedoczynności i nadczynności, na skutek tych schorzeń mogą wystąpić choroby autoimmunologiczne takie jak Hashimoto i choroba Gravesa-Basedowa, a także nowotwór.

• Niedoczynność tarczycy –występuje ona głównie u kobiet i pojawia się, gdy tarczyca produkuje za mało hormonów T3 i T4. Do ich produkcji tarczyca potrzebuje odpowiedniej ilości jodu, który czerpie z pożywienia i powietrza. Gdy jest go za mało gruczoł nie jest w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości hormonów.

  Do objawów niedoczynności tarczycy należą przede wszystkim: zaburzenia nastroju, ciągłe zmęczenie, przybieranie na wadze, zaparcia, duszności, dotkliwe odczuwanie zimna, przesuszona skóra, suche, łamliwe, a czasem nawet przerzedzone włosy, bóle głowy, problemy z koncentracją.
  Niedoczynność tarczycy prowadzi do problemów z zajściem i utrzymaniem ciąży, spadku libido. O właściwym leczeniu decyduje lekarz endokrynolog, a polega ono na uzupełnianiu poziomu hormonów lub jodu. Nie należy suplementować jodu profilaktycznie „na własną rękę”, bez konsultacji z lekarzem.

• Nadczynność tarczycy – objawy tego schorzenia to odczuwanie rozdrażnienia, niepokoju, drżenie rąk, kołatanie serca, pocenie się, uczucie gorąca, osłabienie, chudnięcie, biegunki, nieregularne miesiączki. Schorzenie to dotyczy głównie kobiet pomiędzy 20. a 40. rokiem życia. Przy nadczynności tarczycy mogą wystąpić trudności z zajściem w ciążę oraz poronienia. Nadczynność pojawia się, gdy gruczoł produkuje za dużo hormonów T3 i T4. Reguluje się je środkami farmakologicznymi.

• Hashimoto – to choroba autoimmunologiczna. W jej przebiegu tarczyca może być powiększona, a na jej powierzchni pojawiają się nierówności i guzki wyczuwalne w badaniu palpacyjnym. Objawia się odczuwaniem ciągłego zmęczenia i senności, problemami z koncentracją, bólami stawów, trudnościami w oddychaniu i nagłym przyrostem masy ciała, może pojawić się także depresja. Pogarsza się również stan skóry i włosów, towarzyszy temu suchość i łuszczenie skóry oraz łamliwość i wypadanie włosów.

• Choroba Gravesa-Basedowa – to również choroba autoimmunologiczna wynikająca z nadczynności tarczycy, dlatego jej objawy są takie same jak przy tym schorzeniu, a dochodzi do nich także powiększenie gruczołu, który może przeobrazić się w wole tarczycowe. Charakterystycznym objawem tej choroby jest także wytrzeszcz oczu (oftalmopatia) spowodowany gromadzeniem się nacieków wokół gałki ocznej. Może to skutkować podwójnym widzeniem, światłowstrętem oraz uszkodzeniem wzroku.

• Rak tarczycy – stanowi on zaledwie 1 proc. wśród wszystkich nowotworów złośliwych. Najczęściej występuje u kobiet pomiędzy 40. a 50. rokiem życia, jednak zdarza się również u mężczyzn. Jego postaci to rak brodawkowaty, rak pęcherzykowy i rak rdzeniasty. Do objawów raka należy pojawienie się chrypki i zmiana barwy głosu, zgrubienie, guzek wyczuwalny w badaniu palpacyjnym, który jest twardy i nieprzesuwalny, powiększony obwód szyi lub powiększone węzły chłonne. Ze względu na niespecyficzne objawy wykrywany on jest dopiero w badaniu USG tego narządu.

Aby wykryć chorobę tarczycy należy udać się do lekarza rodzinnego, który zleci przede wszystkim badania poziomu hormonów T3, T4 oraz TSH we krwi.

Jeśli badania hormonalne wykażą nieprawidłowości lekarz rodzinny skieruje pacjenta do endokrynologa, który zajmie się szerszą diagnostyką. Może on zlecić wykonanie badań na przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) lub przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG). Wykona również USG tarczycy, które określi jej wielkość oraz pojemność. Te pomiary pozwalają na ustalić czy tarczyca jest powiększona.

USG wykrywa także guzki i zwłóknienia tkanki gruczołu, które można dokładniej zbadać za pomocą biopsji cienkoigłowej. W czasie tego zabiegu pobiera się wycinek chorej tkanki, którą następnie ogląda się pod mikroskopem przeprowadzając badanie histopatologiczne. Pozwala ono wykryć komórki rakowe i rozpocząć leczenie.