Kiedy myślisz, że jesteś martwy. Syndrom chodzącego trupa to poważna choroba psychiczna. Co to jest zespół Cotarda?

To, co jest scenariuszem popularnych filmów, seriali (np. kultowego „The Walking Dead”) i gier o zombie, jest prawdziwą chorobą. Syndrom chodzącego trupa, który znany jest też jako zespół Cotarda, to rzadkie zaburzenie, które charakteryzuje się fałszywym przekonaniem o tym, że jest się martwym lub części ciała są martwe, umierają lub nie istnieją.

Nazwa zespół Cotarda pochodzi od nazwiska francuskiego neurologa Jules’a Cotarda, który jako pierwszy opisał zespół chodzącego trupa, nazywając go le délire de négation (fr. urojenie negacyjne).

Zespół chodzącego trupa zwykle występuje z ciężką depresją i niektórymi zaburzeniami psychotycznymi. Może też towarzyszyć innym chorobom psychicznym oraz schorzeniom neurologicznym.

Chorzy, którzy myślą, że umarli, mogą przestać dbać o siebie: przestają się kąpać, myć, jeść i pić. Zdarzają się też próby samobójcze czy samookaleczenia.

Jednym z głównych objawów syndromu chodzącego trupa jest nihilizm, czyli przekonanie o braku wartości, a nawet o nieistnieniu czegokolwiek. Osoby z zespołem Cotarda mają poczucie, że są martwe lub gniją, a w niektórych przypadkach mogą mieć wrażenie, że nigdy nie istnieli. Poczucie to może odnosić się do zarówno do całego ciała, jak i niektórych kończyn, narządów, na nawet duszy. Niektóre osoby czują się tak w odniesieniu do całego ciała, inne zaś odczuwają to tylko w odniesieniu do określonych narządów, kończyn, a nawet duszy.

Z syndromem chodzącego trupa ściśle wiąże się depresja, na co wskazują przeprowadzone badania. W przypadku 89 proc. chorych depresja jest jednym z objawów.

Inne objawy zespołu Cotarda to:

• niepokój,
• zaabsorbowanie zrobieniem sobie krzywdy lub śmiercią,
• hipochondria,
• halucynacje,
• poczucie winy.

Naukowcy nie do końca rozumieją, co powoduje zespół Cotarda. Osoby z syndromem chodzącego trupa mają tendencję do zmian w mózgu, co może sugerować, że podstawowe kwestie neurologiczne mogą odgrywać rolę w jego rozwoju.

Jak wskazuje kilka badań, średni wiek osób z syndromem chodzącego trupa to ok. 50 lat, choć urojenia mogą występować też u dzieci i nastolatków. Zespół Cotarda u osób poniżej 25 lat często cierpią też na chorobę afektywną dwubiegunową. Na rozwinięcie choroby bardziej narażone są kobiety.

Zespół Cotarda może też częściej występować u osób, które uważają, że to ich osobiste cechy, a nie środowisko, powodują ich zachowanie. Warto tu dodać, że osoby, które wierzą, że to ich środowisko jest powodem ich zachowania, są bardziej narażone na zespół Capgrasa. Ludzie, którzy cierpią na zespół Capgrasa, myślą, że ich rodzinę i przyjaciół zastąpili oszuści. Co ciekawe, zespół Cotarda i zespół Capgrasa mogą występować razem.

Inne zaburzenia psychiczne, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu chodzącego trupa, to:

• schizofrenia,
• choroba afektywna dwubiegunowa,
• depresja poporodowa,
• depresja psychotyczna,
• katatonia,
• zaburzenie depersonalizacji,
• zaburzenie dysocjacyjne.

Zespół Cotarda może się też wiązać z niektórymi schorzeniami neurologicznymi, jak np.:

• demencja,
• guzy mózgu,
• infekcje mózgu,
• epilepsja,
• migreny,
• stwardnienie rozsiane,
• choroba Parkinsona,
• udar,
• urazowe uszkodzenia mózgu.

Zespół Cotarda jest trudny do zdiagnozowania – wiele organizacji nie uznaje go za chorobę. Syndrom chodzącego trupa zazwyczaj występuje z innymi schorzeniami, dlatego też nie ma jednej metody, która byłaby skuteczna we wszystkich przypadkach. W zależności od podstawowej przyczyny leczenie może obejmować:

• psychoterapię,
• leki przeciwpsychotyczne (stosowane w leczeniu schizofrenii lub innych zaburzeń psychicznych),
• leki przeciwdepresyjne,
• odstawienie leków wywołujących objawy,
• nawodnienie (za pomocą kroplówek),
• elektrowstrząsy.

Źródła:

• Cotard's syndrome: a review Current Psychiatry Reports
• Cotard’s Syndrome in a Patient with Schizophrenia: Case Report and Review of the Literature Case Reports in Psychiatry
• Cotard Syndrome: "I’ m Dead, So Why Do I Need to Eat?" Primary Care Companion for CNS Disorders