Jakie są pierwsze objawy raka piersi? Tak wyglądają guzy na piersiach. Na czym polega mammografia i samobadanie piersi w domu?

Rak piersi jest nowotworem rozwijającym się w tkance gruczołu piersiowego. W Polsce to najczęściej występujący nowotwór u kobiet i drugi najbardziej zabójczy. Co więcej, w ciągu ostatnich 50 lat dwukrotnie wzrosła zachorowalność na tę przypadłość. Przyczyny występowania raka piersi nie są do końca znane.

Czytaj też: „Coś tam się we mnie gotuje”. U Agaty Młynarskiej rozpoznano guza w piersi. Lekarze natychmiast zaczęli działać

Sugeruje się, że głównymi czynnikami predysponującym są:

• płeć – roczna zapadalność w Polsce wśród mężczyzn to ok. 140 osób, przy czym u kobiet 19 tysięcy,
• wiek – wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko, osiągając szczyt między 50. a 60. rokiem życia,
• wystąpienie raka piersi w najbliższej rodzinie przed 50. rokiem życia,
• wczesna pierwsza miesiączka,
• późna menopauza,
• długotrwała hormonalna terapia zastępcza,
• nadwaga i otyłość pomenopauzalna,
• nieprawidłowa dieta bogata w alkohol oraz tłuszcze nasycone,
• brak odpowiedniej higieny snu.

Pierwsze objawy mogą pojawić się dopiero po wieloletnim, utajonym i bezbolesnym wzroście. Rak sutka u mężczyzn objawia się bardzo podobnie jak u kobiet, głównie niewielką naroślą wyczuwalną w okolicach brodawki. Może temu również towarzyszyć świąd lub wyciek wydzieliny.

Zobacz też: Co dziesiąta z nas zachoruje na raka piersi. Panowie też nie mogą czuć się bezpiecznie

Często zauważalnym objawem raka piersi jest powiększenie węzłów chłonnych pod pachą, po stronie guza. Zatem ważne jest, aby poddawać się rutynowym badaniom. Należy wspomnieć, aby raz na miesiąc wykonywać samobadanie, które pozwoli szybko wykryć ewentualne guzki w piersi i postawić szybszą diagnozę. Trzeba pamiętać, że nie każdy guz w piersi od razu oznacza raka. Zmiana może być również torbielą, tłuszczakiem, a także stanem zapalnym.

Czytaj także: To przełom w leczeniu raka piersi. U Polek wykryto nowy gen związany z ryzykiem rozwoju tego nowotworu. Tani test wykryje mutację genu ATRIP

Zobacz też: Stanowią wskazówkę, ale nie dają pewności. Markery nowotworowe pomogą wykryć raka. Jednak nie wystarczą do diagnozy

Najważniejsze jest, aby wykryć ewentualne zmiany w jak najwcześniejszym okresie. Szybka diagnoza w momencie bezobjawowym zwiększa szanse na całkowite wyleczenie i korzystnie wpływa na rokowania.

Sprawdź: Jakie są pierwsze objawy raka piersi?

Diagnostyka obejmuje przede wszystkim samobadanie piersi. W ten sposób wykrywa się około 37 proc. guzów złośliwych. Każda zmiana, która została wykryta za pomocą dotyku powinna skłonić do wizyty u specjalisty.

Czytaj także: Szczepionka na raka piersi coraz bliżej. Preparat stymuluje układ odpornościowy do walki z nowotworem u osób z zaawansowanym rakiem piersi

Badania raka piersi to między innymi USG oraz mammografia. Najlepsze efekty diagnostyczne dają stosowane łącznie. Dobór właściwej metody ma szczególne znaczenie. U kobiet młodszych i ciężarnych pierwszą metodą z wyboru (również ze względu na bezpieczeństwo) jest badanie ultrasonograficzne, natomiast u kobiet powyżej 40. roku życia zaleca się przeprowadzenie badania mammograficznego.

Czytaj także: Chcesz zmniejszyć ryzyko rozwoju raka piersi? Unikaj siedzącego trybu życia. Umiarkowany ruch to ważny element profilaktyki nowotworowej

Kobiety powyżej 50. roku życia powinny korzystać z mammografii raz na dwa lata, do momentu ukończenia 75. roku życia.

Szybki dostęp do badania można uzyskać w mobilnych busach mammograficznych. Najczulszą metodą jest jednak rezonans magnetyczny, który zalecany jest kobietom z wysokim ryzykiem zachorowalności (posiadającymi mutację genową).

Podłoże genetyczne raka piersi posiada 5-10 proc. chorych. Kobiety, u których w rodzinie wykryto raka sutka mają zwiększone predyspozycje. Nowoczesne badania genetyczne na nosicielstwo mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2 pozwalają oszacować ryzyko rozwinięcia się raka sutka w przyszłości.

Zobacz także: Przełomowy polski wynalazek wykryje raka w 10 minut. Jedyna na świecie kapsuła do obrazowania zmian w piersiach jest aktualnie testowana

Predyspozycje, które powinny skłaniać kobietę do wykonania badań genetycznych to m.in.:

• rodzinne występowanie nowotworu raka piersi lub raka sutka przed 40. rokiem życia,
• częste występowania raka jajnika w rodzinie,
• obustronne złośliwe guzy piersi w rodzinie,
• rak sutka u mężczyzn (tata, dziadek),
• obecność mutacji genowej BRCA u przodków.

Zobacz też: Jak dobrać biustonosz, aby nie szkodził piersiom?

Podczas kontroli można wykryć zmiany płynowe (torbielowate) oraz lite. O ile te pierwsze zazwyczaj nie wzbudzają niepokoju, to zmiany lite w piersiach wymagają pogłębienia diagnostyki. Wykryty guz poddaje się ocenie komórkowej. W tym celu przeprowadza się biopsję danej tkanki. Na podstawie wielkości, przerzutów do węzłów chłonnych oraz stopnia złośliwości postawia się ostateczną diagnozę i kieruje się pacjentkę na odpowiednie leczenie.

Czytaj też: Niedługo będzie nas leczył „robolekarz”? Naukowcy opracowali elektroniczny „palec”, który potrafi mierzyć puls. Może też wykryć raka piersi

Nie każdy guz w piersi to rak, a ponad 90 proc. są to zmiany łagodne. Wszelkie anomalie w piersiach należy poddać diagnostyce.

Do łagodnych zmian zaliczamy:

• torbiele z włóknieniem (rzadko zmieniające swoją objętość),
• łagodne zmiany rozrostowe (często zwiększają swoją objętość).

Ta grupa zmian nie należy do groźnych, lecz wymagana jest częsta kontrola lekarska. Zmiany złośliwe mogą mieć różny wygląd oraz charakter. Najgroźniejszą postacią jest rak zapalny piersi, inaczej zwany rakiem zapalnym sutka. Występuje niezwykle rzadko, w granicach 1 proc. wszystkich chorych, jednak ma gorsze rokowania.

Najważniejsze, aby nowotwór został rozpoznany możliwie jak najszybciej. Warto skorzystać z badań przesiewowych, pozwalających znacznie szybciej rozpocząć leczenie. Walka z nowotworem jest wieloetapowa i uzależniona od jego stopnia. Obejmuje przede wszystkim chirurgiczną operację raka, radioterapię, chemioterapię, hormonoterapię oraz leczenie celowane (zastosowanie leków ukierunkowanych na układ i procesy odpornościowe).

Rozwój nowych technologii pozwala, w przypadku guza mającego maksymalnie 3 cm, na leczenie oszczędzające polegające na zachowaniu elementu piersi, bez konieczności całkowitego jej usunięcia. W przypadku całkowitej resekcji jednej lub obu piersi pacjentka może poddać się refundowanej operacji rekonstrukcji.

W ciąży istnieje chwilowe zwiększenie ryzyka zachorowania na raka piersi z powodu zmian hormonalnych zachodzących w organizmie. Naturalne karmienie, poza niezaprzeczalnymi korzyściami dla dziecka, na wiele sposobów służy też kobiecie.

Karmienie piersią zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy sutka. Na każdy rok laktacji przypada 5 proc. spadek, a dodatkowo zmniejsza się o 7 proc. z każdą kolejną ciążą. Szczególnie u wieloródek z mutacją BRCA1 karmienie powyżej roku zmniejsza ryzyko raka piersi aż o 36 proc.

Nowotwór sutka jest zależny od zmian hormonów w gruczole sutkowym. Pobudzanie laktacji zmniejsza ilość cykli miesięcznych, a tym samym obniża działanie estrogenów na organizm, które między innymi przyczyniają się do rozwoju raka piersi.

Warto przeczytać: Karmienie piersią krok po kroku

Nie ma idealnej recepty na walkę z rakiem. Celem profilaktyki jest jak najskuteczniejsze zmniejszenie ryzyka zachorowalności na nowotwór. Zmiana stylu życia oraz prowadzenie zdrowego stylu życia wpływa pozytywnie na organizm i poprawia jego stan ogólny. Do prozdrowotnych zachowań należą przede wszystkim unikanie nadwagi oraz otyłości, a także umiarkowana aktywność fizyczna. Skorzystaj z naszych zaleceń prozdrowotnych w profilaktyce raka piersi:

• unikaj produktów przetworzonych i konserwantów: konserwy mięsne i rybne, zupy i sosy w proszku, kostki rosołowe,
• wzbogać dietę w produkty bogate w witaminę A: jaja, słodkie ziemniaki, jarmuż, szpinak, marchew, pomidory, czerwona papryka, morele, brzoskwinie, śliwki,
• wprowadź do codziennego jadłospisu warzywa i owoce obfitujące w witaminę C: owoce cytrusowe (kiwi, grejpfrut),truskawki, pomidory, pietruszka nać, brokuły, kalafior, kiszonki (szczególnie kapusta),
• dodaj do posiłku produkty z witaminą E: nasiona i orzechy (słonecznik, dynia, sezam, migdały), szpinak, awokado,
• codziennie spożywaj pełnoziarniste produkty zbożowe: kasze, makarony, płatki, otręby,
• zwróć szczególną uwagę na dodatek produktów bogatych w magnez i selen w diecie: Magnez – orzechy laskowe, migdały, kakao (gorzkie), ser twarogowy, ryż brązowy; Selen – owoce morza, ryby, drożdże, czosnek, suche nasiona roślin strączkowych (fasola, groch),
• uprawiaj codziennie umiarkowaną aktywność fizyczną przez 35-60 minut – spacer, jogging, jazda na rowerze, pływanie,
• unikaj stosowania używek w postaci alkoholu (szczególnie wysokoprocentowych) oraz palenia tytoniu,
• zadbaj o dobrą jakość snu – śpij 7-8 godzin, oraz staraj się zasypiać i wstawać o regularnych porach.