O FOMO zaczęto mówić w czasie awarii Facebooka, gdy na kilka godzin platforma przestała działać. Wielu użytkowników w związku z tym stale nerwowo odświeżało stronę i wielokrotnie zgłaszało problem do władz Facebooka. Awaria wzbudziła duży niepokój zwłaszcza wśród młodych osób najczęściej korzystających z Internetu, mediów społecznościowych i komunikatorów. Obecnie FOMO nasiliło się także z powodu trwającej już 2 lata pandemii COVID-19 oraz toczącej się od niemal 2 miesięcy wojny w Ukrainie.
Czym jest FOMO?
FOMO (ang. fear of missing out) to w skrócie lęk przed odłączeniem głównie od Internetu, ale też od mediów społecznościowych, komunikatorów i ogólnie od informacji. Charakteryzuje się on odczuwaniem ciągłego lęku związanego z przegapieniem wydarzenia czy informacji oraz poczuciem dyskomfortu związanym z tym, że nie jesteśmy na bieżąco z jakimiś informacjami. Zjawisko to nie jest zaklasyfikowane jeszcze do kategorii chorób psychicznych, ale ściśle wiąże się ono z zaburzeniami lękowymi oraz stanami depresyjnymi, może również doprowadzić do uzależnienia.
Osoba sfomowana może uwolnić się na chwilę od lęku dzięki sprawdzeniu informacji w Internecie czy przeskrolowaniu swoich mediów społecznościowych. W ten sposób upewnia się, że jest na bieżąco lub znajduje nowe informacje, które dają jej satysfakcję, że udało się jej ich nie przegapić.
Zobacz także: Samobójstwa, przemoc, hejt to wynik kryzysu komunikacji w rodzinie. Zamiast o uczuciach rozmawiamy o pieniądzach
Osoba z tym syndromem odczuwa również silną potrzebę dzielenia się wydarzeniami ze swojego życia w mediach społecznościowych. Mogą to być zdjęcia z wakacji, ale też obiadu czy zakupów w sklepie. Czuje satysfakcję z tego, że informacje o niej są również widziane i wyszukiwane przez innych. Nieustannie sprawdza, ile lajków i komentarzy dostaje.
Jak powstało FOMO?
Lęk przed odłączeniem wiąże się ściśle z rozwojem nowoczesnych technologii. Obecnie niemal każdy ma dostęp do Internetu za pomocą telefonu czy komputera zarówno w czasie wolnym, jak i w szkole czy w pracy. Wiadomości można więc sprawdzać przez całą dobę, nawet w środku nocy, czy podczas obiadu lub wizyty u lekarza. Tempo pojawiania się nowych informacji sprawia, że szybko się one dezaktualizują, a na ich miejsce pojawiają się kolejne. Stąd bierze się strach przed ich przegapieniem lub dowiedzeniem się o nich np. po kilku godzinach, a nie od razu.
Ciągłe bycie online, dostęp do Internetu 24 godziny na dobę, odpowiadanie na wiadomości z komunikatorów, sprawdzanie maila, czytanie informacji sprawia, że jesteśmy przebodźcowani. Osoba sfomowana nie potrafi odnaleźć się w nadmiarze informacji, porusza się wśród nich bardzo chaotycznie, czyta tylko nagłówki bez zagłębiania się w pełną treść. Jednak równocześnie nie potrafi się wyciszyć oraz skupić na chwili obecnej, a nawet chwilowa bezczynność czy nuda ją przerażają, ponieważ jest przyzwyczajona do nadmiaru bodźców. Często nawet na spotkaniu towarzyskim osoba z FOMO nie potrafi nawiązać bezpośredniej rozmowy, tylko „rozmawia” za pomocą komunikatorów, przegląda profile w mediach społecznościowych i czyta nawet mało istotne informacje.
FOMO nasiliła pandemia koronawirusa i wojna w Ukrainie
W czasie pandemii COVID-19 FOMO zdecydowanie się nasiliło, ponieważ dostęp do Internetu stał się konieczny ze względu na możliwość pracy czy nauki zdalnej oraz podtrzymywania więzi rodzinnych i towarzyskich. W czasie pandemii Internet, media społecznościowe, komunikatory, webinary, smartfony zdominowały życie.
Według najnowszego raportu „FOMO 2021 – Polacy a lęk przed odłączeniem podczas pandemii” wynika, że aż 16 proc. ankietowanych jest wysoko sfomowanych, kolejne 67 proc. należy do grupy średnio sfomowanej, zaś 17 proc. do nisko sfomowanej. Z badań wynika również, że ankietowani są zmęczeni pandemią i informacjami na jej temat, a równocześnie aż 45 proc. osób wysoko sfomowanych nadal chce jak najwięcej o niej wiedzieć.
Analogicznie FOMO nasiliła tocząca się wojna w Ukrainie. W pierwszych dniach ataku Rosji na Ukrainę każdy z nas był zszokowany i przerażony tą informacją. Wszyscy ze smutkiem i niedowierzaniem śledziliśmy napływające od naszych sąsiadów wiadomości na temat zniszczeń, rannych i uchodźców uciekających do naszego kraju przed rosyjską agresją. Informacje te nie pozwalały nam skupić się na codziennych czynnościach, pracy czy obowiązkach rodzinnych. Chęć śledzenia każdej nowej wiadomości zaburzała normalne funkcjonowanie. Tak właśnie objawia się FOMO.
Sprawdź, czy masz FOMO
Jeśli większość twoich odpowiedzi na poniższe pytania brzmi „tak”, to jesteś osobą sfomowaną:
- muszę mieć telefon zawsze przy sobie, żeby móc co chwilę sprawdzać wiadomości, maile czy media społecznościowe,
- nie wychodzę z domu, a nawet z pokoju bez swojego smartfona,
- sięgam po telefon zaraz po przebudzeniu się, korzystam z niego również tuż przed położeniem się spać,
- cały czas scroluję Facebooka, Instagram, TikToka, żeby wiedzieć co robią moi znajomi, a także inne osoby, które obserwuję,
- czuję lęk i niepokój oraz zazdrość, gdy inni mają ciekawsze doświadczenia ode mnie, bawią się lepiej, zamieszczają bardziej interesujące zdjęcia,
- czuję silną potrzebę relacjonowania wydarzeń ze swojego życia w sieci.
Jakie zagrożenia niesie ze sobą lęk przed odłączeniem?
FOMO rozpatrywane jest pod kątem zagrożenia płynącego z niewłaściwego korzystania z mediów społecznościowych, Internetu lub jako rodzaj uzależnienia od mediów społecznościowych, smartfonów oraz komunikatorów online.
Negatywne konsekwencje zdrowotne FOMO to m.in:
- brak snu,
- obniżona samoocena,
- życie w ciągłym stresie i napięciu,
- nadużywanie alkoholu,
- skłonność do zaburzeń lękowych czy depresyjnych,
- syndrom odstawienia.
FOMO wiąże się również z innym zaburzeniem zwanym phubbing, polegającym na lekceważeniu rozmówcy na rzecz poświęcenia uwagi swojemu smartfonowi i zaburzeniem komunikacji interpersonalnej.
Jak zwalczyć FOMO?
FOMO jest bardzo podobne do uzależnienia, więc najlepszym sposobem na uwolnienie się od niego będzie odstawienie. W tym przypadku jednak nie da się całkowicie zrezygnować z dostępu do informacji, ponieważ otaczają nas one ze wszystkich stron. Dlatego należy kontrolować i stopniowo zmniejszać ilość czasu poświęcanego na przeglądanie Internetu, mediów społecznościowych oraz sprawdzanie maili czy powiadomień.
Pomocne będzie też znalezienie sobie hobby, częstsze wychodzenie na spacery czy uprawianie sportu, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Komunikator niech nam służy do umawiania się z bliskimi na realne spotkania, podczas których jesteśmy całkowicie offline i skupiamy się na rozmowie oraz podtrzymywaniu więzi z rzeczywistą osobą.
Źródło:
FOMO 2021 – Polacy a lęk przed odłączeniem podczas pandemii Uniwersytet Warszawski
