Astma oskrzelowa – przyczyny, objawy, rozpoznanie, klasyfikacja i leczenie. Sprawdź, jak pomóc osobie z atakiem astmy oskrzelowej!

Anna Rokicka-Żuk
Astma oskrzelowa wymaga stosowania leków wziewnych
Astma oskrzelowa wymaga stosowania leków wziewnych bubutu/123RF
Astma oskrzelowa jest zapalną chorobą dróg oddechowych i bezpośrednio związana z nadaktywnością oskrzeli. Charakterystyczne objawy astmy oskrzelowej to: świszczący oddech, duszność, utrudnione oddychanie i przewlekły kaszel. Przyczyny astmy oskrzelowej są zróżnicowane, a leczenie polega przede wszystkim na stosowaniu glikokortykosteroidów wziewnych, których celem jest poprawa jakości życia pacjentów i złagodzenie dotkliwości objawów towarzyszących chorobie.

Spis treści

Czym jest astma oskrzelowa?

Astma oskrzelowa jest zapalną chorobą dróg oddechowych, występującą u ok. 10-18 proc. populacji ogólnej. W Polsce astma oskrzelowa występuje zarówno u dzieci (8 proc.), jak i osób dorosłych (5 proc.). Bezpośrednim podłożem astmy jest zapalenie dróg oddechowych, które nieuchronnie prowadzi do nadreaktywność oskrzeli. W przebiegu astmy bierze udział wiele skomplikowanych mechanizmów, w tym: komórki zapalne (komórki tuczne, komórki dendrytyczne, limfocyty T, eozynofile) i komórki strukturalne (komórki nabłonkowe, komórki mięśni, komórki nerwowe i komórki śródbłonka).

Sprawdź: To nasila objawy astmy. Unikaj wyzwalaczy duszności

Przyczyny rozwoju astmy

Astma oskrzelowa jest chorobą wieloczynnikową, w której dużą rolę odgrywają zarówno czynniki wewnętrzne – związane z dysfunkcją organizmu pacjenta, jak i czynniki środowiskowe. Najpowszechniejszą przyczyną astmy oskrzelowej są predyspozycje genetyczne, których wpływ na wystąpienie tej zapalnej choroby dróg oddechowych ocenia się nawet na 70 proc. W praktyce oznacza to: większe prawdopodobieństwo wystąpienia astmy oskrzelowej u dzieci, których rodzice również chorują na astmę. Wśród genów, które mogą mieć związek z występowaniem astmy oskrzelowej, można wymienić m.in.: chromosom (6p) z genem dla TNFα, HLA i chromosom szesnasty (16p) z genem dla receptora IL‑4. W ostatnich latach astmę silnie powiązano z genami zakodowanymi na chromosomie 5q, które mogą mieć również wpływ na: atopię, nadreaktywność oskrzeli, zaburzenia immunologiczne i stany zapalne. Inne przyczyny astmy oskrzelowej to: płeć i otyłość. Jak wykazują badania astma oskrzelowa u dzieci częściej występuje u chłopców niż dziewczynek, natomiast u dorosłych – u kobiet, niż u mężczyzn.

W patogenezie astmy oskrzelowej dużą rolę przypisuje się również czynnikom środowiskowym, w tym:

  • Kontaktom z alergenami: roztoczami kurzu domowego, grzybami pleśniowymi i zwierzętami domowymi. Zależność pomiędzy astmą a alergenami jest uzależniona od: czasu ekspozycji na alergen, stopnia nadwrażliwości, wieku dziecka, a także uwarunkowań genetycznych.
  • Czynnikom infekcyjnym, w tym przede wszystkim zakażeniom dróg oddechowych we wczesnym dzieciństwie (zwłaszcza wywołanych przez wirus RSV).
  • Dymowi tytoniowemu, który zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia astmy oskrzelowej, zwłaszcza gdy na składniki dymu tytoniowego naraża się dziecko już w okresie życia płodowego. Ryzyko pojawienia się astmy oskrzelowej jest znacznie wyższe u dzieci, których matki paliły papierosy w ciąży. Związane jest to także, z tym że dym papierosowy upośledza rozwój układu oddechowego u płodu.
  • Zanieczyszczeniu środowiska. Warto jednak podkreślić, że czynnik ten ma znacznie mniejsze znaczenie niż np. alergeny kontaktowe, czynniki infekcyjne i dym tytoniowy.
  • Diecie, która ma duży wpływ zwłaszcza w wieku niemowlęcym. Jak wykazują badania karmienie piersią dziecka zmniejsza ryzyko chorób układu oddechowego, w tym również astmy oskrzelowej.
Palenie papierosów niszczy nie tylko twoje zdrowie, ale i wygląd. Sprawdź w galerii, jakie są skutki palenia papierosów i działania nikotyny na organizm, a łatwiej pozbędziesz się nałogu.

Postarza, niszczy zdrowie i wygląd. Oto 9 przerażających sku...

Objawy astmy oskrzelowej

Następstwem stanów zapalnych występujących w przebiegu astmy oskrzelowej jest zwężenie światła dróg oddechowych, co skutkuje: skurczami mięśni gładkich w ścianach oskrzeli, obrzękiem ścian oskrzeli, nadmierną ilością śluzu w drogach oddechowych i nadaktywnością oskrzeli. Charakterystyczne objawy astmy oskrzelowej to:

  • Epizody uczucia duszności.
  • Poczucie utrudnionego oddychania.
  • Poczucie ściśnięcia klatki piersiowej.
  • Świsty podczas oddychania.
  • Przewlekły kaszel.

Warto przeczytać też:

Astma oskrzelowa charakteryzuje się różnym stopniem nasilenia objawów, co ma związek z czynnikami zewnętrznymi w tym np. kontaktu z alergenami. Większość objawów astmy oskrzelowej występuje w godzinach porannych i wieczornych. Ponadto astma jest chorobą o różnym przebiegu – u niektórych pacjentów jedynym dominującym objawem może być kaszel (wówczas mówi się o astmie kaszlowej, pojawiającej się głównie w wieku dziecięcym). Czynnikiem, który może intensyfikować objawy astmy oskrzelowej jest wysiłek fizyczny.

Jak rozpoznać astmę?

Podstawą w diagnostyce astmy oskrzelowej jest wywiad lekarski i opis typowych objawów klinicznych. Wstępne rozpoznanie potwierdza się przez badanie czynności układu oddechowego. Najpowszechniejszym tego typu badaniem jest spirometria z oceną krzywej przepływ‑objętość. Prostszą metodą badania czynności układu oddechowego jest pomiar szczytowego przepływu wydechowego. Astmę oskrzelową różnicuje się z innymi jednostkami chorobowymi, w tym:

  • Przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP).
  • Odmą opłucnową.
  • Refluksem żołądkowo-przełykowym.
  • Zespołem Churga-Straussa.
  • Niewydolnością lewokomorową serca.
  • Ciałem obcym w drogach oskrzelowych.
  • Hiperwentylacyjnością dusznością pochodzenia psychogennego.
  • Aspergilozą oskrzelowo-płucną.

Przeczytaj też:

Klasyfikacja astmy oskrzelowej

Wyodrębnia się różne klasyfikacje astmy oskrzelowej, w tym m.in. ze względu na czynnik wyzwalający i stopień nasilenia objawów.
Biorąc pod uwagę mechanizm wyzwalający dolegliwości towarzyszące astmie oskrzelowej, można wyróżnić:

  • Astmę atopową: astmę występującą na skutek działania alergenów.
  • Astmę nieatopową: astmę bez udziału zjawisk alergicznych, w tym: astmę infekcyjną, astmę z nietolerancją niesteroidowych leków przeciwzapalnych i astmę wysiłkową.

Z kolei ze względu na stopień nasilenia objawów astmy oskrzelowej można wyróżnić:

  • Astmę łagodną.
  • Astmę umiarkowaną.
  • Astmę ciężką.

Leczenie astmy oskrzelowej

Astma oskrzelowa jest chorobą zapalną o przewlekłym przebiegu i zróżnicowanym stopniu nasilenia objawów. Jest ona również chorobą nieuleczalną, jednakże za pomocą medykamentów można skutecznie kontrolować jej przebieg. Głównym celem leczenia astmy oskrzelowej jest poprawa jakości życia pacjentów, a co za tym idzie – ograniczenie dotkliwości objawów choroby. Leczenie astmy oskrzelowej uzależnione jest głównie od stopnia jej kontroli. Najważniejszą grupą leków stosowanych w leczeniu tej choroby stanowią glikokortykosteroidy wziewne, które oddziałują bezpośrednio na stan zapalny. Ich działanie polega na hamowaniu wytwarzania cytokin prozapalnych i mediatorów reakcji alergicznych, a w praktyce na – zmniejszeniu stanu zapalnego w obrębie oskrzeli. Zaletą stosowania glikokortykosteroidów wziewnych jest działanie przeciwzapalne, a także poprawianie czynności układu oddechowego. Z kolei wadą glikokortykosteroidoterapii wziewnej są możliwe działania niepożądane w tym: pleśniawki (drożdżyca jamy ustnej), chrypka i skurcz oskrzeli.
Inne leki stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej to:

  • Beta-mimetyki długodziałające, które działają natychmiastowo, bowiem już po 5 minutach od użycia. Czas ich działania wynosi 4-6 godzin. Możliwe działania niepożądane po użyciu tych leków to: drżenia mięśni i zaburzenia rytmu serca.
  • Leki antyleukotrienowe, których działanie polega na skurczu mięśni gładkich dróg oddechowych. Zalecane są one w szczególności w leczeniu astmy przewlekłej.
  • Leki przeciwcholinergiczne, których działanie polega na blokowaniu receptorów odpowiadających za napięcie mięśni gładkich ścian oskrzeli.
  • Metyloksantyny, które wykazują działanie przeciwzapalne. Są one stosunkowo rzadko polecane przez lekarzy ze względu na wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych w postaci: zaburzeń rytmu serca, nudności i wymiotów.

Pierwsza pomoc, gdy wystąpi atak astmy oskrzelowej

Atak astmy oskrzelowej jest poważnym stanem chorobowym, który wymaga natychmiastowego działania. Podczas zaostrzenia astmy należy natychmiast podać lek wziewny zalecony przez lekarza. W przypadku nieleczonej astmy lub braku takiego leku należy rozważyć transport pacjenta do szpitala. W przypadku ciężkiego ataku astmy oskrzelowej pacjent powinien otrzymać doraźną pomoc w postaci tlenoterapii. W takiej sytuacji przeciwwskazane jest podanie pacjentowi: leków wykrztuśnych, a także leków sedatywnych.

Stan astmatyczny jest najostrzejszą postacią ataku astmy oskrzelowej, a zarazem stanem zagrażającym życiu pacjenta. Może się on rozwinąć na skutek: nieefektywnego leczenia astmy, nadmiernej ekspozycji na działanie alergenów, wystąpienia infekcji o podłożu wirusowym, nadmiernej aktywności fizycznej, a także w konsekwencji przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Źródła:
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny przyznana

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze 1

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

h
haniaaas
Chciałabym podzielić się moim doświadczeniem w walce z astmą oskrzelową, którą zdiagnozowano u mnie po infekcji kilka lat temu. Miałam wyjątkowo ciężką astmę i często lądowałam na ostrym dyżurze z dusznością. Przeszłam przez różne leczenia i hospitalizacje, ale nic nie pomagało. Rok temu moja mama kupiła mi w Konopnej Farmacji Poznań olej CBD, olej z czarnuszki i guaranę, które poleciła sąsiadka. Codziennie rano piję guaranę, biorę jedną łyżeczkę oleju z czarnuszki i olej CBD 5% (3 krople rano i 5 wieczorem). Obecnie zażywam tylko minimalną dawkę flixotide. Normalnie żyję i pracuję. Lekarze są sceptyczni, ja też na początku byłam, ale jestem dowodem na to, że warto sięgnąć po naturalne metody. Polecam moją terapię każdemu!

W wielkim skrócie, jak później doczytałam, te produkty działają następująco:

Olej CBD pochodzi z rośliny konopi i jest znany ze swoich właściwości przeciwzapalnych. Zapalenie dróg oddechowych jest kluczowym czynnikiem w astmie, a CBD może pomóc w jego redukcji, rozluźniając mięśnie i redukując stres dzięki swoim uspokajającym właściwościom, które często pomagają w łagodzeniu objawów astmy.

Olej z czarnuszki (olej z czarnuszki siewnej) jest znany z licznych korzyści zdrowotnych, w tym działania przeciwzapalnego i antyalergicznego. Zawiera tymochinon, który ma silne właściwości przeciwzapalne. Regularne stosowanie oleju z czarnuszki może pomóc w rozszerzeniu oskrzeli, co ułatwia oddychanie.

Guarana ma działanie rozkurczowe. Kofeina zawarta w guaranie działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli, co może pomóc w łagodzeniu skurczów oskrzeli. Guarana poprawia ukrwienie płuc, co wspiera lepsze dotlenienie organizmu. Polecam moją terapię każdemu. Wszystkie te produkty można też zamówić online z Konopnej Farmacji.
Wróć na stronazdrowia.pl Strona Zdrowia