Diastema – skąd się bierze przerwa między zębami? Poznaj przyczyny jej powstawania i metody leczenia. Czy zawsze trzeba usunąć diastemę?

Diastema to niewielka szczelina występująca między siekaczami, o szerokości większej niż 0,5 milimetra. Odstępy między zębami mogą pojawić się w obrębie całej szczęki, choć większe przerwy występujące między górnymi, przednimi zębami są najczęstszymi przypadkami.

Luka między zębami może występować zarówno u dzieci – w zębach mlecznych, jak i u dorosłych. W przypadku najmłodszych pacjentów pozostawia się ją bez leczenia, ponieważ często diastema zamyka się u nich wraz z wyrośnięciem zębów stałych.

Jej diagnoza jest bardzo prosta – dentysta potwierdzi jej obecność podczas rutynowego badania i określi, czy wymaga ingerencji ortodonty lub chirurga. Przerwa zazwyczaj jest na tyle duża, że pacjent sam jest w stanie zauważyć ją podczas mycia zębów.

Ze względu na ustawienie górnych jedynek względem siebie, diastemę dzielimy na trzy rodzaje:

• zbieżną, kiedy korony zębów są nachylone do siebie, a ich korzenie są rozsunięte,
• rozbieżną, w której korony zębów są rozchylone, a korzenie zbliżone,
• równoległą.

Przyczyny powstawania diastemy podzielić można na genetyczne i wtórne:

1. Budowa szczęki i zębów – diastema może pojawić się u osób, których zęby są zbyt małe w stosunku do wielkości szczęki lub u których występują braki w uzębieniu (diastema rzekoma).
2. Przerośnięte lub obniżone wędzidełko wargowe – wędzidełko wargowe to tkanka, która rozciąga się od wewnętrznej strony górnej wargi do dziąsła powyżej górnych przednich zębów. Jeśli jest ono wyjątkowo duże lub zbyt obniżone, może powodować powstanie luki między siekaczami, mówimy wtedy o diastemie prawdziwej.
3. Stany zapalne przyzębia i choroby dziąseł – stany zapalne w jamie ustnej mogą pojawić się w wyniku zaniedbań higieny oraz infekcji. Nieleczone stany zapalne mogą prowadzić do uszkodzenia dziąseł i tkanki utrzymującej zęby, a tym samym do ich przesunięcia, a nawet utraty.
4. Zaburzony odruch połykania – u niektórych starszych dzieci i dorosłych dochodzi do wykształcenia nieprawidłowego odruchu połykania, podczas którego język naciska na przednie zęby. Może się to przyczyniać do powstawania przerw między siekaczami.
5. Złe nawyki – ssanie kciuka i/lub warg czy naciskanie językiem na przednie zęby, może powodować ich rozsuniecie i utworzenie luki.

W wielu przypadkach leczenie diastemy nie jest konieczne. Jeśli jest ona uważana za defekt kosmetyczny, warto w pierwszej kolejności popracować nad samooceną np. korzystając z pomocy terapeuty, który pomoże zaakceptować w pełni swój wygląd. Wiele znanych osobistości ze świata show-biznesu uczyniło z diastemy swój znak rozpoznawczy. Są wśród nich zarówno zagraniczne gwiazdy, takie jak Madonna czy Brigitte Bardot, jak i polscy aktorzy m.in. Tomasz Karolak czy Olaf Lubaszneko.

Diastema tymczasowa (fizjologiczna), która pojawia się zazwyczaj u dzieci w wieku 7-9 lat przed pojawieniem się bocznych siekaczy, także nie wymaga leczenia. W większości przypadków jest zjawiskiem rozwojowym i zamyka się samodzielnie.

Również diastema u dorosłych, która nie daje wyraźnych dolegliwości, nie jest spowodowana stanem zapalnym w obrębie jamy ustnej oraz nie jest większa niż 2 mm, nie wymaga ingerencji specjalisty. Jedynie przerwy między zębami wynikające z chorób dziąseł oraz powodujące wady zgryzu i dyskomfort, powinny być objęte leczeniem.

Istnieje kilka metod skutecznego zamykania przerw między zębami. Część z nich wymaga więcej czasu, niektóre dają efekt już po jednej wizycie u specjalisty. Wybór metody zależny jest m.in. od przyczyny powstania diastemy:

1. Aparat ortodontyczny – to długotrwała, ale skuteczna metoda zamykania diastemy. Aparat ortodontyczny wywierając nacisk na zęby zamyka przerwę między nimi. Ta metoda jest często jedynym sposobem na zmniejszenie dużej luki między jedynkami.
2. Zbieg chirurgiczny – jeśli diastema wynika z przerostu wędzidełka wargowego, specjalista może zalecić zabieg frenektomii, polegający na usuwaniu nadmiaru tkanki. U młodszych pacjentów przestrzeń może zamknąć się po zabiegu sama, u starszych pacjentów może być konieczność noszenia aparatu ortodontycznego.
3. Leczenie chorób dziąseł – przerwy między zębami spowodowane chorobami dziąseł wymagają usunięcia przyczyny diastemy, czyli stanu zapalnego.
4. Licówki – licówki to cienkie płatki ceramiczne, akrylowe, kompozytowe lub porcelanowe, przyklejane do przedniej powierzchni zębów są często stosowane w celu zasłonięcia przerwy między siekaczami.
5. Implanty – jeśli występuję diastema rzekoma (wynikająca z braków w uzębieniu), można zastosować implant, który wypełni lukę między zębami.
6. Bonding – doklejenie kompozytu żywicznego na obydwu siekaczach jest szybką i skuteczną metodą na zmniejszenie przerwy między zębami. Efekt nie jest jednak stały, ponieważ trwałość bondingu szacuje się na ok. 5 lat. Po tym czasie należy go powtórzyć.

Istotnym elementem w zapobieganiu powstawania diastemy jest profilaktyka, którą warto rozpocząć już we wczesnym dzieciństwie wraz z pojawieniem się zębów mlecznych. Należy pilnować, aby dziecko nie ssało kciuka, a także regularnie i prawidłowo dbało o higienę jamy ustnej:

• myło zęby przynajmniej dwa razy dziennie,
• codziennie nitkowało przestrzenie między zębami,
• regularnie chodziło na wizyty kontrolne do dentysty.

Zobacz także:

Źródła:

• Diastema Healthline
• What is a diastema? Medical News Today