Ból owulacyjny – czym jest, kiedy i gdzie występuje oraz jakie są jego przyczyny? Sprawdź, jak sobie radzić z bolesnym jajeczkowaniem!

Ból owulacyjny pojawia się podczas jajeczkowania, które zazwyczaj przypada w połowie cyklu menstruacyjnego. Ból owulacyjny objawia się jako kłujący ból w podbrzuszu o niewielkim, średnim lub dużym natężeniu. Ból owulacyjny zazwyczaj występuje raz na kilka miesięcy, może jednak zdarzać się podczas każdego cyklu. Trwa najczęściej krótko, od kilku minut lub godzin do maksymalnie dwóch-trzech dni. Mogą w tym czasie pojawić się dodatkowe dolegliwości takie jak zmęczenie i gorszy nastrój oraz inne oznaki owulacji. Na ból owulacyjny pomagają domowe sposoby, takie jak odpoczynek, relaks i ciepła kąpiel oraz środki przeciwbólowe dostępne bez recepty. W niektórych przypadkach konieczna jest jednak wizyta u lekarza ginekologa.

Należy też pamiętać, że nie każdy ból w podbrzuszu w połowie cyklu jest bólem owulacyjnym.

Owulacja, czyli jajeczkowanie, to czas, kiedy z pęcherzyka Graafa uwalniana jest do jajowodu dojrzała komórka jajowa. Ma to miejsce w połowie cyklu miesięcznego.

Przyjmując, że prawidłowy cykl miesiączkowy kobiety ma długość od 25 do 35 dni, owulacja przypada zazwyczaj na 11 do 18 dnia od ostatniej miesiączki (14 dni przed końcem cyklu).

Kiedy pęcherzyk Graafa (osłonka jaja) pęka, komórka jajowa przedostaje się do jajowodu, a z pozostałości pęcherzyka powstaje ciałko czerwone, a następnie żółte, które wydziela progesteron, niezbędny w procesie zapłodnienia i implantacji zapłodnionego jaja w macicy. Komórka jajowa podczas owulacji jest gotowa na przyjęcie plemników i na zapłodnienie – jest to kulminacyjny moment cyklu menstruacyjnego. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa jest wydalana podczas miesiączki i cały cykl (dojrzewanie następnej komórki jajowej i jej uwalnianie do jajowodu) rozpoczyna się od nowa.

Ból owulacyjny pojawia się, kiedy dojrzała komórka jajowa uwalniana jest z pękającego pęcherzyka Graafa do jajowodu. Podrażnione zostają wówczas jego ścianki, co daje uczucie dyskomfortu i kłującego bólu.

Ból owulacyjny opisywany jest jako kłucie w podbrzuszu (kłucie jajnika) z lewej lub z prawej strony. Usytuowanie bólu owulacyjnego zależy od tego, który jajnik jest w danym cyklu aktywny, to znaczy w którym jajniku uwolniona została z pęcherzyka Graafa komórka jajowa. Ból owulacyjny może promieniować do pleców (okolice krzyża) i miednicy. Zazwyczaj ból owulacyjny występuje naprzemiennie, to jest w jednym cyklu pojawia się z prawej strony w dole brzucha, a w kolejnym – z lewej.

Bolesna owulacja może być połączona z dodatkowymi objawami takimi jak:

• plamienie z pochwy (krwawienie śródcykliczne);
• wydzielanie z pochwy śliskiego, przezroczystego, rzadkiego, gładkiego i ciągnącego śluzu o konsystencji białka jaja kurzego (jest to oznaka owulacji, tak zwany śluz płodny – w trakcie owulacji śluz jest najrzadszy, a następnie staje się gęsty i lepki, tak jak na początku cyklu);
• uczucie tkliwych i nabrzmiałych piersi;
• złe samopoczucie;
• nudności;
• uczucie zmęczenia;
• podwyższona temperatura.

Ból owulacyjny nie musi pojawiać się w każdym cyklu miesięcznym. Zazwyczaj pojawia się raz na kilka miesięcy, ale może też występować częściej. Ból owulacyjny odczuwany jest tylko w cyklach owulacyjnych, to znaczy wówczas, gdy z pęcherzyka Graafa uwalniana jest do jajowodu dojrzała, gotowa do zapłodnienia komórka jajowa. Pęcherzyk Graafa pęka w jajniku, powodując kłujący ból z prawej lub lewej strony w dole brzucha, ponieważ podrażnione zostają ściany otrzewnej. To właśnie powoduje dolegliwości bólowe, może też w tym czasie pojawić się niewielkie krwawienie, pulsowanie i przekrwienie jajowodów oraz ich skurcze.

Nie wszystkie cykle są owulacyjne, chociaż w ich końcowej fazie pojawia się miesiączka. Dolegliwości bólowe w dole brzucha (w jajniku) w połowie cyklu są jednym z sygnałów, że dany cykl jest owulacyjny, czyli że możliwe jest zapłodnienie. Stanowi to ważną informację dla par starających się o dziecko.

Należy jednak podkreślić, że nie każda kobieta odczuwa ból owulacyjny, nawet jeśli jej cykle są owulacyjne. W przypadku cykli bezowulacyjnych dolegliwości bólowe nie pojawiają się, ale ich brak nie jest wyznacznikiem tego, że w danym cyklu nie doszło do owulacji.

Pamiętać trzeba też, że nie w każdym przypadku ból jajnika jest bólem owulacyjnym. Jeśli kłucie w jajniku pojawia się przed owulacją lub po jej zakończeniu, może to być sygnał, że dzieje się coś niepokojącego. Ból w podbrzuszu może być symptomem zapalenia wyrostka robaczkowego, zaś ból jajnika może być spowodowany torbielami, endometriozą, zapaleniem przydatków, zaburzeniami hormonalnymi lub zrostami. Ból jajnika po owulacji może też wskazywać, że doszło do zapłodnienia.

Ból jajnika może wystąpić przed owulacją, w jej trakcie, jak i zaraz po owulacji. Bólem owulacyjnym nazywamy jednak dolegliwości bólowe występujące dokładnie w czasie owulacji.

Jeśli cykle miesięczne są regularne i trwają 28 dni, owulacja i towarzyszący jej ból owulacyjny pojawiają się około 14 dnia cyklu. W przypadku krótkich cykli miesięcznych (około 25-dniowych), owulacja występuje zazwyczaj około 11 dnia cyklu. Cykle 32-dniowe oznaczają owulację około 18 dnia cyklu. W przypadku cykli dłuższych niż 32 dni, owulacja przypada na około 14 dni przed miesiączką.

W przypadku nieregularnych cykli miesięcznych dokładne obliczenie owulacji nie jest łatwe – może ona występować w różnych odstępach czasowych. W takich przypadkach ból owulacyjny i towarzyszące mu objawy mogą być tymi symptomami, które pozwalają rozpoznać moment owulacji.

Ból owulacyjny trwa zazwyczaj 2 do 3 dni, ale może też pojawić się jako krótkotrwałe (kilkugodzinne, a nawet kilkuminutowe) kłucie w podbrzuszu, z lewej lub z prawej strony.

Na ból owulacyjny można zastosować środki przeciwbólowe i rozkurczowe, jakie przyjmuje się podczas bólu menstruacyjnego.

Do domowych sposobów radzenia sobie z bólem owulacyjnym należy między innymi ciepła kąpiel i ciepłe okłady na brzuch. Można w tym celu zastosować termofor. Zalecany jest w tym czasie odpoczynek i relaks – w miarę możliwości dobrze jest zostać w domu i spędzić czas nie podejmując większego wysiłku fizycznego. Należy też pamiętać o piciu odpowiedniej ilości płynów.

Na ból owulacyjny pomaga picie ziołowych naparów – dobrze sprawdzają się napary z krwawnika oraz z nagietka, które mają działanie rozkurczające. Można też pić napar z rumianku.

Zazwyczaj ból owulacyjny o dużym natężeniu pojawia się sporadycznie, raz na kilka miesięcy.

W przypadku bardzo silnego bólu związanego z jajeczkowaniem pojawiającego się w każdym cyklu warto zasięgnąć porady lekarza ginekologa, który sprawdzi, czy nie jest on spowodowany jakimiś nieprawidłowościami lub schorzeniami i dobierze odpowiednie metody leczenia lub przepisze silniejsze środki przeciwbólowe.

Jeśli bólowi odczuwanemu podczas owulacji towarzyszą objawy, takie jak gorączka, ból przy oddawaniu moczu, nudności i wymioty oraz pieczenie skóry w miejscu bólu, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. W podobny sposób postąpić należy wówczas, gdy ból trwa dłużej niż trzy dni lub jeśli przybiera na sile.

Czasami trudno jest określić, czy ból jajnika spowodowany jest owulacją, czy też występuje przed nią lub po niej. Dzieje się tak szczególnie przy nieregularnych cyklach menstruacyjnych. W aptece dostępne są testy owulacyjne, które pomogą określić, czy ból jajnika związany jest z owulacją. Testy owulacyjne mierzą poziom hormonu luteotropowego w moczu – podwyższone stężenie hormony LH oznacza, że owulacja pojawi się w ciągu 48 godzin. Jeśli kłujący ból w podbrzuszu pojawia się w tym właśnie czasie, z dużym prawdopodobieństwem jest to ból owulacyjny. Wszelkie niepokojące symptomy powinny jednak zostać skonsultowane z lekarzem.

Jeśli para stara się o powiększenie rodziny, ból owulacyjny to znak, że w danym czasie możliwe i wysoce prawdopodobne jest zapłodnienie. Owulacja to wręcz idealny moment na współżycie. Dojrzała komórka jajowa żyje w jajowodzie (jest gotowa do zapłodnienia) od kilku do maksymalnie 24 godzin. Plemniki mają nieco większą zdolność przetrwania w drogach rodnych kobiety (nawet do kilku dni), dlatego parom starającym się o dziecko doradza się współżycie na kilka dni przed oczekiwaną owulacją oraz w jej trakcie.

Ból owulacyjny wiąże się jednak często z dyskomfortem podczas współżycia i po nim, a także z gorszym samopoczuciem kobiety, dlatego czas ten nie zawsze sprzyja seksualnemu pożądaniu.

Jeśli jednak do współżycia dojdzie na niedługi czas przed owulacją, plemniki mają szansę przeczekać w drogach rodnych kobiety do momentu, gdy uwolniona zostanie komórka jajowa, i przebić jej osłonę, to jest zapłodnić jajo.

Jeśli partnerzy nie planują w najbliższym czasie potomstwa, ból owulacyjny oznacza, że przez dzień lub dwa należy powstrzymać się od współżycia albo stosować w jego trakcie środki antykoncepcyjne.

Jeśli ból jajnika pojawia się po owulacji, może to świadczyć o tym, że doszło do zapłodnienia. Kłujący ból w jajniku po owulacji jest naturalnym i dość częstym zjawiskiem w przypadku wczesnej ciąży. Oznacza to, że w organizmie kobiety zachodzą zmiany hormonalne i że zapłodniona komórka jajowa przygotowuje się do zagnieżdżenia się w macicy. Ból jajnika po owulacji spowodowany jest wzrostem poziomu progesteronu, który chroni zarodek przed wczesnym poronieniem.

Nie zawsze jednak ból jajnika po owulacji jest sygnałem ciąży. Jeśli jest bardzo silny i trwa długo, należy zgłosić się na wizytę kontrolną do lekarza ginekologa. Ból jajnika po owulacji może w niektórych przypadkach być sygnałem ciąży pozamacicznej.

Ból jajnika przed owulacją może mieć wiele przyczyn – do najpoważniejszych należą zapalenie jajowodu, zapalenie jajnika i torbiele jajników.

Ból jajnika przed owulacją może być też skutkiem źle dobranej pozycji seksualnej lub stresu. W każdym przypadku warto skonsultować ten objaw z lekarzem ginekologiem, szczególnie jeśli ból jest silny lub pojawia się często i cyklicznie.

Do lekarza należy bezwzględnie udać się wówczas, gdy bólowi jajnika towarzyszą nudności lub nieprzyjemna w zapachu wydzielina z pochwy.

Ginekolog: Naprotechologia posługuje się osiągnięciami jeszcze z lat 30. ubiegłego wieku