Spis treści
Co to są znamiona?
Znamiona lub pieprzyki to obszary narośli na skórze. Niektóre znamiona są wrodzone i powstają jeszcze podczas życia płodowego, inne nabywamy w późniejszym wieku. Wiele z nich jest związana z ekspozycją na słońce i wpływem na produkcję melaniny.
Powszechnie uważa się, że znamiona są brązowe, jednak mogą one mieć różne kolory, np.:
- różowy,
- czerwony,
- cielisty.
Z niektórych znamion mogą wyrastać włosy. Większość z nich jest łagodna, ale ważne jest obserwowanie ich i zwracanie uwagi na wszelkie zmiany, które mogą wskazywać na rozwój raka.
Te gwiazdy miały groźne znamiona. Dziś zachęcają innych do regularnych badań
Niewielki pieprzyk może okazać się groźną zmianą nowotworową. Przekonało się o tym wiele gwiazd. Po tym doświadczeniu apelują, by regularnie się badać i zgłaszać do lekarza z każdym podejrzanym znamieniem.
Zobacz, które sławne osobistości zachęcają do badań skóry:
Jakie mogą być znamiona na skórze? Rodzaje znamion
Znamiona, które mamy na swoim ciele (lub które się na nim pojawiają i będą pojawiać), możemy podzielić na trzy główne rodzaje.
Jakie znamiona wyróżniamy?
- Znamiona wrodzone, które mają dzieci już przy urodzeniu – dotyczy to około 1 na 100 osób. Mogą one być płaskie i różnić się kolorem. Większość wrodzonych pieprzyków nie staje się nowotworami.
- Znamiona nabyte to te, które rozwijają się w późniejszym okresie życia. Większość pojawia się z powodu uszkodzeń słonecznych i mają brązowy kolor, są okrągłe i nie wykazują znaczących zmian wraz z upływem czasu. Z wiekiem mogą też ciemnieć, ale niekoniecznie przekształcą się w czerniaka.
- Nietypowe znamiona, w przeciwieństwie do znamion wrodzonych i nabytych, mogą wskazywać na większe ryzyko zachorowania na raka. Znamiona atypowe są nieco większe i mają nieregularne granice, co odróżnia je od znamion wrodzonych i nabytych. Podczas gdy czerniaki są klasyfikowane jako ciemniejsze znamiona, znamiona atypowe mogą mieć różne odcienie.
Co powoduje powstawanie znamion?
Znamiona powstają przez nieprawidłowy wzrost komórek w skórze. Nie zawsze jednak oznacza to raka. Znamiona są niezwykle powszechne – średnio na jedną osobę przypada od 10 do 40 znamion.
Niektórzy z nas rodzą się z pieprzykami (znamiona wrodzone), inne pojawiają się w dzieciństwie i w dorosłości. Na powstawanie znamion w późniejszym wieku mają też wpływ ekspozycja na słońce i inne czynniki powodujące starzenie się skóry.
Większość znamion jest nieszkodliwa, choć niektóre z nich mogą stać się zmianami nowotworowymi, dlatego tak istotna jest profilaktyka i konsultacja z dermatologiem.
Kiedy zbadać znamię u lekarza?
Zaleca się, aby badać stan znamion na skórze raz w roku.
– Wyjątkiem są osoby z dodatnim wywiadem osobniczym lub rodzinnym w kierunku czerniaka, osoby z licznymi znamionami barwnikowymi i osoby z tzw. zespołem znamion atypowych (u takich osób kontrolę ustala się co 3-6 miesięcy) – czytamy na stronie internetowej Medycyny Praktycznej.
Dermatoskopia to badanie, które polega na oglądaniu zmian skórnych tzw. dermatoskopem – urządzeniem z powiększeniem (zazwyczaj 10-krotnym) i wbudowanym oświetleniem, co pozwala na uwidocznienie głębszych struktur oglądanej zmiany. To bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które zazwyczaj trwa kilka minut.
Podczas kontroli dermatolog sprawdza wszystkie znamiona, także pod kątem potencjalnego wzrostu nowotworowego. Jeśli zauważymy u siebie jakiekolwiek niepokojące zmiany na skórze pomiędzy corocznymi badaniami kontrolnymi, powinniśmy umówić się na wizytę.
Zmiany, które powinniśmy sprawdzić u dermatologa to:
- pieprzyk, który nagle zmienia kształt lub rozmiar,
- nowe, szybko rosnące znamiona,
- znamiona, które samoistnie krwawią (bez urazu) lub wyglądają na zainfekowane,
- znamiona, które bardzo swędzą.
Osoby, które mają na ciele więcej niż 50 nabytych pieprzyków, są bardziej narażone na zmiany nowotworowe.
Znamiona na skórze – na co zwracać uwagę?
Obserwując znamiona, warto zwracać uwagę na kilka elementów. Są to:
- asymetria,
- granice (nieregularne i czasami słabo zdefiniowane),
- kolor (może się różnić w przypadku tego samego znamienia),
- średnica (6 mm lub większa),
- zmiany (rozmiaru, koloru, struktury itd.).
Jeżeli zauważymy którąś z tych zmian, udajmy się do dermatologa i zbadajmy się.
Jak dbać o skórę na co dzień?
Poza obserwacją stanu skóry i badaniami profilaktycznymi warto pamiętać o codziennej pielęgnacji. Do oczyszczania i nawilżania należy dodać ochronę przed promieniami UVA i UVB. O stosowaniu kremów z filtrem, unikaniu słońca i odpowiednim stroju przypominają też aktorzy, m.in. Diane Keaton, Hugh Jackman czy Melanie Griffith.
Zalecane są filtry ochronne SPF 30 lub wyższe. Należy też pamiętać o ponownym nałożeniu kremów w ciągu dnia, szczególnie wtedy, kiedy korzystamy z wody, pocimy się lub jesteśmy narażeni na ścieranie kremów z powierzchni skóry. American Cancer Society sugeruje regularne stosowanie pełnej ochrony przeciwsłonecznej.
Źródła:
- Can Melanoma Skin Cancer Be Prevented? American Cancer Society
- ATYPICAL MOLES American Osteopathic College of Dermatology
- Jak często badać znamiona? Portal Medycyny Praktycznej
Zadbaj o odpowiednią ochronę przed słońcem
