Zapalenie mięśnia sercowego – jakie objawy powinny zaniepokoić? Przyczyny rozwoju zapalenia sierdzia, badania i metody leczenia

Zapalenie mięśnia sercowego (ZMS, ang. myocarditis) to stan zapalny obejmujący środkową warstwę ściany serca, czyli sierdzie, który wywołuje dość niespecyficzne objawy.

Zapalenie sierdzia może manifestować się wyłącznie w postaci duszności i bólu w klatce piersiowej, które ustępują samoistnie. Może też jednak dojść do wstrząsu kardiogennego, który stanowi poważne zagrożenie dla życia.

Czytaj też: Szczepionki mRNA na COVID-19 uszkadzają serce? Po szczepieniu może dojść do arytmii oraz powstawania blizn na sercu u młodych osób

Zapalenie mięśnia sercowego często poprzedza wystąpienie symptomy właściwe dla infekcji wirusowej, w tym COVID-19. Są to głównie:

• gorączka,
• wysypka skórna,
• bóle mięśniowo-stawowe.

Czytaj także: Śmiertelnego wirusa oz przenoszą kleszcze. Odnotowano pierwszy zgon. Jakie objawy wywołuje wirus oz i czy da się uniknąć zakażenia?

Obraz kliniczny ZMS może być zróżnicowany, co nastręcza sporo trudności specjalistom w jej poprawnym i szybkim zdiagnozowaniu. Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci przebiega nieco inaczej niż u osób dorosłych. Zwykle ma ono stosunkowo łagodne nasilenie i nie powoduje groźnych powikłań. Niekiedy jednak stan zapalny może prowadzić do rozwoju przewlekłej kardiomiopatii rozstrzeniowej.

Zapalenie mięśnia sercowego definiowane jest jako stan zapalny obejmujący miocyty, tkankę śródmiąższową i naczynia krwionośne. Przyczyny tego stanu chorobowego dzieli się na infekcyjne, immunologiczne i toksyczne.

Zapalenie mięśnia sercowego najczęściej ma podłoże infekcyjne, występuje m.in. po grypie (tzw. pogrypowe ZMS), a obecnie także w wyniku rozwoju COVID-19.

Czytaj też: Pfizer stanie przed sądem. Szczepionka na COVID-19 nie była skuteczna? Firma ukrywała skutki uboczne i świadomie wprowadzała w błąd

Infekcyjne zapalenie mięśnia sercowego może być wywoływane przez:

• wirusy typu RNA (m.in. wirus grypy, koronawirus SARS-CoV-2, wirus świnki, wirus odry, wirus różyczki, wirus gorączki Lassa, echowirusy, poliowirusy) i wirusy typu DNA (m.in. adenowirusy, wirus ospy wietrznej, wirus półpaśca, parwowirusy).
• bakterie (m.in. Staphylococcus, Streptococcus, Pneumococcus),
• krętki (m.in. Borellia odpowiedzialny za boreliozę),
• grzyby (m.in. Aspergillus, Actinomyces, Blastomyces),
• pierwotniaki (m.in. Trypanosoma cruzi, Toxoplasma gondii, Entamoeba, Leishmania),
• pasożyty (m.in. Trichella spiralis, Echinococcus granulosus, Taenia solium).

Do przyczyn immunologicznego zapalenia mięśnia sercowego zaliczane są m.in.:

• alergeny, w tym głównie występujące w szczepionkach i lekach,
• nadczynność tarczycy,
• stany zapalne jelit,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• cukrzyca typu 1,
• choroba Kawasakiego,
• zespół Churga-Strauss,
• toczeń rumieniowy układowy,
• odrzucenie przeszczepu serca.

Toksyczne zapalenia mięśnia sercowego najczęściej wywołują:

• leki,
• metale, np. miedź, żelazo, ołów,
• niedobór witaminy B1.
• ukąszenie przez węża, pająka lub skorpiona.

To warto wiedzieć o zażywaniu leków!

Zapalenie mięśnia sercowego jest chorobą stosunkowo trudną do zdiagnozowania ze względu na nieswoistość objawów. W przebiegu choroby podwyższone są podstawowe markery stanu zapalnego, takie jak OB i CRP.

Bardziej wiarygodnych danych dostarczają inne badania. To głównie:

• Autoprzeciwciała sercowe – w trakcie przebiegu zapalenia mięśnia sercowego w badaniu występuje ich podwyższony poziom. Usunięcie ich poprawia funkcję lewej komory, a także redukuje stopień nasilenia objawów.
• Elektrokardiografia – przy zapaleniu mięśnia sercowego występują nieprawidłowości w obrębie odcinka ST. Oprócz tego w EKG występuje blok przedsionkowo-komorowy z niewielkim poszerzeniem lewej komory.
• Echokardiografia – jest przydatna nie tyle dla rozpoznania ZMA, ale też dla wykluczenia innych przyczyn występowania objawów.
• Rezonans magnetyczny – w jego obrazie widoczne są przekrwione fragmenty mięśnia sercowego.
• Biopsja serca mięśniowego – jest uznawana za najbardziej pomocne badanie w diagnostyce zapalenia mięśnia sercowego.

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego uzależnione jest przede wszystkim od przyczyny jego rozwoju. Jednakże bez względu od podłoża w przypadku ZMS pacjentom podaje się inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA, ang. ACEi). Celem ich działanie jest powstrzymanie rozwijającego się stanu zapalnego.

Przy wirusowym zapaleniu mięśnia sercowego konieczne jest zażywanie leków przeciwwirusowych, które pomagają w wyeliminowaniu wirusów z kardiomiocytów. W celu zniwelowania objawów zapalenia mięśniowego często stosuje się także leki immunosupresyjne, w tym głównie: steroidy, aziatopryny i cyklosporyny.

Przy zapaleniu mięśnia sercowego zaleca się powstrzymanie od aktywności fizycznej przez co najmniej 6 miesięcy od początku choroby.

ZOBACZ: Przechorowali COVID-19 i skarżą się na problemy z sercem. Do kardiologów trafia coraz więcej ozdrowieńców. Eskpert: dr Olga Jerzykowska, kardiolog, Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Józefa Strusia w Poznaniu