Silna. Empatyczna. Perfekcyjna. I… wypalona. Współczesne kobiety-liderki pod lupą Edyty Kwiatkowskiej-Pelizg

Wypalenie zawodowe kobiet-liderek rzadko pojawia się z hukiem. Najczęściej wślizguje się po cichu — przebrane za ambicję, chęć udowodnienia sobie i światu, że „dam radę”, albo próbę pogodzenia zbyt wielu ról naraz.

Badania pokazują, że pierwsze sygnały to chroniczne zmęczenie, spadek motywacji, drażliwość i emocjonalne wyczerpanie. Problem w tym, że te objawy często wpisują się w tzw. normę funkcjonowania na wysokich obrotach — i dlatego są ignorowane.

Kobiety na stanowiskach kierowniczych rzadko pozwalają sobie na słabość. Bagatelizują granice, tłumacząc, że „to tylko taki okres”, „trzeba dowieźć”, „potem odpocznę”. Pracują z bólem głowy, niewyspaniem, czasem z objawami psychosomatycznymi, bo przecież są odpowiedzialne i nie chcą zawieść.

Jak pokazuje raport LeanIn/McKinsey, aż 43 proc. kobiet na stanowiskach managerskich przyznaje, że wypalenie stało się dla nich stanem permanentnym, a 75 proc. doświadczało go dłużej niż pół roku.

– Wypalenie rzadko zaczyna się dramatycznie. Częściej od utraty radości z pracy, od poczucia, że sukcesy nic już nie znaczą, że „to wszystko nie ma sensu”. To ciche wypalenie, które rozlewa się po ambicji jak cień – mówi Edyta Kwiatkowska-Pelizg, trenerka przywództwa i komunikacji, przedsiębiorczyni, TEDx SGH speaker, TEDx Pabianice mentor.

Jednym z najmocniejszych paliw kobiecego wypalenia są kulturowe przekonania. Od lat karmią nas obrazem „doskonałej liderki” – silnej, empatycznej, perfekcyjnej, zawsze dostępnej. Kobiety słyszą, że mogą wszystko, ale pod warunkiem, że zrobią to lepiej niż mężczyźni, bez błędów i bez narzekania.

Badania pokazują, że liderki częściej niż ich koledzy wybierają strategię nadmiernego zaangażowania: biorą więcej zadań, gaszą konflikty, pilnują relacji, mentorują zespoły – i cały czas udowadniają swoją wartość.

W tle działa syndrom oszustki: aż 75 proc. kobiet na stanowiskach kierowniczych przyznało, że czasem czuje, jakby ich sukces był przypadkiem. A wszystko to w kulturze firm, które gloryfikują nadgodziny, KPI i nieustanną dostępność. W takim systemie kobiety nie tylko pracują ponad siły — one żyją w poczuciu, że wciąż robią za mało.

Nie działa firmowy e-mail o „dbaniu o siebie” wysłany o 21:48 przez szefa bez urlopu od trzech lat. Nie działają też programy wellbeingowe, z których nikt nie ma kiedy skorzystać.

Kobiety-liderki nie potrzebują haseł. Potrzebują realnych narzędzi:

• świadomego zarządzania energią i granicami,

• aktywnego delegowania zadań bez poczucia winy,

• planowania odpoczynku tak samo, jak planuje się cele kwartalne,

• budowania sieci wsparcia – kobiet, mentorów, sojuszników.

Coraz więcej liderek korzysta z coachingu, terapii, cyfrowych detoksów, by odzyskać kontakt z ciałem i emocjami. Najważniejsze jednak to zredefiniować skuteczność – przestać utożsamiać ją z robieniem wszystkiego, a zacząć z troską o własne zdrowie psychiczne.

Po wypaleniu ambicja rzadko wygląda tak samo – i całe szczęście. Kobiety, które przeszły przez ten kryzys, często mówią o przebudzeniu. O tym, że przez lata goniły za czymś, co nie było ich własne, tylko wpisane w oczekiwania otoczenia.

Jeśli organizacje naprawdę chcą zatrzymać kobiety-liderki, muszą przestać udawać, że kawa z logiem firmy i webinar o „work-life balance” rozwiążą problem. Kobiety nie odchodzą, bo nie radzą sobie z presją. Odchodzą, bo mają dość kultury, która tę presję nagradza.

Działa coś zupełnie innego:

• elastyczność – prawdziwa, nie „elastyczne nadgodziny”,

• realne wsparcie zdrowia psychicznego,

• przejrzyste ścieżki awansu,

• mentoring i kobiety w zarządach.

Kobiety zostają tam, gdzie nie muszą codziennie udowadniać swojej wartości. Tam, gdzie mogą być liderką i człowiekiem jednocześnie.

Bo dopóki odpowiedź na pytanie: „Czy tworzymy miejsce, w którym kobieta może być liderką i człowiekiem?” brzmi „nie wiem” – oznacza to jedno: jeszcze nie.