Przebarwienia na zębach – skąd się biorą plamy na zębach i jak je usunąć? Sprawdź, najskuteczniejsze sposoby wybielania zębów

Każdy z nas chciałby mieć śnieżnobiały uśmiech jednak nawet profesjonalne wybielanie nie u każdego da taki sam efekt. Zależy to głównie od naturalnego koloru szkliwa, które może być białe, ale może również występować w odcieniach koloru żółtego, szarego, nawet pomarańczowego. Naturalna barwa uzębienia zależy bowiem od budowy zębów, które składają się z miazgi, zębiny i szkliwa. Miazga znajduje się we wnętrzu zęba i nie jest widoczna, natomiast zębina ma kolor żółty i może prześwitywać przez szkliwo. Kolor zębów zależy więc od grubości szkliwa, im cieńsze tym ząb będzie miał bardziej żółty odcień, a im grubsze tym bardziej biały. Przebarwienie zębów natomiast powstaje wtedy, gdy na naturalnym kolorze zęba powstają plamy o innej barwie, np. białej, beżowej, brązowej, a nawet czarnej.

Przebarwienia dotyczą w równym stopniu zębów „żywych”, jak i tych z martwą miazgą, poddanych na przykład leczeniu kanałowemu, a także zębów mlecznych.

Przebarwienia zauważalne są przede wszystkim na zębach przednich, które są najbardziej widoczne, ale pojawiają się również na zębach tylnych. Mogą także występować na pojedynczych zębach, grupie sąsiadujących ze sobą zębów lub na całym łuku zębowym.

Przebarwienie szkliwa zębów może zostać wywołane przez szereg różnych czynników, które dzieli się na:

• wewnętrzne – obejmują sytuacje, gdy na skutek przyjmowania określonych leków (tetracykliny, preparatów uzupełniających niedobór żelaza) lub w wyniku wybranych schorzeń (niedoczynność lub nadczynność tarczycy, porfirie), wewnątrz struktury zęba odkładają się cząstki barwników. Mogą one powodować zmiany w ubarwieniu szkliwa zarówno na powierzchni zęba, jak i w jego głębi.
• zewnętrzne – powstają, gdy cząstki barwników przylegają do zęba od jego strony zewnętrznej. Takie przebarwienia pojawiają się głównie w wyniku spożywania określonych potrwa, napojów lub substancji, a także na skutek nieprawidłowej higieny jamy ustnej, która prowadzi do powstawania osadu i płytki nazębnej.

Przebarwienia występują najczęściej na grupie sąsiadujących ze sobą zębów. Gdy przebarwienie dotyczy tylko jednego zęba, wówczas możemy mieć pewność, że przyczyna takiego stanu jest zewnętrzna.

Przyczyny wystąpienia przebarwień na zębach ustala stomatolog przede wszystkim na podstawie ich koloru oraz miejsce wystąpienia. Istotna może okazać się także informacja o ilości przebarwionych zębów, przebytych chorobach, występowaniu chorób przewlekłych i rodzaju przyjmowanych leków, a także stan uzębienia członków naszej najbliższej rodziny. Warto także podkreślić, że problemy ze szkliwem (oraz innymi elementami zębów) mogą współwystępować wraz z innymi problemami zdrowotnymi – takimi jak wady serca lub problemy trawienne.

Nie wszystkie formy przebarwienia na zębach powinny od razu budzić nasz niepokój. Warto zapoznać się z najważniejszymi i najczęściej występującymi.

• Białe plamki na szkliwie – mogą pojawić się z powodu odniesionych urazów zęba (na przykład w wyniku doznanych obrażeń mechanicznych lub na skutek naruszenia struktury szkliwa w czasie leczenia zęba sąsiadującego). Białe przebarwienia na zębach mogą także świadczyć o wystąpieniu próchnicy pierwotnej lub demineralizacji szkliwa (odwapnienia szkliwa) – w takiej sytuacji występują na szkliwie kilku zębów. Białe plamki na zębach u dzieci świadczą głównie o niedoborze lub nadmiarze pierwiastków mineralnych takich jak wapń i fluor. Przyczyną takiego stanu może być nieprawidłowa dieta (szczególnie bogata w cukier i kwasy owocowe), a także nieprawidłowa higiena jamy ustnej.
• Żółte przebarwienia na szkliwie zębów – wskazywać mogą na postępującą demineralizację szkliwa (grożącego rozwojem próchnicy) lub być następstwem urazu doznanego w czasie wzrostu zębów. Niekiedy także żółte plamki mogą rozwinąć się w wyniku choroby lub być symptomem starzenia się organizmu.
• Pomarańczowe plamki – mogą być wywołane przez obecność bakterii zaliczanych do grupy chromogennych. Produkują one określone barwniki, które mogą odkładać się na szkliwie zębów. Ponadto w niektórych formach leczenia stosuje się tlenek cynku lub inne substancje, które mogą wywołać plamki o podobnym zabarwieniu.
• Jasnoróżowe zabarwienie zębów – występują niezwykle rzadko i mogą świadczyć o wrodzonej chorobie – porfirii – objawiającej się przede wszystkim przez światłowstręt.
• Przebarwienia w kolorze brązowym – do ich powstania przyczynia się dieta bogata w produkty zawierające w składzie barwniki. Zaliczyć tu należy napoje słodzone, kawę, herbatę oraz dania typu instant. Również palenie dużej ilości tytoniu, aktywne suplementowanie żelaza lub przyjmowanie antybiotyków mogą przyczynić się do wystąpienia brązowych plamek na zębach.

W zależności od przyczyny przebarwień na zębach można się pozbyć na różne sposoby. Najłatwiej jest usunąć przebarwienia zewnętrzne spowodowane przez spożywane pokarmy. Wystarczy unikać ich spożycia, a do usunięcia powstałych zmian użyć łagodnych płynów do płukania ust oraz past wybielających.

Sprawdź: Dlaczego biała dieta po wybielaniu i piaskowaniu zębów jest niezdrowa? Wyjaśniamy

Jeśli te domowe zabiegi nie przyniosą oczekiwanych rezultatów warto wykonać w gabinecie dentystycznym skaling, który jest podstawowym zabiegiem higienizacji jamy ustnej i polega na usunięciu kamienia nazębnego. Po jego zastosowaniu można także przeprowadzić piaskowanie zębów, czyli szlifowanie zębów specjalnym preparatem nakładanym na zęby pod ciśnieniem w celu usunięcia z nich osadów. Taką higienizację najlepiej przeprowadzać regularnie co roku.

Zęby można także wybielić w gabinecie dentystycznym. Jest to dużo skuteczniejsza metoda niż domowe sposoby wybielania zębów, ale równocześnie dużo kosztowniejsza. Po profesjonalnym wybielaniu, aby nie zniweczyć jego efektów, należy ściśle przestrzegać tzw. białej diety, polegającej na unikaniu spożywania produktów mogących powodować powstawanie przebarwień na zębach.

W przypadku bardzo ciemnych przebarwień, których nie da się usunąć powyższymi metodami można zastosować licówki, czyli cienkie nakładki, zwykle porcelanowe lub kompozytowe, które zakłada się głównie na przednie zęby. Ich zaletą jest nie tylko usunięcie przebarwień, ale również możliwość nadania odpowiedniego kształtu zębom. Dobrze dobrane licówki nie odróżniają się od naturalnych zębów, ściśle do nich przylegają i mogą posłużyć bardzo wiele lat.

Należy pamiętać, że przebarwiać się mogą także plomby noszone przez długi czas. Takie przebarwienie bardzo łatwo jest usunąć wymieniając starą plombę na nową. Dodatkowo plomby amalgamatowe (stop metali, w tym rtęci) mogą przebarwiać ząb powodując powstawanie tzw. amalgamatowego tatuażu