Jak wygląda pluskwa domowa i gdzie występuje?
Pluskwa domowa (Cimex lectularius) nazywana też pluskwą łóżkową to gatunek owada z rodziny pluskwowatych. Żyje tam, gdzie ma dostęp do pożywienia – krwi zwierząt ciepłokrwistych. Najchętniej pasożytuje na człowieku.
Gatunek ten początkowo żywił się krwią nietoperzy żyjących w jaskiniach. Odkąd ludzie zaczęli je zasiedlać, zmienił sposób żywienia. Dziś gnieździ się głównie w pościeli, łóżkach, szczelinach w ścianach i podłodze, ale też pod tapetami, w tapicerkach i pod boazerią.
Pluskwa domowa jest niewielka, choć bez trudu można ją dostrzec gołym okiem. Ma około 4 - 6 mm długości, owalne, brunatne ciało i sześć odnóży. Skórę przebija za pomocą aparatu kłująco-ssącego.
Odnóża pluskwy posiadają niewielkie haczyki, ułatwiające jej wspinanie się i utrzymanie na nierównych powierzchniach. Pluskwa domowa ma też niezbyt zaawansowany narząd wzroku, pozwalający na kontrolowanie stopnia natężenia światła.
Głodny owad ma pomarszczony i ciemny odwłok. W trakcie jedzenia napełnia się krwią, przybierając czerwonawą barwę i dużo większe rozmiary. Głównym narządem zmysłu są czułki, pozwalające na lokalizowanie ciepła i zapachu potencjalnej ofiary. W optymalnych warunkach pluskwy pobierają krew co kilka dni, mogą jednak przetrwać bez pożywienia do kilku miesięcy. Jeśli przez ponad trzy miesiące nie znajdują żywiciela, zapadają w stan hibernacji.
W toku swojego życia samica pluskwy domowej składa od 250 do 500 jaj. Z jaj wylęgają się młode osobniki. Ich rozwój, aż do osiągnięcia dojrzałości, trwa około miesiąca, do dwóch miesięcy.
Dorosłe owady poruszają się bardzo szybko i wykazują dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne. Obecności pluskiew w domu towarzyszy charakterystyczny zapach, porównywany do zapachu gnijących malin. To woń wydzielana przez gruczoł zlokalizowany na dolnej części ciała owadów. Jeśli coś zaniepokoi pluskwę, gruczoł wydzieli pewną porcję oleistego płynu o tym zapachu.
Poszukując w domu pluskiew, warto sprawdzić tapczany, spojenia materaca, odstające tapety, boazerie, listwy przypodłogowe, posłania zwierząt i panele ścienne. Pluskwy łóżkowe przechodzą ze środowiska zewnętrznego lub sąsiadujących mieszkań, przenoszą je też ludzie. Nie muszą wcale wiązać się z brudem i brakiem higieny.
Uwaga na bakterie: 10 najbrudniejszych miejsc wokół nas
Pluskwy w domu mogą pojawić się po tym, jak domownicy przenocowali w hotelu, schronisku, hostelu, jechali autobusem czy pociągiem. Często przynoszą je nocujący goście, którzy sami mają problem z pluskwami w swoim domu. Pojawiają się w domu po zakupie używanych mebli, niekoniecznie starych.
Ugryzienie pluskwy domowej – objawy. Jak je rozpoznać?
Pluskwa domowa wbija ssawkę w ciało człowieka, by znaleźć naczynie krwionośne i pić płynącą nim krew. Ugryzienia pluskwy to drobne, zaczerwienione dookoła bąble, które układają się w charakterystyczną linię lub trójkąt. Zwykle można je wykryć na nieowłosionych częściach skóry.
Podczas ssania krwi pluskwa aplikuje swojej ofierze substancje o działaniu rozrzedzającym krew i znieczulającym, dlatego sam moment ugryzienia nie wybudza ze snu i nie jest bolesny. Pluskwy domowe gryzą w nocy. Pasożyty te największą aktywność wykazują od 1 do 5 rano, czyli w czasie najgłębszej fazy snu człowieka. Wygląd ugryzień i odczucia z nimi związane są kwestią indywidualną. Nie u każdej osoby pojawia się wyraźny ślad czy silny świąd.
Do częstych i charakterystycznych objawów ukąszenia pluskwy należą:
- widoczne, mniejsze lub większe ślady ukąszeń,
- świąd ukąszonego miejsca (czasem bardzo silny, czasami ledwo wyczuwalny),
- swędząca wysypka,
- długie utrzymywanie się śladów.
Bardzo często ugryzienia pluskiew mylone są z objawami alergii skórnej, wysypkami, ugryzieniami komarów i innych owadów. Niekiedy nawet lekarz może mieć problem z prawidłowym rozpoznaniem ugryzienia pluskwy.
Użądlenia osy, pszczoły, szerszenia… czy są niebezpieczne?
Czasem po ukąszeniu nie ma śladów, lub pojawiają się one dopiero po kilku dniach. Dlatego najlepszą metodą upewnienia się, że za ukąszenia na pewno odpowiada ten konkretny owad, jest znalezienie go w domu. Szukać należy we wszystkich spokojnych, ciemnych miejscach, szczelinach, otworach. Pluskwy nie gnieżdżą się w odzieży ani w książkach.
Czy pluskwa domowa przenosi groźne choroby?
Pluskwa to owad, którego obecność w domu jest niezwykle uciążliwa. Swędzące ugryzienia, zapach wydzieliny gruczołowej i ślady na skórze sprawiają, że pluskwy w mieszkaniu są zdecydowanie niepożądane.
Co więcej, w niektórych przypadkach owady mogą przenosić bakterie i groźne choroby. Drapanie miejsc po ugryzieniach pomoże spowodować nie tylko nasilenie świądu, ale też zakażenie ranki. Głównym drobnoustrojem przenoszonym przez pluskwy domowe jest gronkowiec złocisty. Ta bakteria odpowiada między innymi za:
- ropne zakażenia skóry i tkanek miękkich – czyraki, liszajec, zastrzał palca lub paznokcia (zanokcica), ropnie, zapalenie sutka podczas karmienia piersią, zapalenie mieszków włosowych,
- zakażenia układowe, stanowiące zagrożenie zdrowia i życia – zapalenie szpiku kostnego, tchawicy, płuc, mięśnia sercowego, wsierdzia, opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica, zakażenie układu moczowego,
- zakażenia i zatrucia toksynami – zatrucia pokarmowe, zespół wstrząsu toksycznego, choroba Rittera.
Dowiedz się więcej:
Niektórzy mogą też zareagować na ugryzienie silnymi objawami alergii. Pluskwy nie przenoszą za to żadnych konkretnych, zakaźnych chorób – podczas wkłuwania się w ciało ofiary wydzielają substancje o działaniu antybakteryjnym. Jedynym zagrożeniem związanym z ugryzieniami pluskiew jest gronkowiec złocisty, choć i te zakażenia zdarzają się rzadko.
Jeśli wśród domowników zdarzyło się pogryzienie przez pluskwy, owady trzeba namierzyć i usunąć.
Zwalczanie pluskiew
Pluskwa domowa to owad stosunkowo trudny do usunięcia z domu. Choć jeszcze niedawno była niemal całkowicie wyeliminowana w krajach rozwiniętych i rozwijających się, dziś stanowi nawracający i coraz częstszy problem w polskich mieszkaniach i domach.
Owady w każdym stadium rozwoju (z jajami włącznie) giną w temperaturze ponad 45 stopni Celsjusza. Aby usunąć pluskwy, konieczne jest ich namierzenie. Zwykle znajdują się w łóżkach i w promieniu maksymalnie 3 metrów od nich.
Samodzielnie można zastosować kilka zabiegów, które znacznie zredukują ilość owadów:
- pranie pościeli, pokrowca materaca i bielizny pościelowej w wysokiej temperaturze (powyżej 60 stopni),
- porządne wytrzepanie materaca na dworze,
- zalanie rzeczy wrzątkiem lub użycie gorącej pary wodnej,
- wygrzewanie przedmiotów, w których mogły zagnieździć się pluskwy (np. na słońcu w upalny dzień, po zamknięciu w szczelnym plastikowym worku).
Samodzielne pozbywanie się pluskwy domowej jest bardzo trudnym zadaniem. Dlatego warto poprosić o pomoc przedstawicieli zajmującej się tym profesjonalnie firmy, na przykład stosujące generatory zimnej mgły ULV.
Należy też uważać na chemiczne „bomby insektobójcze”, które można kupić w internetowych i stacjonarnych sklepach. Zawierają one silnie drażniące substancje, niekiedy nawet rakotwórcze. Nie wolno stosować ich w mieszkaniach!
Im dłużej zwleka się z zabiegami odpluskwiania po wykryciu w mieszkaniu owadów, tym szybciej ich przybywa. Wzrasta liczba kolonii i gniazd pluskiew, które mogą stać się trudne do zlokalizowania. Dlatego warto działać szybko, by nie dopuścić do sytuacji, w której koniecznie będzie pozbycie się mebli.
Jak zapobiec pojawieniu się pluskiew w domu?
Pluskwa żyje nie tylko w starych lub zaniedbanych domach. Może pojawić się wszędzie, przyniesiona z innego mieszkania, środka transportu, hotelu. Dlatego warto zachować pewne środki ostrożności – zanim koniecznie stanie się zwalczanie pluskiew.
Wśród działań profilaktycznych warto wymienić:
- regularne sprawdzanie i odkurzanie szpar i szczelin – za listwami przypodłogowymi, za obrazami,
- pranie w wysokich temperaturach pościeli, szczególnie po wizycie gości lub pierwszym noclegu domowników, którzy wcześniej spali poza domem,
- zamurowywanie wszelkich zbędnych szczelin i szpar w ścianach podłogach, uszczelnianie mieszkania,
- zrywanie odstających tapet.
Pluskwy domowe mogą przenieść się zarówno od sąsiada, jak i zupełnym przypadkiem, na ubraniu domownika wracającego z podróży. Warto mieć na uwadze taką możliwość.