Topmbocyty (płytki krwi) to malutkie elementy morfotyczne krwi, których nadrzędną funkcją jest udział w procesie krzepnięcia krwi. Proces ten zapobiega wykrwawieniu się, gdy dojdzie do przerwania ciągłości skóry.
Co to jest PDW?
PDW (ang. Platelet Distribution Width) to wskaźnik, który zawsze widnieje na odebranych wynikach wykonanej morfologii krwi, ponieważ oznacza się go obligatoryjnie. PDW to parametr, który określa anizocytozę trombocytów (płytek krwi), czyli rozpiętość ich zróżnicowanej wielkości (objętości) widocznej pod mikroskopem. Anizocytoza skupia się na różnicach wielkościowych występujących pomiędzy poszczególnymi płytkami krwi, a dokładniej – pokazuje, jaki odsetek trombocytów odbiega od przyjętej normy.
W morfologii PDW nie jest jedynym parametrem oceniającym prawidłowość trombocytów, który nie jest także oceniany w oderwaniu od innych wyników. PDW, czyli anizocytoza płytek krwi nabiera istotności w połączeniu wskaźnikiem MPV (średnia objętość płytek krwi) oraz PLT, czyli liczbą płytek krwi. U zdrowego człowieka MPV, czyśli średnia objętość trombocytu powinna mieścić się w przedziale od 7,5 do 10,5 fl. PDW daje odpowiedź na pytanie, jak duża część płytek u pacjenta wyróżnia się odchyleniami od tej normy, dlatego nie może być interpretowany autonomicznie.
Jaka jest norma PDW?
PDW wskazuje na rozbieżność objętości płytek krwi. Prawidłowy wynik PDW świadczy, że większość płytek krwi (40-60 procent) ma właściwą objętość określoną przez MPV. Ponieważ proces wytwarzania trombocytów jest wieloetapowy, a czas ich życia bardzo krótki, nie ma możliwości, aby wszystkie były podobnej wielkości, niemniej jednak większość z nich powinna.
Dla PDW norma określana w dwojaki sposób. Pierwszy zakłada wartość podaną w jednostkach objętości fl. Za prawidłowy wynik uznaje się, gdy wartość PDW mieści się w przedziale od 6,1 do 11,0 fl. Drugą formą przedstawienia wyniku są wartości procentowe, które jeśli mieszczą się w przedziale od 40 do 60 procent, świadczą o prawidłowym wyniku.
Wg normy przedział PDW zakłada, że we krwi może znajdować się od czterech do sześciu odmiennych płytek krwi na dziesięć typowych.
Kiedy sprawdzić parametr PDW w morfologii?
PDW to parametr dotyczący trombocytów, komórek krwi odpowiadających za proces krzepnięcia krwi. To trombocyty gromadzą się od wewnętrznej strony naczynia krwionośnego zawieszone w fibrynie, tworząc zwarty skrzep, tamujący wypływanie krwi z naczynia. Podejrzewając zaburzenia w procesie krzepnięcia, lekarz z pewnością zwróci uwagę na PDW, oraz dwa pozostałe wskaźniki dotyczące płytek krwi.
Anizocytozę płytek krwi (PDW) warto ocenić wówczas, gdy pacjent skarży się na:
- krwawienia z nosa bez wyraźnego powodu,
- wysypkę i fioletowe plamy na skórze,
- często pojawiające się siniaki nawet bez urazów,
- długie krwawienie z rany mimo delikatnego skaleczenia,
- intensywne krwawienia miesiączkowe,
- przy podejrzeniu białaczki.
Analiza PDW wraz z PLT i MPV bywa pomocna przy podejrzeniach występowań zaburzeń krzepliwości krwi, które z kolei mogą być efektem chorób szpiku kostnego, w którym trombocyty powstają.
Warto przeczytać:
Jak czytać wyniki, co one oznaczają?
Niemal zawsze odchylenie od zalecanej normy jakiegoś parametru jest traktowane jako objaw występowania jakiejś dolegliwości lub przynajmniej stanu zagrożenia jej pojawieniem się. W przypadku PDW jest nieco inaczej. Jeżeli wszystkie inne morfologiczne parametry mieszczą się w zaleconym przedziale, nie należy popadać w panikę, kiedy anizocytoza odbiega od zalecanej normy. PDW analizowane jest we współistnieniu z innymi wskaźnikami. Jego samodzielne odchylenie nie stanowi powodu do zmartwień.
Anizocytoza płytek krwi to zjawisko, które stanowi pomoc w diagnozie, nie jest zaś autonomicznym przedmiotem badań. Jeśli jednak odchylenia PDW idą w parze ze złymi wynikami innych parametrów, sprawa zaczyna być poważna. Dopiero wtedy zbyt duża lub za mała różnica w objętościach płytek ma znaczenie kliniczne, może podpowiedzieć, które choroby lekarz może wykluczyć, a które są prawdopodobne.
O czym świadczy PDW podwyższone?
PDW podwyższone oznacza, że większość płytek krwi ma większą lub mniejszą, niż zalecają normy, objętość. Jeżeli w morfologii wyjdzie tylko podwyższone PDW, a pozostałe parametry są w normie, nie jest to stan, którym należy się przejmować, jednak warto mieć go na uwadze wykonując kolejny pomiar. Problem pojawia się, kiedy wynik wskaże podwyższoną anizocytozę i jednocześnie odchylenie od normy we wskaźniku MPV.
Niektóre nowotwory, niedokrwistość i stany zapalne mogą powodować podwyższone PDW, podobnie jak niektóre choroby zakaźne lub stosowanie tabletek antykoncepcyjnych. Istotnym jest jednak ocena wskaźnika w odniesieniu do wartości MPV.
Jeżeli PDW powyżej normy idzie w parze z zawyżoną objętością przeciętnych płytek (podwyższone MPV), może to oznaczać występowanie takich problemów, jak:
- plamica małopłytkowa,
- początek infekcji bakteryjnej,
- przewlekła białaczka.
Z kolei podwyższone PDW i MPV poniżej normy najczęściej wskazuje na występowanie anemii aplastycznej. Czasami może to być również objaw niedokrwistości megaloblastycznej, a także reakcji organizmu po przebytej chemioterapii.
O czym świadczy PDW obniżone?
PDW obniżone to stan wskazujący na obecność we krwi dużych płytek krwi i sugeruje zaburzenia w funkcji szpiku kostnego. Zaniżone PDW przy dobrych pozostałych wynikach nie wymaga reakcji lekarskiej, gdyż nie stanowi żadnego zagrożenia. Jeśli jednak inne parametry wykazują zaburzenia, najczęściej wynik taki świadczy o kłopotach z prawidłowym funkcjonowaniem szpiku kostnego, w którym pojawiają się zaburzenia produkcji płytek. Dolegliwość ta może być wywołana takimi chorobami, jak:
- mononukleoza,
- odra,
- wirusowe zapalenie wątroby,
- schorzenia nerek,
- zespół Bernarda-Souliera.
Obniżony poziom anizocytozy krwi zazwyczaj sprawdza się w porównaniu ze stężeniem żelaza i witaminy B12. Najczęściej lekarz zleca w takich sytuacjach wykonanie kolejnego badania, jakim jest biopsja szpiku.
Badanie PDW krwi, czyli tradycyjna morfologia
Badanie PDW krwi to zwykła morfologia, czyli pobranie próbki krwi. Wkłucie wykonuje się w żyle w zgięciu łokciowym. Pacjent nie musi się specjalnie przygotowywać do tego badania, poza przybyciem do punktu pobrań na czczo, co zapewni gwarancję, że wynik nie zostanie zafałszowany. Minimalny czas, jaki powinien rozdzielać ostatni posiłek od momentu pobrania próbki krwi, wynosi osiem godzin. Idealnie, jeśli będzie to dwanaście godzin. Wyniki są gotowe do odbioru już po kilku godzinach lub następnego dnia.
Anizocytoza płytek krwi wykonywana jest w ramach standardowej morfologii, która jest badaniem refundowanym przez NFZ. Pacjent ubezpieczony może zatem liczyć na jego nieodpłatne przeprowadzenie. Żeby z tego skorzystać, należy dysponować skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu. Badanie można wykonać także prywatnie. Koszty bywają różne w zależności od placówki, w której się je zleca. Ceny zazwyczaj kształtują się w okolicach dziewięciu złotych.
