Masz alergię, cukrzycę lub Hashimoto? Możesz mieć niedobór witaminy D! Ta substancja może chronić przed rozwojem chorób autoimmunologicznych

Przyczyną rozwoju wielu chorób [/b]w tym chorób układu krążenia, nowotworów, cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, niealkoholowego stłuszczenia wątroby oraz zaburzeń autoimmunologicznych i neurodegeneracyjnych, jest przewlekły stan zapalny o niskim natężeniu.

Czytaj także: Jesienią tej witaminy mamy jak na lekarstwo. Zadbaj o odporność i uzupełnij jej niedobór

Stan zapalny stanowi reakcję obronną układu odpornościowego na czynniki obce, takie jak patogeny (wirusy, bakterie, grzyby), urazy czy promieniowanie. Taka reakcja zapalna zwykle jest nagła i silna, ponieważ organizm chce szybko zneutralizować zagrożenie.

Zobacz również: Ile witaminy D brać na wiosnę? Najnowsze wytyczne polskich ekspertów. Takie dawki zapobiegną niedoborom witaminy D u dzieci i dorosłych

W obecnych czasach jesteśmy jednak narażeni na działanie szkodliwych czynników, które zagrażają nam nie tylko doraźnie, ale stale. To między innymi stres, niezdrowa dieta, brak ruchu, przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, czynne lub bierne palenie. Do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego o niskiej intensywności mogą doprowadzić takie właśnie stale utrzymujące się, niekorzystne dla organizmu warunki. Jednak przedłużające się zapalenie po jakimś czasie przyczynia się do wystąpienia chorób metabolicznych czy autoimmunologicznych.

Zobacz również: To wrogowie witaminy D. Nie przyjmuj jej w ten sposób, bo nie będzie działać

Do wykrycia stanu zapalnego w organizmie służy głównie badanie CRP, czyli białka c-reaktywnego. Okazuje się, że podwyższenie CRP jest powiązane z obniżonym poziomem witaminy D we krwi. Z badania naukowców z Australii wynika, że niedobór witaminy D prowadzi do wyższych poziomów biomarkerów stanu zapalnego. Sugeruje to, że zwiększenie poziomu witaminy D u pacjentów z niedoborem może obniżyć ryzyko lub zmniejszyć nasilenie przewlekłych chorób autoimmunologicznych.

W badaniu naukowcy przeanalizowali dane 294 970 osób pochodzące z brytyjskiego Biobanku. Wzięli oni pod uwagę stężenie witaminy D i białka CRP w surowicy krwi oraz informacje na temat zdrowia i stylu życia uczestników. 11,7 proc. badanych miało niedobory witaminy D, której poziom u nich był niższy niż 25 nmol/l.

Zobacz też: 5 korzyści z suplementacji witaminy D dla zdrowia serca. Taka dawka witaminy D obniża ciśnienie krwi, poziom glukozy i cholesterolu

Okazało się, że tylko te osoby, u których stwierdzono niedobór witaminy D, mają również podwyższony poziom CRP. Badacze odkryli również, że zwiększenie poziomu witaminy D u pacjentów z niedoborem może pomóc złagodzić nasilenie stanu zapalnego.

Przeczytaj: Jak sprawdzić niedobór witaminy D3? Zobacz normy badania i dowiedz się, jak szybko podnieść jej poziom w organizmie

Ta obserwacja potwierdziła wcześniejsze doniesienia naukowe z badania przeprowadzonego w 2018 roku, że suplementacja witaminy D może zmniejszyć stan zapalny niskiego stopnia i potencjalnie również ryzyko chorób z nim związanych.

Czytaj też: Od ciebie zależy czy twoje dziecko będzie miało mocne kości. Witamina D w ciąży zwiększa gęstość kości u dziecka

Naukowcy stwierdzili, że witamina D hamuje produkcję cytokin, które inicjują stan zapalny w czasie zagrożenia patogenami. Jednocześnie zwiększa wytwarzanie cytokiny przeciwzapalnej IL-10, wygaszającej reakcję zapalną organizmu. Wyniki badania sugerują, że zwiększenie poziomu witaminy D może zredukować przewlekły stan zapalny, ale tylko u osób z jej niedoborem.

Zobacz również: Masz niski poziom witaminy D? Może to sprzyjać osłabieniu pamięci

Witamina D jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Jednak ze względu na klimat i niedobór słońca, którego ilość jest niewystarczająca w ciągu całego roku, większość z nas ma jej niedobory. Największa ilość promieni słonecznych dociera bowiem do nas tylko przez 6 miesięcy, czyli od początku kwietnia do końca września. Jednak nawet w tym czasie organizm zwykle nie wytwarza jej wystarczających ilości, ponieważ w czasie największego nasłonecznienia, czyli między godziną 11 a 15, przebywamy głównie w pomieszczeniach. Natomiast będąc na zewnątrz, a nawet opalając się, chronimy się kremami z filtrem, które blokują promienie UV. Więcej na temat opalania znajdziesz w artykule: Opalenizna – jak uniknąć poparzenia od słońca.

Pokarmowym źródłem witaminy D są tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela czy sardynki, a czasem tez jajka i mięso. Inne produkty są często wzbogacane syntetyczną witaminą D, jak np. płatki śniadaniowe. Jednak zwykle nie zjadamy tych produktów w wystarczających ilościach.

O tym, czy mamy niedobór witaminy D i potrzebujemy suplementacji, możemy dowiedzieć się, wykonując badanie określające jej stężenie we krwi. Prawidłowy poziom witaminy D u osoby dorosłej wynosi 30-50 ng/ml (nanogramów na mililitr) (75–125 nmol/l), natomiast niedobór to stężenie poniżej 20-30 ng/ml (50–75 nmol/l). W badaniu przeprowadzonym przez naukowców z Australii niedobór witaminy D został powiązany z rozwojem przewlekłego stanu zapalnego i chorób z autoagresji.

Choroby autoimmunologiczne to choroby powstające na skutek nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, który zaczyna wytwarzać przeciwciała skierowane nie przeciwko patogenom, ale własnym komórkom, które uznaje za wrogie i próbuje je zwalczyć.

W konsekwencji takiego stanu rozwijają się choroby z autoagresji, atakujące poszczególne narządy i układy w ciele, m.in.:

• tarczyca – choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa,
• ośrodkowy układ nerwowy – stwardnienie rozsiane,
• przewód pokarmowy – choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, cukrzyca typu 1, wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• układowe – toczeń rumieniowaty układowy, łuszczyca,
• nadnercza – choroba Addisona,
• tkanka łączna – reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, układowe zapalenie naczyń krwionośnych,
• skóra – atopowe zapalenie skóry, reakcje alergiczne.

Naukowcy z Australii stwierdzili, że potrzebne jest przeprowadzenie dokładniejszych badań na poziomie molekularnym, komórkowym i tkankowym, biorących pod uwagę inne markery niż wyłącznie CRP. Pozwoli to zrozumieć w jaki sposób poziom witaminy D jest powiązany z występowaniem chorób autoimmunologicznych.

Źródła:
Vitamin D deficiency and C-reactive protein: a bidirectional Mendelian randomization study International Journal of Epidemiology
Emerging Evidence of Thresholds for Beneficial Effects from Vitamin D Supplementation Nutrients