Co może oznaczać ból w klatce piersiowej? Jakie choroby wywołują ból, kłucie i ucisk w klatce piersiowej, a zwłaszcza w mostku?

Ból w klatce piersiowej to objaw, który może pojawiać się podczas konkretnego ruchu, przy wysiłku lub podczas spoczynku, po prawej lub lewej stronie klatki piersiowej, centralnie lub zamostkowo. Odczuwanie bólu może towarzyszyć oddychaniu, przełykaniu, występować tylko w pozycji leżącej lub przy pochylaniu. Ból może mieć różny charakter i nasilenie, co jest zależne od przyczyn jego wystąpienia.

Ból w klatce piersiowej może mieć charakter piekący, uciskający, kłujący, ostry lub przewlekły. Nie zawsze pochodzi z układu krążenia – serca czy naczyń krwionośnych, czy nawet narządów zlokalizowanych w klatce piersiowej, takich jak płuca i oskrzela, przełyku i wpustu żołądka, grasica nerwy, zwoje nerwowych, naczynia i węzły chłonne.

Na chorobę w obrębie klatki piersiowej mogą też wskazywać dolegliwości bólowe narządów umiejscowionych poza tym obszarem, którego dolną granicą jest przepona, a górną – linia przebiegająca wzdłuż trzonu pierwszego kręgu, górnego brzegu mostka i pierwszej pary żeber.

Ból narządów klatki piersiowej może mieć charakter rzutowy, czyli ujawniający się na konkretnym obszarze ciała. W takim przypadku dochodzi do błędnej interpretacji sygnału przez mózg, który odbiera impuls jako dochodzący z zewnętrznych struktur ciała. Ma to miejsce m.in. w przypadku bólu serca. Mięsień sercowy nie jest wyposażony w unerwienie bólowe, przez co w przebiegu schorzeń tego obszaru ból związany z sercem może pojawiać się poza klatką piersiową.

Konkretny rodzaj bólu może wskazywać na określone przyczyny chorobowe:
Ból piekący:

• dławica piersiowa,
• zawał serca,
• kardiomiopatia przerostowa,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• pęknięcie przełyku,
• choroba wrzodowa (stosunkowo rzadko).

Ból uciskający:

• dławica piersiowa,
• zawał serca,
• zapalenie osierdzia,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• stany zapalne stawów mostkowo-żebrowych i mostkowo-obojczykowych.

Ból kłujący:

• zapalenie osierdzia,
• choroby opłucnej.

Ból ostry:

• zapalenie osierdzia,
• choroby opłucnej,
• nerwobóle w klatce piersiowej,
• stany zapalne stawów mostkowo-żebrowych i mostkowo-obojczykowych,
• choroba wrzodowa (stosunkowo rzadko).

Ból przewlekły:

• pourazowy ból mięśniowo-kostny,
• długotrwały stres.

Ból w klatce piersiowej jest typowy dla dusznicy bolesnej, inaczej dławicy piersiowej. Jest to zespół objawów pojawiających się w następstwie niewydolności naczyń wieńcowych, czyli w chorobie wieńcowej serca (wieńcówce).

Charakterystycznym objawem dławicy piersiowej jest ból w mostku (zamostkowy) o charakterze uciskającym, piekącym, dławiącym lub rozrywającym. Może promieniować do lewego barku i ramienia, a w niektórych sytuacjach także do lewej łopatki i okolic szczęki.

Ból zwykle utrzymuje się do kilkunastu minut, choć czasami dolegliwości odczuwane są dłużej. Zazwyczaj towarzyszy mu kołatanie serca oraz uczucie niepokoju i duszności, czasami także brak tchu. Na odczuwanie bólu nie ma wpływu faza oddechowa i pozycja ciała.

Wywołująca ból niewydolność naczyń wieńcowych może być spowodowana przez:

• miażdżycę,
• zator,
• skurcz,
• zakrzepicę tętniczą,
• rozwarstwienie aort,
• urazem tętnicy wieńcowej.

Zobacz też: Nalewka z kwiatów głogu na miażdżycę, problemy z sercem i nerwy. Zobacz, jak ją zrobić. Ten środek jest polecany przez kardiologów

W grupie ryzyka pojawienia się dławicy piersiowej znajdują się osoby, u których występuje:

• wysoki poziom cholesterolu we krwi,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzycą,
• otyłość,
• nałóg tytoniowy
• nałóg alkoholowy,
• długotrwały stres,
• przepracowanie.

Leczenie dławicy piersiowej ma charakter farmakologiczny. Chory przyjmuje statyny, leki wieńcowe o działaniu objawowym, leki przeciwpłytkowe, cytoprotekcyjne lub inhibitory konwertazy angiotensyny.

Jeżeli ból w klatce piersiowej nie pojawia się tylko przy intensywnym wysiłku, ale również przy tym łagodnym czy nawet w spoczynku, konieczna jest szybka pomoc medyczna.

Ból w klatce piersiowej o charakterze gwałtownym, uciskającym, czasami także piekącym, jest charakterystyczny dla zawału serca. Uczucie bólu pojawia się za mostkiem i trwa około 20 minut, stale lub w cyklach nawracających. Dolegliwości bólowe nie mają charakteru punktowego. Ból może promieniować do lewego barku i żuchwy. W niektórych przypadkach (najczęściej u osób starszych i chorujących na cukrzycę) ból towarzyszący zawałowi jest mniej charakterystyczny lub nie występuje, choć to ostatnie zdarza się rzadko.

Do innych typowych objawów zawału należą:

• ból w lewej ręce,
• duszność,
• zimne poty,
• zawroty głowy,
• utrata przytomności.

Bezpośrednią przyczyną zawału serca jest zakrzep powstały na blaszce miażdżycowej, jej pęknięcie lub krwotok. W niedrożnej części tętnicy dochodzi do powstania złogów, które przeistaczają się w zakrzep zwężający jej światło. Skutkuje to niedokrwieniem, a w konsekwencji – niedotlenieniem i obumieraniem mięśnia sercowego.

Leczenie w zawale serca realizowane jest poprzez udrożnienie naczynia krwionośnego oraz zapobieganie rozszerzaniu się martwicy. Do działań ratowniczych należy przystąpić jak najszybciej – liczy się każda minuta!

Ból w klatce piersiowej jest jednym z symptomów zapalenia zewnętrznej warstwy serca, czyli worka osierdziowego. W przebiegu choroby najczęściej dochodzi do nagromadzenia nadmiernej ilości zapalnego płynu wysiękowego. W większości przypadków stan zapalny osierdzia przenosi się na inne warstwy serca, a w niektórych przypadkach również na inne partie ciała.

Do przyczyn rozwoju zapalenia osierdzia należą m.in.:

• infekcje wirusowe, m.in. wirusem grypy, enterowirusem czy HIV,
• infekcje bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze,
• zawał serca,
• schorzenia tkanki łącznej,
• nowotwory,
• przewlekła niewydolność nerek,
• niedoczynność gruczołu tarczycowego,
• działanie promieniowania jonizującego.

W początkowej fazie choroby charakterystycznym objawem jest ból w klatce piersiowej po lewej stronie, czasami także zlokalizowany zamostkowo lub w okolicy serca. Może mieć charakter ostry, kłujący lub uciskający. Czasami zdarza się, że ból promieniuje do brzucha, barku i pleców, w niektórych sytuacjach także do szyi. Dolegliwości mogą się nasilać, gdy chory się porusza, przełyka lub kaszle. Nasilenie bólu następuje także w pozycji leżącej, a osłabieniu ulega w pozycji siedzącej i w momencie pochylania się.

Gdy dojdzie do znacznego nagromadzenia płynu w osierdziu, u chorego pojawia się suchy kaszel, duszności oraz przyspieszony rytm serca, czemu towarzyszy zmniejszenie się odporności na wysiłek.

Leczenie zapalenia osierdzia polega na przyjmowaniu leków przeciwzapalnych i/lub antybiotyków, a w przypadku znacznego nasilenia stanu zapalnego – także sterydów. Przy nagromadzeniu się dużej ilości płynu, konieczny jest zabieg perikardiocenteza – nakłucia worka osierdziowego.

Ból w klatce piersiowej, któremu towarzyszy duszność, zmęczenie, gorączka oraz objawy typowe dla zapalenia osierdzia i niewydolności serca, wskazuje na zapalenie mięśnia sercowego (ZMS).

Stan zapalny serca może mieć podłoże:

• wirusowe – za rozwój ZMS najczęściej odpowiada enterowirus Coxsackie B, a nieco rzadziej wirus ospy wietrznej, półpaśca, HCV, grypy oraz różyczki,
• bakteryjne – zapalenie mogą wywoływać gronkowce, paciorkowce, chlamydie, pneumokoki, bakteria Borrelia burgdorferi czy prątki gruźlicy,
• grzybicze – winne mogą być grzyby Candida czy Aspergillus,
• pierwotniakowe – rozwija się m.in. w przebiegu choroby Chagasa,
• pasożytnicze – przyczyną stanu zapalnego może być tasiemiec bąblowcowy i glista ludzka,
• nieinfekcyjne – ZMS może towarzyszyć chorobom autoimmunologicznym.

Zapalenie mięśnia sercowego podlega leczeniu przyczynowemu. Ważnym elementem terapii jest łagodzenie objawów, które ma na celu zapobieganie powikłaniom.

Ból w klatce piersiowej, który ma charakter piekący, rozpierający, uciskający, jest zlokalizowany zamostkowo i towarzyszy wysiłkowi, może świadczyć o kardiomiopatii przerostowej. Dolegliwości bólowe mogą w tym przypadku promieniować do lewej ręki i żuchwy.

Inne objawy to zawroty głowy, omdlenia, obrzęk kończyn dolnych i wyraźne poszerzenie żył szyjnych. Leczenie tej dolegliwości nie jest możliwe. Stosowana terapia ogranicza się do łagodzenia objawów i zmniejszania ryzyka wystąpienia powikłań.

Ból w klatce piersiowej może wynikać chorób i urazów w obrębie układu oddechowego, pokarmowego i kostno-mięśniowego. Do przyczyn pojawiania się tego objawu należą m.in.:

• Astma oskrzelowa – w ostrym ataku astmy występują trudności z oddychaniem.
• Odma prężna – bólowi towarzyszy duszność, nadciśnienie i poszerzenie żył szyjnych.
• Zatorowość płucna – pojawia się ból opłucnowy, uczucie duszności i tachykardia, czasami także krwioplucie i gorączka.
• Odma opłucnowa – wraz z bólem występuje skrócony i przyspieszony oddech, może pojawić się powietrze pod skórą.
• Zapalenie płuc – poza bólem charakterystyczne są: kaszel, gorączka, dreszcze i ropna wydzielina.
• Zapalenie opłucnej – ból pojawia się podczas oddychania i towarzyszy mu kaszel.
• Rozerwanie przełyku – objawia się nagłym, silnym, rozrywającym bólem.
• Refluks żołądkowo-przełykowy – ból nasila się przy pochylaniu i w pozycji leżącej, dolegliwości łagodzą leki zobojętniające kwas żołądkowy.
• Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy – ból nie jest mocno nasilony, najczęściej ustępuje po posiłku.
• Urazy mięśniowo-szkieletowe – ból ma charakter przewlekły.
• Nowotwory w obrębie klatki piersiowej – wraz z bólem pojawia się kaszel, redukcja wagi, gorączka i powiększenie węzłów chłonnych.
• Stres – ból ma podłoże psychiczne.
• Przyjmowanie leków – bóle w klatce piersiowej mogą pojawić się w następstwie zażywania leków wywołujących skurcz naczyń wieńcowych, m.in. tryptanów stosowanych w leczeniu migreny.

Jeżeli ból pojawia się przy podniesieniu ręki i obrocie tułowia, przyczyną jest prawdopodobnie naciągnięcie mięśnia piersiowego. Dolegliwości można złagodzić za pomocą zimnych okładów i leków przeciwzapalnych. Przyczyną nadwyrężenia mięśnia piersiowego bywa też uporczywy kaszel, który wymaga konsultacji lekarskiej. Gdy ból pojawia się w jednym miejscu przy wdechu, naciągnięty może być mięsień międzyżebrowy – chyba że towarzyszą mu inne objawy typowe dla zapalenia płuc, takie jak gorączka, dreszcze i kaszel. Krótkotrwały ból mogą jednak wywołać nawet gazy.

Gdy jednak ból trwa długo lub nawraca, a zwłaszcza gdy nasila się przy wysiłku, wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. W sytuacji, gdy jest dotkliwy i towarzyszy mu ucisk lub trudności z oddychaniem, konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego.

Przeczytaj także: Silny ból w klatce piersiowej i gorączka? To może być diabelska grypa