Posiew moczu – jak pobrać mocz do badania, na czym polega badanie moczu z posiewem i jak czytać wyniki?

Na czym polega badanie moczu z posiewem?

Posiew moczu to badanie wykraczające poza standardową profilaktykę. Podczas standardowego badania moczu próbka jest obserwowana pod mikroskopem, by przeanalizować jej zawartość. Posiew moczu to badanie bakteriologiczne - pozwala sprawdzić, jakie bakterie znajdują się w próbce i jaką wrażliwość na antybiotyki wykazują (antybiogram). Badanie moczu na posiew wymaga przeniesienia próbki na specjalne, laboratoryjne podłoże zwane pożywką. Dzięki niemu bakterie mogą namnażać się, aż będą na tyle liczne, by można było określić ich rodzaj i sprawdzić, jakiego typu lek najlepiej je zwalczy.

Posiew moczu wykonuje się przy podejrzeniu zakażenia dróg moczowych. Badanie wykrywa nie tylko bakterie, ale też inne drobnoustroje, głównie grzyby. Pobranie próbki do badania przebiega tak samo, jak w standardowej analizie moczu. Trzeba jednak przyłożyć jeszcze większą uwagę do jej czystości, by niechcący nie przenieść do moczu bakterii z zewnątrz, które wcześniej nie znajdowały się w układzie moczowym pacjenta. Im lepiej i uważniej pobrana próbka, tym bardziej wiarygodne wyniki badania i lepiej dobrane leczenie.

Kiedy należy oddać mocz do badania?
Posiew moczu należy wykonać, gdy pojawiają się objawy zakażenia dróg moczowych. Często zleca go lekarz internista, a także nefrolog. Wynik badania potwierdza lub przeczy hipotezie o bakteryjnej genezie dolegliwości. Jeśli chorobę wywołały bakterie, przypuszczalnie zwalczy je antybiotyk. Jeśli nie, należy szukać innej drogi leczenia.

Mocz na posiew należy oddać, gdy pojawią się następujące objawy:

• Częstomocz.
• Ból przy oddawaniu moczu.
• Ciągłe poczucie parcia na pęcherz, a po oddaniu moczu poczucie, że pęcherz nie został całkowicie opróżniony.

Posiew moczu wykonuje się też u pacjentów, których ogólny wynik badania moczu odbiegał od prawidłowego. Ginekolodzy zlecają posiew moczu w ciąży, by wykluczyć obecność zagrażających dziecku bakterii w drogach moczowych matki. Bardzo często badanie jest też zalecane kontrolnie, po zakończeniu antybiotykoterapii. Dzięki niemu można sprawdzić, czy leczenie przyniosło oczekiwane skutki.

Posiew moczu - ile moczu do badania i jak pobrać próbkę?

Posiew moczu wymaga od pacjenta podobnych przygotowań, jak zwyczajne badanie moczu. Trzeba jednak jeszcze mocniej skupić się na zapobieganiu zanieczyszczeniom próbki. W okolicach cewki moczowej, krocza oraz odbytu naturalnie zbierają się bakterie. Mocz zdrowej osoby jest jałowy, a drobnoustroje dostają się do niego dopiero na zewnątrz organizmu. Aby wyniki posiewu nie wyszły zafałszowane, konieczne jest podjęcie działań zapobiegających.

Należy kupić w aptece specjalny, jałowy pojemnik na mocz. Przed samym pobraniem moczu nie można go zbyt często dotykać, rozpakowywać, odkręcać wieczka, a tym bardziej dotykać wewnętrznych ścianek. W ten sposób do pojemnika dostają się bakterie z rąk, które następnie znajdą się w próbce moczu. Przed samym pobraniem należy dokładnie umyć okolice intymne ciepłą wodą, nie stosując detergentów. Pobranie próbki można wykonać pod prysznicem, uważając jednak, by woda nie trafiła do pojemniczka.

Mocz na posiew powinien być pobrany rano (po nocy w moczu znajduje się najwięcej bakterii, jeśli to one odpowiadają za zakażenie), ze środkowego strumienia. Pacjent powinien zacząć oddawać mocz, po chwili wstrzymać strumień, podstawić pojemniczek, napełnić go do połowy, ponownie wstrzymać mocz, zabrać i zakręcić pojemniczek, a następnie oddać mocz do końca.

Próbka moczu powinna zostać szybko dostarczona do laboratorium. Jeśli zachodzi potrzeba przechowania go przez chwilę, należy trzymać zakręcony szczelnie pojemnik w lodowce, nie dłużej niż 2-3 godziny, w temperaturze od 4 do 8 stopni. Badanie posiewu moczu musi być wykonane w miarę szybko. Im szybciej zostanie dostarczona próbka i im większa ostrożność i higiena była zachowana przy pobraniu, tym większe szanse na miarodajny, zgodny z rzeczywistością wynik.

Mocz można również pobrać na gotowe, kupione w aptece podłoże transporto-wzrostowe. Jest to zalecane szczególnie wtedy, gdy pacjent nie może dostarczyć moczu do laboratorium w tym samym dniu, w którym został on pobrany.

Wyniki posiewu moczu i ich interpretacja

Posiew moczu może mieć wynik dodatni lub ujemny. Jeśli w jednym milimetrze sześciennym moczu znajduje się ponad 100000 bakterii, wynik jest określany jako dodatni. Ale wynik badania na obecność bakterii to nie jedyna informacja, jakiej dostarcza posiew moczu. Drugą część wyników stanowi tak zwany antybiogram. To lista antybiotyków wraz z informacją, czy dany szczep bakterii jest na nie odporny, czy nie.

Skierowanie na posiew moczu można otrzymać nawet od lekarza pierwszego kontaktu. Prywatnie cena badania wynosi około 35 zł. Na wynik trzeba poczekać kilka dni, ponieważ hodowla bakterii na pożywce zajmuje nieco czasu. Z otrzymanym wynikiem należy udać się do lekarza, który zlecił wykonanie badania. Jeśli posiew moczu okaże się ujemny, trzeba kontynuować diagnostykę by znaleźć rzeczywistą przyczynę dolegliwości. Posiew moczy dodatni wraz z antybiogramem to właściwie gotowa recepta na leczenie, które wdroży lekarz wypisując receptę.

Leczenie zakażeń dróg moczowych:

Źródła:

1. Hryniewicz W., Pawlik K., Deptuła A., Rekomendacje laboratoryjnej diagnostyki zakażeń , Warszawa 2017, ss. 28.
2. Plewa A., Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej, Warszawa 2016, ss. 182.