Ewa Zwolak
Aktualizacja:
Po co należy wykonywać badania profilaktyczne?
Kompleksowe dbanie o zdrowie to nie tylko stosowanie się do zasad zdrowej diety, regularne picie wody, unikanie używek i systematyczne podejmowanie aktywności fizycznej. By wystrzegać się chorób lub w porę podjąć odpowiednie leczenie, należy regularnie wykonywać podstawowe badania profilaktyczne.
To szybkie i tanie testy laboratoryjne, badania obrazowe lub fizykalne zlecane podczas kontrolnych wizyt u lekarza lub wykonywane w czasie ich trwania. Pozwalają wykryć nawet niewielkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu, zanim jeszcze wystąpią objawy kliniczne, wymagające włączenia specjalistycznego leczenia.
Większość badań profilaktycznych jest nieodpłatna. Wymagane jest jednak skierowanie wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu.
Zobacz galerię
Jakie refundowane badania może zlecić lekarz POZ?
Lekarz przyjmujący w przychodni w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) może w razie potrzeby zlecić poszczególne badania krwi, moczu i kału oraz szereg innych badań diagnostycznych. Aby je wykonać pacjent zapisuje się w punkcie lub laboratorium mającym podpisaną umowę z wybraną przychodnią. Lekarz rodzinny lub pediatra może skierować nas na:
Badania hematologiczne:
- morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
- morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
- retykulocyty,
- odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).
- Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:
- sód,
- potas,
- wapń zjonizowany,
- żelazo,
- żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
- stężenie transferyny,
- stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
- mocznik,
- kreatynina,
- glukoza,
- test obciążenia glukozą,
- białko całkowite,
- proteinogram,
- albumina,
- białko C-reaktywne (CRP),
- kwas moczowy,
- cholesterol całkowity,
- cholesterol-HDL,
- cholesterol-LDL,
- triglicerydy (TG),
- bilirubina całkowita,
- bilirubina bezpośrednia,
- fosfataza alkaliczna (ALP),
- aminotransferaza asparaginianowa (AST),
- aminotransferaza alaninowa (ALT),
- gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
- amylaza,
- kinaza kreatynowa (CK),
- fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
- czynnik reumatoidalny (RF),
- miano antystreptolizyn O (ASO),
- hormon tyreotropowy (TSH),
- antygen HBs-AgHBs,
- VDRL,
- FT3,
- FT4,
- PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity,
- ferrytyna,
- witamina B12,
- kwas foliowy,
- anty-CCP,
- CRP - szybki test ilościowy (dzieci do ukończenia 6. roku życia),
- przeciwciała anty-HCV.
Badania moczu:
- ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
- ilościowe oznaczanie białka,
- ilościowe oznaczanie glukozy,
- ilościowe oznaczanie wapnia,
- ilościowe oznaczanie amylazy.
Badania kału:
- badanie ogólne,
- pasożyty,
- krew utajona - metodą immunochemiczną,
- antygen H. pylori w kale.
Badania układu krzepnięcia:
- wskaźnik protrombinowy (INR),
- czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
- fibrynogen.
Badania mikrobiologiczne:
- posiew moczu z antybiogramem,
- posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
- posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella,
- Strep-test.
Badanie ultrasonograficzne (USG):
- USG tarczycy i przytarczyc,
- USG ślinianek,
- USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
- USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
- USG obwodowych węzłów chłonnych.
Zdjęcia radiologiczne:
- zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
- zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:
- zdjęcie czaszki,
- zdjęcie zatok,
- zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.
Poza badaniami wymienionymi powyżej, lekarz POZ może kierować pacjentów także na finansowane przez NFZ badania endoskopowe: gastroskopię i kolonoskopię oraz na spirometrię i EKG.
