Żółty katar to objaw powikłań, które mogą mieć nawet 3 na 4 osoby z COVID-19

Katar, inaczej ostry nieżyt nosa, to jeden z pierwszych objawów infekcji oddechowej, zwłaszcza przeziębienia i COVID-19, zwłaszcza w przypadku zakażenia wariantem Omikron. Według badań objaw ten występuje u ok. 73 proc. pacjentów zarażonych koronawirusem SARS-CoV-2. Katar to jednocześnie najczęściej bagatelizowana dolegliwość, choć nawet przy małym nasileniu bywa bardzo uciążliwa.

Gdy osłabiony organizm atakują wirusy – koronawirusy, rinowirusy czy adenowirusy, rozwija się infekcja. Do zakażenia wirusami najczęściej dochodzi drogą powietrzno-kropelkową, a objawy mogą pojawiać się już po 24 godzinach od infekcji.

Zakażenie wirusami jest najczęściej przyczyną występowania problemów z niedrożnością nosa, ale nie jest to jedyna możliwość. W niewielkiej ilości przypadków katar jest wynikiem zakażenia bakteriami, a w okresie letnim często u osób uczulonych pojawia się katar alergiczny. Występuje w wyniku reakcji alergicznej na antygen, którym często są pyłki traw i zbóż.

Katar niejedno ma imię, ponieważ wyróżnia się kilka rodzajów tej dolegliwości. Cechami odmiennymi są konsystencja wydzieliny z nosa, jej zapach oraz barwa. Wymienione cechy wynikają z podłoża wystąpienia kataru, która może być wirusowa, bakteryjna lub alergiczna.

Wyróżnia się następujące rodzaje kataru:

• Katar wodnisty to rzadka, przezroczysta i bezbarwna wydzielina charakterystyczna dla kataru alergicznego, przewlekłego zapalenia zatok, oraz początkowego etapu przeziębienia. Katar alergiczny pojawia się sezonowo, ponieważ jest związany z pyleniem roślin oraz kwiatów. Przewlekły wodnisty katar to objaw uczulenia na alergeny towarzyszące alergikowi przez cały rok np. sierść zwierząt, roztocza, kurz. Może również wskazywać na przewlekłe zapalenie zatok przynosowych.
• Katar śluzowy, gęsty i lepki początkowo ma barwę białą, która staje się coraz bardziej gęsta i trudna do usunięcia podczas wydmuchiwania nosa. Gęsty katar wynika przeważnie z zakażenia wirusowego, będącego przyczyną COVID-19, przeziębienia lub grypy. Leczenie polega na podawaniu leków obkurczających śluzówkę (np. pseudoefedryna, desloratadinum), oraz rozrzedzających zalegającą w jamie nosowej wydzielinę (np. roztwór soli fizjologicznej, korzeń goryczki, werbena, czarny bez).
• Żółty katar przybiera postać śluzowo-ropnej wydzieliny z nosa o gęstej konsystencji, która składa się z martwych komórek, uszkodzonych elementów tkanek i drobnoustrojów. Żółta wydzielina może mieć nieprzyjemny zapach, wynikającym z obecności ropy. Żółty katar najczęściej świadczy o infekcji bakteryjnej, a rzadziej wirusowej, której towarzyszy osłabienie, gorączka i pogorszenie samopoczucia. Leczenie zakażenia bakteryjnego polega na podaniu antybiotyków.
• Katar ropny, bakteryjny to mająca nieprzyjemny, ropny zapach wydzielina w wyraźnym żółtym lub zielonym kolorze. Zawsze jest wynikiem zakażenia bakteryjnego i pojawia się w przebiegu ostrego zapalenia zatok. Tego rodzaju wydzielinę trudno usunąć z jamy nosowej, dlatego jej występowanie często łączy się z bólem głowy z powodu zatkania zatok, oraz bólem gardła, ponieważ zalegająca wydzielina spływa po tylnej ściance przełyku podrażniając delikatna błonę śluzową.

Żółty katar nie od początku przybiera taką barwę. Początkowo ma biały lub przezroczysty kolor i jest objawem infekcji wirusowej. Wydzielina tego typu łatwo daje się usunąć z nosa. Zaniedbując i narażając osłabiony infekcją organizm na kolejne czynniki niesprzyjające leczeniu zakażenia, organizm może zostać zaatakowany przez bakterie. Wiąże się to ze zmianą koloru wydzieliny z nosa.

Kiedy bezbarwny katar przybierze formę żółtej wydzieliny, można mówić o infekcji bakteryjnej. Ta powiązana jest zazwyczaj z bólem głowy oraz zapaleniem zatok przynosowych.

Żółty i gęsty katar powodujący zatkany nos, gorączka i ogólne osłabienie organizmu, które utrzymuje się ponad 10 dni może świadczyć o infekcji bakteryjnej. Obecność żółtego i bardzo gęstego kataru znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie, ponieważ jest trudny do wydmuchania i utrudnia oddychanie. Sprawia to spory kłopot przede wszystkim niemowlętom i małym dzieciom, które mają jeszcze problem z samodzielnym oczyszczeniem nosa. Wydobywająca się z nosa żółta wydzielina ma bardzo nieprzyjemny zapach.

Żółty katar również w przypadku dorosłych najczęściej oznacza, że mamy do czynienia z infekcją bakteryjną, która dotyczy górnych dróg oddechowych (jama nosowa, zatoki). Zatkane zatoki powodują silny ból głowy utrudniający koncentrację i skupienie się na wykonywanych czynnościach. Powikłaniami nieprawidłowo leczonego zapalenia zatok jest zapalenie krtani, ucha lub spojówek. Jeśli zakażenie rozszerzy się na dolne drogi oddechowe, doprowadza do zapalenia płuc lub oskrzeli.

Pierwszym objawem wskazującym na problem z katarem u niemowlaka jest rozdrażnienie oraz niechęć do ssania piersi, picia mleka z butelki lub jedzenia. Wydzielina pojawi się dopiero po pewnym czasie i w początkowej fazie przyjmie postać cieknącego, bezbarwnego kataru. To ważny sygnał dla rodzica, żeby udać się do lekarza, ponieważ nie można ignorować tego objawu.

Żeby ochronić dziecko przed katarem należy przede wszystkim zadbać o odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu, gdzie przebywa maluszek. Optymalna temperatura dla niemowlaka to około 21 stopni Celsjusza, ale nie zaleca się również nadmierne przekroczenie tej wartości. Zbyt suche powietrze powoduje wysuszenie błon śluzowych jamy nosowej, co stymuluje do wytwarzania większej ilości wydzieliny. Konieczne jest więc również wietrzenie pokoju, aby umożliwić wymianę powietrza, a także inwestycja w nawilżacz powietrza, który sprawi, że powietrzem w pokoju będzie się przyjemniej oddychało.

Żółty katar przeważnie wskazuje na infekcję bakteryjną, która powinna być odpowiednie leczona. Jeśli obecność żółtej wydzieliny z nosa jest połączona z kilkoma innymi objawami jak gorączka, ból głowy, zapalenie zatok, migdałków, osłabienie, ból gardła, kaszel, warto zasięgnąć porady lekarza.

Infekcje bakteryjne powinny być leczone doustnymi antybiotykami, ale te najlepiej przyjmować w ostateczności. Im rzadziej przyjmujemy antybiotykoterapię, tym lepiej dla organizmu, bowiem te substancje niszczą nie tylko szkodliwe drobnoustroje, które wywołały infekcję, ale i te dobre.

Do leczenia żółtego kataru warto wykorzystać leki zawierające związki o działaniu obkurczającym błonę śluzową nosa i zmniejszającym przekrwienie, co ułatwi wydmuchanie gęstego kataru. Pomocne będą preparaty w spreju z pseudoefedryną, chlorowodorkiem ksylometazoliny, mometazonem furoinianowym oraz pomocniczo zawierające aloes lub kwas hialuronowy, które działają nawilżająco i łagodząco.

Inhalacje z soli fizjologicznej (nebulizacja) to również korzystny sposób leczenia kataru, polegający na nawilżeniu i rozrzedzeniu zalegającej wydzieliny. Do ich wykonania niezbędny jest nebulizator, który rozpyla lekarstwo lub wodę z dodatkiem olejków eterycznych prosto to dziurek nosowych.

W przypadku leczenia kataru bardzo ważne jest odpowiednie nawilżenie pomieszczenia. Jeśli powietrze będzie za suche to łatwo o powstawanie podrażnień nosa, które powodują duży dyskomfort. Dobrze jest zadbać również o odpowiednią temperaturę w pokoju wynoszącą 21 stopni Celsjusza. Warto pamiętać również o odpowiednim ułożeniu głowy podczas snu – jeśli głowa będzie wyżej niż klatka piersiowa, wydzielina z nosa nie będzie spływała do zatok.

Żółty katar nie powinien być lekceważony, podobnie jak żaden inny rodzaj tej dolegliwości, ponieważ stwarza ryzyko poważniejszej infekcji dolnych dróg oddechowych. Błędnym przekonaniem jest więc twierdzenie, że katar należy po prostu przeczekać. Mimo że ludzki organizm jest przystosowany do zwalczania tego typu chorób, nie należy ich lekceważyć.

Nieleczony katar, który trwa tydzień lub więcej dni, może negatywnie wpływać na zdrowie. Jak temu zapobiegać? Oto najważniejsze zalecenia:

• Profilaktyka kataru – jest lepsza niż ich leczenie. W chłodne dni warto korzystać z gorących kąpieli z dodatkiem aromatycznych olejków. Najlepiej do tego sprawdzą się olejek sosnowy, eukaliptusowy oraz miętowy. Zawarte w nich substancje mają działanie bakteriobójcze i stymulujące, co pozwala uporać się z katarem oraz przekrwieniem błony śluzowej.
• Rozgrzewające kąpiele – olejki o wyraźnym sosnowym lub miętowym aromacie sprawdzą się do inhalacji. Suszony tymianek, rozmaryn również będzie się do tego nadawał. W prosty sposób można wykonać domowy inhalator. Do jego wykonania potrzebna jest z miska wypełniona ciepłą wodą, do której dodamy kilka kropel olejku eterycznego, lub zagotowana woda z suszonymi ziołami przelana do miski. Teraz wystarczy postawić ją na stole i pochylić głowę nad parą wydobywającą się z miski. Dzięki temu udrożnienie nosa stanie się prostsze.
• Łagodzenie podrażnień wokół nosa - jednym z ciekawszych sposobów na pozbycie się uporczywego kataru jest smarowanie skrzydełek nosa przy użyciu maści witaminowej. Może to być maść majerankowa, ale równie dobrze sprawdzi się krem ochronny. Ze względu na swoje działanie, łagodzi podrażnienia skóry.
• Nawadnianie – dużym problemem jest gęsty katar, który trudno usunąć z nosa. Żeby rozrzedzić wydzielinę należy w okresie choroby spożywać jak najwięcej płynów, głównie wody lub ciepłych napojów. Z ich pomocą zalegająca w nosie wydzielina stanie się bardziej płynna, co ułatwi jej usunięcie. Płynem, który doskonale przyczynia się do usunięcia gęstej wydzieliny są zupy – poleca się przede wszystkim rosół. Można pić również duże ilości herbaty, ziołowe i owocowe napary, a także wodę z imbirem. Po ich spożyciu, wystarczy wytrzeć nos przy użyciu zwykłej chusteczki higienicznej.
• Witamina C – przy walce z katarem bardzo ważne jest wzmacnianie organizmu przez stosowanie większej ilości witaminy C. Sama jej obecność nie likwiduje kataru, ale wzmacnia organizm, a w szczególności wzmacnia osłabione infekcją ścianki naczyń krwionośnych błony śluzowej w nosie. Warto do tego dodać jeszcze preparaty wapniowe.