Marek Zabarowski
Aktualizacja:
Przewlekła zmiana zabarwienia ust na siną powinna skłonić do wizyty u lekarza rodzinnego, celem wykonania niezbędnych badań. ©Cheangchai Noojuntuk/123RF
Przewlekła zmiana zabarwienia ust na siną powinna skłonić do wizyty u lekarza rodzinnego, celem wykonania niezbędnych badań. ©Cheangchai Noojuntuk/123RF
Sine usta a wyziębienie organizmu
Sine usta pojawiają się najczęściej w wyniku znacznego lub nagłego obniżenia temperatury ciała. Przyczyna tego stanu jest wystawienia się na długotrwałe działanie niskiej temperatury. Do wystąpienia sinych ust dochodzi więc przede wszystkim w okresie zimy, gdy wychodzimy z ciepłego pomieszczenia na panującą na zewnątrz, mroźną pogodę. Wówczas szok termiczny, którego doznaje nasz organizm, może objawić się poprzez sinienie warg.
Wyziębienie może także nastąpić w wyniku innych sytuacji. Narażone są na nie osoby pracujące w okresie zimowym na świeżym powietrzu, osoby uprawiające sporty zimowe, czy też amatorzy nurkowania w chłodnej wodzie. Ponadto do wyziębienia objawiającego się sinieniem warg może dojść także w innych porach roku. Organizm człowieka ulega wychłodzeniu na przykład na skutek niedostosowania ubioru do panującej temperatury lub ekspozycji na silne wiatry.
Sinieniu ust z zimna sprzyja:
- niska masa ciała, czyli niedożywienie organizmu,
- głód,
- niedoczynność tarczycy,
- obniżona odporność organizmu,
- podwyższona temperatura ciała (np. w wyniku choroby),
- konsumpcja alkoholu,
- niedostosowanie ubioru do pogody,
- przebywanie na mrozie w jednej pozycji.
Jeśli z powodu zimna, temperatura ciała obniży się do 35 st. C mowa o hipotermii. Spowodowana jest ona brakiem równowagi między ilością wytwarzanego ciepła a jego utratą. Hipotermia to stan zagrażający życiu, wymagający wezwania pomocy medycznej. Im większy poziom wychłodzenia, tym cięższe mogą być jego konsekwencje. W sytuacjach najbardziej skrajnych wyziębienie może spowodować zmiany w funkcjonowaniu świadomości, wywołując stany zamroczenia lub omdlenia, a nawet doprowadzić do zgonu.
Objawy świadczące o poważnym wychłodzeniu organizmu to:
- blada cera,
- gęsia skórka,
- sine lub fioletowe usta,
- przyspieszone tętno i oddech,
- uczycie marznięcia,
- dreszcze,
- apatia,
- dezorientacja.
Aby w bezpieczny sposób podnieść temperaturę ciała, a także zredukować ilość traconego ciepła, należy:
- jak najszybciej zakończyć ekspozycję na niskie temperatury oraz wiatr (np. wchodząc do zamkniętego pomieszczenia),
- zdjąć zimne/mokre ubrania, delikatnie osuszyć skórę i ubrać wyziębionego w suchą odzież,
- wypić ciepły, lecz nie gorący napój zawierający cukier, który zapewni energię dla mięśni,
- okryć wyziębionego kocem termicznym lub zwykłym materiałowym,
- jeśli jest taka możliwość, warto położyć się w łóżku i nakryć ciepłym kocem lub kołdrą,
- wziąć ciepłą, lecz nie gorącą kąpiel.
Sine usta a anemia
Sine usta i blada cera mogą być symptomem anemii, nazywanej też niedokrwistością. To zaburzenie krwi charakteryzuje się:
- obniżonym poziomem hemoglobiny we krwi, czyli czerwonego jej barwnika,
- i/lub obniżonym odsetkiem erytrocytów we krwi,
- i/lub nieprawidłową budową erytrocytów.
Przyczyną rozwoju anemii mogą być niedobory w diecie żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego, a także utrata krwi z powodu krwotoków, zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych w przebiegu chorób przewodu pokarmowego, czy też intensywnych miesiączek.
Symptomy wskazujące na tę jednostkę chorobową to:
- sine usta,
- blada cera,
- przewlekłe zmęczenie,
- gorsza tolerancja wysiłku fizycznego,
- senność,
- bóle i zawroty głowy,
- trudności w koncentracji,
- zaburzenia pracy serca,
- wypadanie włosów,
- kruche paznokcie.
Redukcja objawu sinych ust w przypadku anemii wymaga leczenia, poprzez stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety bogatej w pokarmy będące źródłem żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego, a także stosowanie leków dostarczających żelazo w bardzo dużych dawkach. Jeśli przyczyną niedokrwistości są inne choroby, terapia powinna je uwzględnić.
Sine usta przy astmie
Sine usta i niebieskie zabarwienie paznokci u osoby chorej na astmę to objawy świadczące o niedotlenieniu organizmu. Może do niego dojść podczas ataku astmy, które najczęściej mają miejsce w godzinach porannych, wieczornych, a także podczas nocnego spoczynku. Symptomami towarzyszącymi są wówczas:
- kaszel,
- duszności,
- świszczący oddech,
- przyspieszony oddech,
- problemy z mówieniem,
- nadmierne pocenie się,
- rozkojarzenie,
- zawroty głowy.
Usunięcie objawu sinych ust następuje zazwyczaj wraz z zatrzymaniem ataku astmy. Należy w tym celu zażyć odpowiednie środki farmakologiczne. Mają one formę aerozoli przeznaczonych do przyjmowania wziewnego. Po ich zażyciu dochodzi do rozkurczenia tkanek oskrzeli, co pozwala płucom na powrót do normalnej pracy. W wyniku tego także objaw sinych ust i paznokci powinien ustąpić. Należy podkreślić, że sine usta występują tylko przy ciężkich odmianach astmy, objawiającej się właśnie niekontrolowanymi atakami kaszlu i dusznościami.
Sine usta u dziecka
Sine usta występujące u naszych najmłodszych – w tym także niemowlaków – mogą wywołać znaczny niepokój u rodziców. Choć niebieskie usta mogą być efektem zaciskania ust na brodawce sutkowej podczas ssania pokarmu z piersi lub wystąpić po zimowym spacerze, to przewlekła zmiana barwy warg powinna zostać skonsultowana z lekarzem pediatrą. Jeśli sinieją wargi, a cera staje się blada, należy sprawdzić, czy w jamie nosowej lub gardle malucha nie utknęło ciało obce utrudniające swobodne oddychanie.
Fioletowe usta mogą świadczyć o wrodzonych wadach serca, które powinny być jak najszybciej zdiagnozowane oraz poddane leczeniu chirurgicznemu.
Do najczęstszych wad serca należą:
- tetralogia Fallota,
- przełożenie głównych naczyń,
- wspólny pień tętniczy,
- zespół hipoplazji lewego serca,
- zarośnięcie zastawki trójdzielnej.
Objawy wad serca to:
- sinica,
- problemy z karmieniem,
- blada skóra,
- niebieskie usta,
- opóźniony przyrost masy ciała,
- osłabienie.
Sine usta mogą ponadto świadczyć o chorobach układu oddechowego, do których należą astma czy mukowiscydoza, a także o anemii.
