RDW CV, czyli anizocytoza czerwonych krwinek. O czym świadczy RDW CV podwyższone, a o czym obniżone?

Co oznacza RDW CV i RDW-SC w morfologii krwi?

RDW CV i RDW-SD to wskaźniki, które są określane przy wykonywaniu morfologii krwi obwodowej. Informują o zakresie rozpiętości objętości czerwonych krwinek, czyli tzw. anizocytozie. Samodzielnie nie mają dużego znaczenia diagnostycznego, dlatego badanie RDW nie bywa wykonywane oddzielnie. Do wyciągnięcia rzetelnych wniosków konieczne jest skonfrontowanie wyników z innymi dotyczącymi czerwonych krwinek. Należą do nich:

• RBC – średnia ilość czerwonych krwinek,
• HGB – poziom hemoglobiny,
• HCT – hematokryt (stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości osocza),
• MCV – średnia objętość erytrocytu,
• MCH – średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej,
• MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej
• RET – średnia ilość retykulocytów, czyli niedojrzałych erytrocytów

RDW CV przedstawia wynik w postaci współczynnika zmienności wyrażonego w wartościach procentowych, natomiast RDW-SD jako odchylenie standardowe w femtolitrach (fl). Współczynnik RDW podlega porównaniu ze średnią objętością erytrocytu (MCV). Do obliczenia wskaźnika RDW CV, konieczne jest wcześniejsze określenie RDW-SD i MCV. Następnie wykorzystywany jest następujący wzór matematyczny: RDW CV = (RDW-SD x 100 proc.) / MCV.

RDW CV – przygotowanie do badania i przebieg

RDW CV i RDW SD są badaniami stanowiącymi część składową morfologii krwi, zatem przygotowanie nie odbiega od wskazań dla standardowego pobrania krwi. W dniu badania pacjent powinien udać się do przychodni na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku), należy powstrzymać się również od palenia tytoniu. To wymóg konieczny warunkujący poprawność uzyskanego wyniku. Zaleca się, aby w dniu poprzedzającym badanie unikać dużej aktywności fizycznej (lepiej zrezygnować z treningu). Wynika to z faktu, że wysiłek doprowadza do wzrostu poziomu erytrocytów. Na kilka dni przed pobraniem krwi, należy zrezygnować ze spożywania alkoholu.

Pobranie krwi najczęściej następuje w godzinach porannych między 7.00 a 11.00, co umożliwia porównanie wyniku w cyklu dobowym. Materiał do badań (ok. 5 ml krwi żylnej) zwykle pobiera się z żyły łokciowej, choć możliwe jest też pobranie z palca lub z płatka ucha. Po pobraniu materiału pacjent powinien pozostać w placówce przez kilka minut. Ma to związek z możliwymi problemami (zawroty głowy, omdlenie), wynikającymi z utraty krwi.

RDW CV i RDW SD – norma we krwi

RDW CV jest wskaźnikiem wyrażanym procentowo. W takim przypadku wartość zmienności zamyka się w przedziale od 11,5 do14,5 procent, natomiast zakres prawidłowych wartości dla RDW-SD to 36-47 fl (u mężczyzn norma może być nieco niższa). Należy jednak podkreślić, że przedstawione normy nie są jednolite. Zakresy mogą nieznacznie różnić się zależnie od laboratorium, w którym przeprowadzane są analizy laboratoryjne materiału biologicznego.

Interpretacja wyników: RDW CV podwyższone i obniżone

Krążące we krwi erytrocyty charakteryzują się podobną wielkością, choć nie są identyczne. Średnią objętość prawidłowych erytrocytów określa parametr MCV. Prawidłowa objętość krwinki mieści się w przedziale od 82 do 92 fl u osób dorosłych, a u dzieci między 78 a 98 fl. W normalnych warunkach różnice wielkości erytrocytów nie przekraczają granicy normy. Parametry RDW CV i RDW-SD informują, czy większość erytrocytów ma:

• prawidłową objętość (normocyty),
• większą objętość (makrocyty),
• mniejszą objętość (mikrocyty),
• zróżnicowaną objętość, a więc obecne są wszystkie typy wyżej wymienione (anizoyctoza).

Na podstawie wyniku RDW CV i RDW SD możliwe jest pośrednie określenie wysycenia erytrocytów żelazem, witaminą B12 oraz kwasem foliowym, pod kątem niedostatecznej podaży lub prawidłowej wymienionych składników. Ich przewlekły niedobór powoduje niedokrwistość, a wygląd i budowa erytrocytów odzwierciedlają, którego ze składników może brakować.

RDW CV podwyższone (powyżej 15 proc.) oznacza, że erytrocyty są duże tzw. makrocyty. Stan ten wskazuje na niedostateczne spożycie witaminy B12 i kwasu foliowego wraz z dietą i w konsekwencji rozwój niedokrwistości megaloblastycznej. RDV CV niskie informuje o obecności we krwi niedużych erytrocytów, czyli przewagę mikrocytów. Ten stan wynika z niedostatecznej podaży żelaza wraz z dietą, konsekwencję zaburzeń wchłaniania żelaza w jelicie cienkim lub nasilonego krwawienia i wskazuje na niedokrwistość z niedoboru żelaza. RDW CV podwyższone w ciąży, czemu towarzyszy obniżone MCV najczęściej wskazuje na anemię z niedoboru żelaza. Taka sama jest najczęstsza przyczyna podwyższonego RDW-SD i RDW CV u dzieci.

Wskazaniem do określenia RDW jest podejrzenie wystąpienia niedokrwistości (anemii) i różnicowanie jej przyczyny. Dla stwierdzenia jednoznacznego determinanta rozwoju niedokrwistości, zaleca się dodatkowo oznaczenie we krwi stężenia żelaza, ferrytyny, witaminy B12 i kwasu foliowego.

RDW CV i SD służy do diagnostyki niedokrwistości. Rodzaje i przyczyny tej choroby

Anizocytoza RDW to przydatny parametr w diagnostyce i różnicowaniu różnych typów niedokrwistości. Anemia jest chorobą częściej dotykającą kobiety, sportowców i młode dziewczynki, które zaczynają miesiączkować. Objawia się pod postacią symptomów wynikających z niedotlenienia tkanek:

• częste bóle i zawroty głowy,
• senność mimo odpowiedniej ilości snu,
• zmęczenie i obniżona tolerancja wysiłku,
• blada cera i błony śluzowe,
• duszności,
• zaburzone libido.

W zależności od przyczyny wyróżnia się trzy typy niedokrwistości:

1. Niedokrwistość wywołana utratą krwi, spowodowaną krwotokiem, operacją lub bardzo obfitymi miesiączkami.

2. Niedokrwistości będące skutkiem zaburzeń w wytwarzaniu erytrocytów:

   • z powodu niedoboru: żelaza (mikrocytarna, RDW CV obniżone), witaminy B12 (makrocytarna, RDW CV podwyższone), kwasu foliowego (makrocytarna, RDW CV podwyższone) lub miedzi,
   • aplastyczne wynikające z zaburzeń wytwarzania erytrocytów w szpiku kostnym,
   • hipoplastyczne będące wynikiem obniżonej produkcji erytrocytów np. z powodu chorób nerek, gdzie produkowana jest erytropoetyna stymulująca szpik do syntezy erytrocytów,
   • dysplastyczne związane ze zmianami w obrębie przewodu pokarmowego.

3. Niedokrwistości związane ze skróconym czasem życia erytrocytów – erytrocyty są niszczone w śledzionie wcześniej, niż wynika to ze średniego czasu ich życia (120 dni). We krwi obecne są duże ilości retikulocytów.

Jakie są skutki niedoboru witaminy B12? Odpowiada dietetyk Urszula Somow