Hematokryt (badanie HCT) - normy, wyniki i ich interpretacja. O czym może świadczyć niski hematokryt, a o czym podwyższony hematokryt?

Hematokryt, nazywany także wskaźnikiem lub liczbą hematokrytową, opisuje stosunek objętości erytrocytów (czerwonych krwinek) do objętości całej krwi. Wyraża się go w procentach. Pozwala lekarzowi ocenić, ile erytrocytów znajduje się we krwi pacjenta w stosunku do białych krwinek czy płytek krwi. To z kolei stanowi cenną wskazówkę w diagnozowaniu chorób, które objawiają się zmniejszeniem lub zwiększeniem ich ilości, a także zmianą objętości pojedynczej krwinki. To szerszy, bardziej całościowy wskaźnik niż tylko liczba czerwonych krwinek w próbce.

Hematokryt wchodzi w zakres podstawowej morfologii. HCT jest jednym z parametrów pozwalających opisać i zobrazować skład i budowę krwi pacjenta. Aby uzyskać wyniki badania, poddaje się wirowaniu próbkę osocza, wyizolowaną z pobranej od pacjenta krwi obwodowej.

Hematokryt jest jednym z parametrów, które należy badać rutynowo, przynajmniej raz do roku, wykonując morfologię krwi. To kompleksowe, podstawowe badanie bardzo wiele mówi o stanie zdrowia i może nakierować lekarza na trop właściwej diagnozy. Jest zalecane także w takich przypadkach jak:

• Poczucie osłabienia.
• Przedłużające się infekcje (wyraźny spadek odporności).
• Częste krwotoki i wyjątkowo obfite krwawienia miesiączkowe.
• Blada skóra i błony śluzowe.
• Kołatanie serca.
• Rozdwajanie się włosów i paznokci.

Hematokryt to także rutynowe badanie u kobiet w ciąży oraz u pacjentów będących w trakcie leczenia różnych schorzeń. Nie ma konieczności proszenia lekarza o skierowanie na to konkretne badanie - wystarczy udać się do laboratorium ze skierowaniem na morfologię lub prywatnie opłacić badanie morfologii krwi.

Hematokryt wymaga pobrania próbki krwi obwodowej jak podczas każdego rutynowego badania. Pacjent powinien być na czczo już na 8-10 godzin przed badaniem. Najlepszym wyjściem jest zjedzenie wieczorem lekkiej kolacji i pojawienie się w laboratorium wcześnie rano. Krew do badania pobiera się z żyły łokciowej, trwa to kilkanaście sekund i jest minimalnie bolesne. Na wynik oczekuje się do jednego dnia.

Hematokryt - norma dla dorosłych i dzieci
Hematokryt na wyniku badania oznaczony jest jako HCT lub rzadziej jako Ht. Normy podane na karcie wyników mogą różnić się o kilka punktów, w zależności od sposobu analizowania próbki i użytej w danym laboratorium aparatury. Zależą też od płci oraz wieku pacjenta.

• Noworodki i małe dzieci: 44-62 proc.
• Dzieci od 6 do 12 lat: 35 proc.
• Dziewczęta w wieku od 13 do 18 lat: 36-46 proc.
• Chłopcy w wieku od 13 do 18 lat: 37-49 proc.
• Dorosłe kobiety: 37-45 proc.
• Dorośli mężczyźni: 40-54 proc.

Hematokryt w ciąży może znajdować się 4-7 punktów procentowych poniżej normy. To objaw naturalnej, prawidłowej adaptacji układu krwionośnego do stanu ciąży. Wynik poniżej 34 proc. powinien stanowić powód konsultacji z lekarzem prowadzącym.

Hematokryt niski może świadczyć o niedokrwistości. Najczęściej nie jest to pojedynczy, izolowany od innych wynik. Często współwystępują niski hematokryt i hemoglobina. Najczęściej za niski hematokryt wiąże się ze stanem anemii lub powstającym ryzykiem anemii. Może jednak sygnalizować inne schorzenia:

• Krwawienia wewnętrzne (często z przewodu pokarmowego).
• Nieprawidłową czynność szpiku kostnego produkującego czerwone krwinki.
• Anemia inna niż związana z niedoborami (autoimmunologiczna, związana z nieprawidłową budową krwinek).
• Choroby nerek.
• Nadmierne nawodnienie organizmu (rozrzedzenie krwi).

Hematokryt podwyższony towarzyszy za to nadkrwistości. Jest także wynikiem częstym u nałogowych palaczy tytoniu oraz u osób zmagających się z nadmierną potliwością. Może przejściowo wystąpić podczas infekcji, którym towarzyszy biegunka. Podwyższony hematokryt pozwala też podejrzewać następujące choroby i stany:

• Czerwienica (prawdziwa, rzekoma, wtórna).
• Odwodnienie organizmu.
• Choroby serca.
• Niedotlenienie organizmu.
• Nowotwór nerek, który produkuje erytropoetynę.

Hematokryt, choć przydatny i często badany, stanowi wynik o bardzo ogólnym charakterze. Informuje, że objętość czerwonych krwinek nie jest prawidłowa, nie pozwala jednak stwierdzić, jakie stoją za tym przyczyny. Jeśli hematokryt nie mieści się w normie, należy skonsultować się z lekarzem, który zleci dalszą diagnostykę.

Domowe sposoby na odporność. Czy rzeczywiście działają?