Spis treści
Czym jest post przed Wielkanocą i co można jeść w Wielki Piątek?
W Kościele katolickim przeżywamy Wielki Tydzień, który kończy okres Wielkiego Postu. Wielka Niedziela, inaczej Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego poprzedzona jest Triduum Paschalnym. W czasie tych trzech dni upamiętniona zostaje męka i śmierć Jezusa na krzyżu. Wielki Post to duchowe przygotowanie do najważniejszego dla katolików święta, czyli Wielkanocy poprzez modlitwę, post i jałmużnę. O poście wspomina sam Chrystus w Ewangelii św. Marka, gdy mówi o uwolnieniu od zła (szatana) przez modlitwę i post. Pości również na pustyni właśnie przez 40 dni, stąd długość Wielkiego Postu.
W kościele rzymskokatolickim według Prawa Kanonicznego wyróżnia się:
- post jakościowy – to powstrzymanie się od jedzenia mięsa, obecnie według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. określany jako wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i wywarów z mięsa, obowiązuje we wszystkie piątki,
- post ilościowy – ograniczający liczbę dziennych posiłków do jednego do syta i dwóch lżejszych,
- post ścisły – łączący oba powyższe i obowiązujący tylko 2 dni w roku: w Środę Popielcową i w Wielki Piątek.
W Wielki Piątek obowiązuje więc post ścisły, którego powinni przestrzegać wszyscy dorośli katolicy w wieku od 18. do 60. roku życia. Natomiast powstrzymanie się w tym dniu od jedzenia mięsa, czyli post jakościowy powinny zachować osoby powyżej 14. roku życia.
Czytaj także: Post jakościowy a post ilościowy – czym się różnią? Który obowiązuje w Wielkim Poście i co można jeść?
Co można jeść w Wielki Piątek? Dozwolone jest spożywanie ryb, owoców morza, jaj, nabiału, kasz, zbóż, warzyw i owoców. W dawnych czasach często poszczono także „o chlebie i wodzie”.
Zobacz także: Co można jeść w Środę Popielcową? Post ścisły jest obowiązkowy, ale nie dla wszystkich
Tradycyjnie wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych katolicy zachowują także w Wielką Sobotę aż do śniadania wielkanocnego odbywającego się po rezurekcji w Wielką Niedzielę. Mimo że nie jest ona obowiązkowa to jednak zalecana przez zwierzchników kościoła w celu lepszego przygotowania się do przeżywania Wielkanocy. Jak taki post wpływa na zdrowie i czy warto stosować go nie tylko przed świętami?
Post w Wielki Piątek a post przerywany czy jednodniowy
Post w Wielki Piątek wynika z faktu, iż jest to dzień upamiętniający śmierć Jezusa na krzyżu. W Ewangelii Jezus nazywany jest także oblubieńcem lub panem młodym, a gdy umiera ktoś, kogo kochamy, nie mamy przecież ochoty na jedzenie czy zabawę. Jest to więc czas umartwiania, wielu katolików w tym dniu powstrzymuje się także od jedzenia słodyczy, spożywania alkoholu oraz uczestniczenia w różnego rodzaju zabawach czy spotkaniach towarzyskich.
Post katolicki jest to więc głównie przeżycie duchowe, które ma oczyścić nie tylko ciało, ale też umysł i duszę. Jednak dla wielu osób jest on także dobrym pretekstem i motywacją do zadbania o swoje zdrowie oraz zrzucenia zbędnych kilogramów. Pod tym względem post w Wielki Piątek przypomina post jednodniowy, który również polega na ograniczeniu jakościowym i ilościowym pokarmów spożywanych w ciągu 24 godzin raz w tygodniu, raz w miesiącu lub co jakiś czas. W czasie jednodniowej głodówki należy ograniczyć się do spożywania jedynie płynów w postaci niegazowanej wody mineralnej oraz naparów ziołowych i owocowych.
Pod względem ograniczania ilości pokarmów popularny jest również post przerywany, czyli dieta IF (Intermittent fasting). Polega on na spożywaniu pokarmów w wyznaczonym oknie żywieniowym, np. metoda 16:8 zakłada post w ciągu 16 godzin dziennie i okno żywieniowe trwające 8 godzin, w czasie którego możesz spożywać pokarmy. Post w tym przypadku oznacza całkowite powstrzymanie się od jedzenia, czyli głodówkę. W tym czasie można jedynie przyjmować niesłodzone płyny takie jak woda, herbata czy napary ziołowe.
Jak post wpływa na zdrowie? Czy warto go stosować?
Post od czasu do czasu warto przeprowadzać, jednak nie można tego robić zbyt drastycznie, przestając jeść z dnia na dzień. Do postu jednodniowego należy się odpowiednio przygotować. Warto więc kilka dni wcześniej przejść na dietę lekkostrawną i spożywać więcej warzyw na surowo lub gotowanych oraz zrezygnować z mięsa i produktów wysokoprzetworzonych zawierających duże ilości tłuszczu, cukru lub soli takich jak fast-food, pieczywo z białej mąki, wędliny czy słodycze oraz kolorowe, słodzone napoje (w tym napoje gazowane i niegazowane oraz nektary). Co więcej, taki sposób odżywiania warto wprowadzić na stałe jako element zdrowego stylu życia, a nie tylko chwilową dietę odchudzającą. W czasie postu przerywanego w oknie żywieniowym również najlepiej zastosować właśnie taki schemat żywienia.
Głodówka od czasu do czasu może przynieść wiele korzyści. Odciąża ona bowiem cały organizm, a zwłaszcza układ pokarmowy. Pozwala na oczyszczenie się organizmu z toksyn i zbędnych substancji. Przynosi również korzyści takie jak:
- wspomaganie trawienia,
- przyspieszenie metabolizmu,
- zapobieganie zaparciom i biegunkom,
- obniżenie poziomu cukru i cholesterolu we krwi,
- uczucie lekkości i lepsze samopoczucie,
- poprawa jakości snu.
Czy post odchudza? Przeciwwskazania do stosowania głodówek
W obecnych czasach, gdy mamy nieograniczony dostęp do żywności, często się nią przejadamy. To prowadzi do panującej obecnie plagi otyłości, dlatego wiele osób szuka sposobów na szybkie zrzucenie zbędnych kilogramów, które ma także prowadzić do polepszenia stanu zdrowia. W tym aspekcie jednodniowa głodówka wydaje się bardzo kusząca.
Jednak mimo korzyści nie zapewni ona stałej utraty masy ciała. Waga nie jest jedynym wyznacznikiem chudnięcia, ponieważ na naszą masę składa się nie tylko tłuszcz, ale też mięśnie czy płyny ustrojowe. Jednodniowy post pozwala pozbyć się nagromadzonej w tkankach wody i towarzyszących temu obrzęków, co może chwilowo skutkować mniejszą liczbą kilogramów na wadze. Nie prowadzi to jednak do trwałego zredukowania masy ciała i wyszczuplenia sylwetki. Dlatego lepiej jest zadbać o naszą codzienną dietę i wprowadzić dobre zmiany na stałe, a jedynie od czasu do czasu korzystać z głodówek.
Rygorystyczny czy zbyt długi post, szczególnie bez przygotowania, może mieć także negatywny wpływ na zdrowie i skutkować bólami lub zawrotami głowy, osłabieniem, wahaniami nastroju i obniżonym samopoczuciem. Są one związane z wydalaniem toksyn i odczuwaniem głodu. W czasie głodówki należy więc pić dużo wody (ok. 3 litrów dziennie) i unikać wyczerpujących aktywności fizycznych, a także wykonywać ćwiczenia relaksacyjne. Dobrze jest więc przejść się na spacer, poćwiczyć jogę czy posłuchać spokojnej muzyki. Jednodniową głodówkę najlepiej jest przeprowadzać w dniu wolnym od pracy.
Religijnego postu ścisłego nie muszą przestrzegać osoby chore oraz dzieci. Podobnie post dietetyczny jest przeciwwskazany w przypadku:
- dzieci i młodzieży do 18. roku życia,
- kobiet w ciąży,
- matek karmiących piersią,
- osób powyżej 75. roku życia,
- osób cierpiących szczególnie na choroby tarczycy, nowotwory i cukrzycę.