Spis treści
Post jakościowy a post ilościowy – czym się różnią?
Post praktykowany jest w wielu religiach jako forma oczyszczenia ciała i duszy. Dobrowolne wyrzeczenie się określonych pokarmów lub zmniejszenie ilości spożywanych posiłków służy też umartwianiu się i zadośćuczynieniu za grzechy. W kościele katolickim wyróżniamy 3 rodzaje postu: post jakościowy dotyczy tego, co jemy, post ilościowy tego, ile jemy i post ścisły, który jest połączeniem obu poprzednich.
Według Prawa Kanonicznego z 1917 roku wyróżnia się:
- post jakościowy – inaczej wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i wywarów z mięsa, czyli powstrzymanie się od jedzenia mięsa,
- post ilościowy – ograniczający liczbę dziennych posiłków do jednego do syta i dwóch lżejszych,
- post ścisły – łączący oba powyższe i obowiązujący tylko 2 dni w roku: w Środę Popielcową i w Wielki Piątek.
Post jakościowy – na czym polega i co można jeść?
Post jakościowy w kościele katolickim obowiązuje we wszystkie piątki. Dzień ten upamiętnia śmierć Jezusa na krzyżu i na tę właśnie pamiątkę katolicy wyrzekają się spożywania określonych produktów. Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych zakłada więc wyłączenie z diety mięsa i wywarów z niego, a także innych części pochodzenia zwierzęcego takich jak nietopiona słonina, kości, krew, mózg, szpik.
W czasie postu jakościowego można jeść:
- ryby i owoce morza,
- jaja i nabiał,
- przyprawy,
- zboża, kasze, pieczywo,
- grzyby,
- warzywa i owoce,
- napoje takie jak kawa, herbata, woda, sok.
Do zachowania postu jakościowego w piątek zobowiązani są wierni od 14. roku życia. Post w piątek może być zniesiony, gdy w tym dniu wypada ważniejsza rangą uroczystość (np. w pierwszy piątek po Wielkanocy). Tradycyjnie post jakościowy katolicy zachowują także w Wigilię Bożego Narodzenia (24 grudnia) chociaż w tym dniu post nie jest obowiązkowy.
Na czym polega post ilościowy?
Post ilościowy dotyczy tego, ile jemy. W tym czasie należy ograniczyć liczbę i kaloryczność dziennych posiłków do jednego do syta i dwóch lżejszych. Post ten według wcześniej obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku obowiązywał we wszystkie poniedziałki, wtorki, środy i czwartki Wielkiego Postu. Nie było też zabronione spożywanie mięsa, ale tylko w czasie jednego większego posiłku w ciągu dnia.
Obecnie jednak nie jest on wymagany, nie ma wyraźnego podziału na post jakościowy i post ilościowy. Według obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku istnieje podział na wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły (łączący dawne formy postu jakościowego i ilościowego).
Kiedy obowiązuje post ścisły i co można jeść?
Post ścisły jest połączeniem postu jakościowego i ilościowego. Polega na powstrzymaniu się od spożywania mięsa i pokarmów mięsnych (oprócz ryb) oraz ograniczeniu liczby posiłków do jednego do syta i dwóch mniejszych. Obowiązuje on tylko 2 razy w roku w okresie Wielkiego Postu: w Środę Popielcową i Wielki Piątek. Do jego przestrzegania zobowiązani są wszyscy wierni między 18. a 60. rokiem życia.
Pokarmy, które można spożywać w czasie trwania postu ścisłego to te same produkty, które obowiązują przy poście jakościowym. Wiele osób w te dni ogranicza również spożywanie produktów odzwierzęcych takich jak jajka, mleko, sery czy masło. Niektórzy poszczą również „o chlebie i wodzie” jednak taka forma nie jest konieczna.