Nadwrażliwość na gluten to MIT? Eksperci zaskakują: winowajca jest zupełnie inny

Choć wiele osób deklaruje nadwrażliwość na gluten, rzeczywiste przyczyny objawów mogą być inne. Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS) dotyczy tych, którzy odczuwają dolegliwości po spożyciu glutenu czy pszenicy, mimo braku celiakii lub alergii na pszenicę. Typowe objawy to wzdęcia, bóle brzucha i zmęczenie.

Badania pokazują, że tylko 16–30 procent osób, które deklarują nadwrażliwość, rzeczywiście na nią cierpi. Zespół badawczy z Australii, Niderlandów, Włoch i Wielkiej Brytanii przeanalizował dostępne dane, aby zweryfikować, czym faktycznie jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS).

– Wbrew powszechnym przekonaniom większość osób z NCGS wcale nie reaguje na gluten. Nasze ustalenia wskazują, że objawy częściej wywołują fermentujące węglowodany (FODMAP-y), inne składniki pszenicy lub efekt nocebo, czyli mechanizmy związane z oczekiwaniem negatywnej reakcji organizmu po spożyciu jedzenia – mówi dr Jessica Biesiekierski z Uniwersytetu w Melbourne.

Dowody sugerują, że nadwrażliwość może być związana ze sposobem, w jaki mózg i jelita komunikują się ze sobą.

– Na przykład osoby z zespołem jelita drażliwego, które uważają, że mają NCGS, w większości eksperymentów reagują podobnie na gluten, pszenicę i placebo. Sugeruje to, że ich dolegliwości mogą wynikać nie z działania samego glutenu, lecz z tego, w jaki sposób mózg i układ pokarmowy komunikują się ze sobą. U niektórych osób samo oczekiwanie negatywnej reakcji po jedzeniu może nasilać objawy – dodaje dr Biesiekierski.

Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten może być więc częścią szerszego spektrum zaburzeń, takich jak zespół jelita drażliwego, a nie odrębnym schorzeniem wywoływanym przez gluten. Zrozumienie tego jest kluczowe zarówno dla pacjentów, jak i specjalistów zalecających diety.

Dr Jessica Biesiekierski wskazuje na ważne aspekty zdrowia publicznego:

– Miliony ludzi na świecie unikają glutenu, wierząc, że szkodzi ich jelitom. Robią tak, bazując na często rzeczywistych, ale błędnie interpretowanych objawach. Zrozumienie tego zjawiska ma ogromne znaczenie dla zdrowia publicznego.

Eksperci proponują zmienić narrację publiczną.

– Chcielibyśmy, aby przekaz zdrowia publicznego odszedł od narracji, że gluten jest z natury szkodliwy, ponieważ badania pokazują, że często tak nie jest – podsumowuje dr Biesiekierski.

Dla właściwego zarządzania nieceliakalną nadwrażliwością na gluten kluczowe jest prawidłowe rozpoznanie.

– Odróżnienie NCGS od pokrewnych zaburzeń jelitowych jest kluczowe, aby zapewnić pacjentom indywidualną, opartą na dowodach opiekę i uniknąć niepotrzebnych ograniczeń dietetycznych – podkreśla prof. Jason Tye-Din.

Zaleca się trzystopniowe podejście diagnostyczne:

• przeprowadzenie dokładnego wywiadu,

• wykluczenie celiakii i alergii na gluten,

• kontrolowane ponowne wprowadzenie glutenu.

Takie podejście może zapewnić skuteczną opiekę i uniknięcie niepotrzebnych diet eliminacyjnych.

Zrozumienie nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten oraz jej diagnoza mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów, a także zmniejszyć chaos wokół diety bezglutenowej.