Dieta bezglutenowa – produkty bezpieczne dla osób z celiakią, alergią na gluten i nadwrażliwością na gluten

Gluten to mieszanina białek roślinnych, prolamin i glutenin, obecnych w ziarnach zbóż takich jak pszenica, żyto, jęczmień, w mniejszej ilości również owies. Jest on więc składnikiem produktów wytwarzanych z mąki tych zbóż. Dzięki swoim właściwościom gluten nadaje sprężystość i kleistość wypiekom. Bułki i chleby stają się pulchne, a makarony sprężyste. Jest on również nośnikiem smaku oraz zagęstnikiem.

Szacuje się, że gluten jest obecny w ok. 90 proc. produktów dostępnych na polskim rynku. Niestety składnik ten, zaraz po mleku krowim, jest jednym z najsilniejszych alergenów. Wynika to również z faktu, że większość pszenicy stosowanej w przemyśle spożywczym to odmiany modyfikowane genetycznie. Gluten wywołuje także nadwrażliwość oraz jest przyczyną choroby trzewnej - celiakii.

Sprawdź: Na celiakię choruje w Polsce 380 tys. osób. Diagnoza trwa w Polsce średnio aż 8 lat

Wskazaniem medycznym do wdrożenia diety bezglutenowej jest nietolerancja glutenu występująca w schorzeniach takich jak: celiakia (choroba trzewna), alergia na gluten i nadwrażliwość na gluten, które często są ze sobą mylone.

Celiakia to choroba nieuleczalna, która charakteryzuje się uszkodzeniem jelita cienkiego. Objawia się ona m.in. przewlekłymi biegunkami, powiększonym obwodem brzucha, niedokrwistością, zaburzeniami miesiączkowania, bólami głowy i stanami zapalnymi jamy ustnej. Bywają także całkiem nietypowe objawy celiakii.

W przypadku alergii na gluten objawy te są mniej uciążliwe. Alergia jest nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego na składnik (w tym przypadku gluten), który u większości osób nie wywołuje żadnej reakcji. Często występuje ona u dzieci i towarzyszy jej atopowe zapalenie skóry oraz pokrzywka. Mogą wystąpić także biegunki, wzdęcia, bóle brzucha i wymioty. Z wiekiem alergia odpowiednio leczona może ustąpić.

Z kolei nadwrażliwość na gluten stwierdza się u osób dorosłych i występuje ona stosunkowo rzadko – zazwyczaj wówczas, gdy w diecie pojawia się nadmierna ilość produktów zawierających gluten. Objawy nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten (NCNG) są podobne jak w przypadku alergii, czyli bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i wypryski na skórze. Dodatkowo może wystąpić również uczucie zmęczenia i splątania, bóle głowy, anemia. Jest to najmniej poznane schorzenie najprawdopodobniej związane z nietolerancją nie tyle glutenu, co samej pszenicy. Zazwyczaj już ograniczenie jej spożycia pozwala pozbyć się objawów złej tolerancji.