Spis treści
- Czym są konopie indyjskie, siewne i włókniste?
- Czym są kannabinoidy, CBD i THC? Jak działają te związki aktywne?
- Czym jest medyczna marihuana?
- Jak działa lecznicza marihuana? Zastosowanie CBD i THC w medycynie
- Sposób przyjmowania marihuany leczniczej
- Jakie są przeciwwskazania do stosowania medycznej marihuany?
Kwestia użytkowania marihuany jest przedmiotem prac prowadzonych od grudnia 2019 roku, które dotyczą analizy skutków zdrowotnych, społecznych, gospodarczych i finansowych legalizacji rośliny. O tym, że medyczna marihuana jest środkiem o potwierdzonej skuteczności medycznej, wie aż 76 proc. Polaków, co wynika z badania Centrum Medycyny Konopnej przeprowadzonego przez SW RESEARCH metodą CAWI na reprezentatywnej grupie 1005 osób w dniach 29.04-04.05.2022 roku.
Warto pamiętać, że mało która roślina użytkowa ma tak wszechstronne zastosowania, jak Cannabis, czyli konopie. Nasiona i wyciskany z nich olej to superprodukty spożywcze, a także źródło biopaliwa. Cała roślina dostarcza też włókien do produkcji papieru i tkanin, a jej kwiaty są cennym surowcem leczniczym. Nie wymaga nawożenia ani stosowania pestycydów.
Czym są konopie indyjskie, siewne i włókniste?
Konopie siewne (Cannabis sativa) to gatunek, który ma dwie odmiany główne – są to:
- konopie indyjskie (Cannabis sativa var. indica), które zawierają powyżej 2 proc. tetrahydrokanabinolu (THC), związku odpowiadającego za psychoaktywne działanie marihuany,
- konopie siewne (Cannabis sativa var. sativa), zwane włóknistymi, które są legalnie, ponieważ zawartość THC w roślinie lub gotowym produkcie (olejku stosowanym jako suplement diety) nie może przekraczać 0,2 proc., a głównym składnikiem czynnym jest kannabidiol (CBD).
Istnieją ponadto odmiany pośrednie konopi o zawartości kannabidiolu oraz do 2 proc. tetrahydrokannabinolu.
Czym są kannabinoidy, CBD i THC? Jak działają te związki aktywne?
Właściwości lecznicze rośliny z rodzaju Cannabis wynikają z wysokiej zawartości kannabinoidów – antyoksydantów należących do terpenofenoli, jak również samych terpenów, fenoli i pokrewnych substancji.
Sprawdź też: Herbatka konopna to eliksir na relaks i sen
Spośród co najmniej setki poznanych kannabinoidów z konopi największe znaczenie mają dwa: kannabidiol (CBD) oraz tetrahydrokannabinol (THC), który ze względu na silne działanie psychoaktywne jest zakazany w myśl aktualnie obowiązującej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Warto jednak wiedzieć, że konopie indyjskie mają mały potencjał uzależniający, daleko mniejszy niż opioidy, które mogą z powodzeniem zastępować w łagodzeniu bólu. W wielu krajach, również u naszych południowych sąsiadów, surowce zawierające THC zostały zalegalizowane.
Kannabinoidy to neuroprzekaźniki oddziałujące na receptory kannabinoidowe znajdujące się na powierzchni komórek, m.in. CB1 i CB2. Roślinne kannabinoidy (tzw. fitokannabinoidy) funkcjonują przy tym analogicznie do związków z tej grupy produkowanych naturalnie przez organizm (tzw. endokannabinoidów), takich jak 2-AG czy anandamid – związek wytwarzany przy intensywnej aktywności fizycznej obok beta-endorfin w ramach tzw. euforii biegacza.
Działając na układ endokannabinoidowy w organizmie (ECS), fitokannabinoidy wpływają na procesy takie jak odpowiedź immunologiczna, stymulacja neurologiczna, procesy naturalnego zamierania komórek, rozwoju nowotworów i ich przerzutów, a także chorób infekcyjnych.
Czym jest medyczna marihuana?
Medyczna marihuana to według przepisów polskiego prawa surowiec farmaceutyczny, który jest przeznaczony do sporządzania leków recepturowych. Obejmuje ziele konopi innych niż włókniste, wykonane z nich wyciągi oraz nalewki farmaceutyczne, jak również pozyskiwaną z nich żywicę.
W Unii Europejskiej dopuszczone do użytku leki na bazie kannabinoidów są stosowane w sytuacjach, gdy inne środki farmaceutyczne nie zapewniły poprawy.
Leki zawierające marihuanę medyczną:
- Pierwszy i dostępny w Polsce to Sativex, aerozol do jamy ustnej zawierający tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD) w postaci wyciągów z konopi, który może być stosowany w celu łagodzenia sztywności (spastyczności) mięśni w stwardnieniu rozsianym. W kraju na receptę można też kupić w aptece susz zawierający różne poziomy THC.
- Drugi, o nazwie Epidyolex (Epidiolex), nie jest dopuszczony do użytku w naszym kraju. To roztwór doustny zawierający naturalny CBD, przeznaczony do leczenia napadów padaczkowych w zespole Lennoxa-Gastauta oraz Draveta jako lek wspomagający w skojarzeniu z klobazamem u pacjentów w wieku od 2 lat.
W Polsce ogólnie dostępny w sprzedaży jest stosowany leczniczo susz i ekstrakt konopi bogaty w kannabidiol (CBD). Ten drugi występuje w postaci roztworu w oleju nośnikowym, najczęściej z nasion konopi, i stosuje się go jako suplement diety lub roztwór do waporyzacji.
Susz i olejki CBD to produkty praktycznie wolne od psychoaktywnego THC, niepowodujące uzależnienia i w pełni legalnee. Działają w podobny sposób – harmonizująco na układ nerwowy i immunologiczny, przeciwbólowo, przeciwzapalnie, uspokajająco, przeciwdepresyjnie i przeciwdrgawkowo.
Obecnie rynek leczniczych konopi przeżywa w Polsce niezwykle dynamiczny rozwój, co odzwierciedla rosnąca liczba rolników ubiegających się w ostatnim czasie o dofinansowanie upraw i rekordowy wzrostem ich areału. Odmiany konopi indyjskich zawierające THC mogą być uprawiane w kraju przez instytuty badawcze pozostające pod nadzorem Ministerstwa Rolnictwa. Uprawa i zbiór konopi wymaga też zezwolenia Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. To znacznie zwiększy dostęp pacjentów do leczniczych produktów z Cannabis, których będzie więcej.
Polecamy także:
Jak działa lecznicza marihuana? Zastosowanie CBD i THC w medycynie
Produkty wytwarzane z konopi włóknistych i indyjskich, a także syntetyczne odpowiedniki zawartych w nich bioaktywnych związków, stosuje się jako wspomaganie terapii trudnych w terapii i nieuleczalnych chorób przewlekłych, które przebiegają z objawami takimi jak ból, wzmożone napięcie mięśniowe, utrata apetytu, nudności i wymioty.
Wśród zastosowań medycznej marihuany znajdują się m.in. choroby jelit, autoimmunologiczne, zakażenie HIV, niektóre lekooporne formy padaczki oraz nowotwory, a także wspomaganie pacjentów przechodzących chemoterapię.
Choć leczniczo stosuje się zarówno produkty z THC, CBD oraz z obiema tymi substancjami jednocześnie, medyczna marihuana to formalnie tylko pierwsza kategoria z wymienionych.
W wielu przypadkach oba związki są postawą leczenia uzupełniającego w ciężkich postaciach chorób neurologicznych, w tym choroby Alzheimera, bólów fantomowych i neuropatycznych, a także nowotworów, zwłaszcza glejaka mózgu.
Połączenie THC i CBD działa silniej niż sam CBD, który ma jednak cenną właściwość niwelowania skutków ubocznych tetrahydrokannabinolu, takich jak lęk i niepokój.
Sposób przyjmowania marihuany leczniczej
Susz konopi medycznych, aby mógł zacząć oddziaływać na organizm, wymaga odpowiedniego pogrzania, dlatego pacjentom stosującym medyczną marihuanę zaleca się inhalację z użyciem waporyzatora. Jednak przy tym sposobie przyjmowania leczniczej marihuany koniecznie jest nabycie odpowiedniego urządzenia: waporyzatora, który gorącym powietrzem ogrzewa susz medyczny i pozwala na uwolnienie się związków chemicznych. Pacjent w ten sposób wdycha tylko parę zawierającą substancje aktywne. Ta metoda jest zdecydowanie zdrowsza niż bezpośrednie palenie leczniczej marihuany, ponieważ wtedy powstają substancje smoliste, które przy długotrwałym stosowaniu mogą doprowadzić do podrażnienia górnych dróg oddechowych czy zapalenia gardła Mają też znane działanie toksyczne i rakotwórcze.
Inna dostępną metodą jest przyjmowanie olejków zawierających medyczną marihuanę. Olejek aplikuje się pod język za pomocą pipety. Jednak obecnie w Polsce nie występuje żaden gotowy lek z THC dostępny do przyswajania w takiej postaci.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania medycznej marihuany?
Decyzję o podjęciu się terapii medyczną marihuaną podejmuje lekarza prowadzący, jednak są w przypadki, gdyby pomimo odporności na inne formy leczenia wykluczone jest przyjmowanie konopi leczniczych.
Do grupy osób, które nie mogą się podjąć tej formy leczenia, są kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Dotychczas przeprowadzone badania, wskazują, że u kobiet, które stosowały marihuany w ciąży, występuje ponad dwukrotnie większe ryzyko urodzenia martwego dziecka. Stwierdzono także negatywny wpływ używania konopi w tym okresie na przyszłe zaburzenia rozwoju i nadpobudliwość u dzieci. Również niewskazane jest przyjmowanie marihuany w okresie karmienia piersią, ponieważ THC trafia do mleka matki i może mieć negatywny wpływ na rozwijający się mózg niemowlęcia.
Leczenie konopiami medycznymi jest również niezalecane w przypadku osób w młodym wieku ze względu na ograniczoną ilość badań, które potwierdziłyby negatywne skutki przyjmowania marihuany u dzieci. Są ponadto przeciwwskazania związane z chorobami serca, wątroby, nerek, a także chorobami psychicznymi i historią uzależnień.