Limfocyty – czym są i jaką pełnią rolę w organizmie człowieka?
Limfocyty to jeden z rodzajów leukocytów – białych krwinek. To kuliste komórki posiadające niewielkie jądro. Limfocyty pełnią ważne funkcje w układzie odpornościowym. Powstają w różnych miejscach w organizmie (większość wytwarza się w szpiku kostnym, a następnie przechodzi okres dojrzewania w grasicy). Można wyróżnić kilka rodzajów limfocytów ze względu na budowę morfologiczną oraz pełnioną przez nie funkcję. Podstawowy podział obejmuje limfocyty T oraz limfocyty B. W obrębie każdej z tych grup wyróżnia się też osobne typy komórek.
Limfocyty T
Odpowiadają za komórkową odpowiedź odpornościową. Ich różne rodzaje pełnią odmienne role - przede wszystkim modulują przebieg odpowiedzi immunologicznej (hamują ją lub pobudzają), wydzielają prozapalne cytokiny, zabijają obce komórki.
Limfocyty B
Rozpoznają antygen i wytwarzają odpowiednie przeciwciała skierowane przeciwko patogenowi. Usuwają też uszkodzone i martwe komórki ciała.
Około 50 proc. limfocytów w organizmie człowieka znajduje się w narządach limfatycznych, pozostałe krążą we krwi. Różnią się między sobą wielkością i zawartością specyficznych ziarnistości.
Morfologia krwi wykrywa ich ogólną ilość oraz ilość poszczególnych frakcji. Zarówno limfocyty powyżej normy, jak i limfocyty niskie stanowią podstawę dalszej diagnostyki i informują o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organizmu.
Kiedy należy zbadać poziom leukocytów?
Limfocyty warto badać regularnie, wykonując okresowe badania profilaktyczne. Wykonanie dodatkowego badania zleca się w bardzo wielu sytuacjach, ponieważ poziom leukocytów powyżej normy towarzyszy różnorodnym schorzeniom. Wśród wskazań do badania warto wymienić:
- objawy stanów zapalnych,
- objawy chorób zakaźnych,
- podejrzenie chorób hematologicznych,
- podejrzenie chorób autoimmunologicznych.
Wcześnie wykryte nieprawidłowości w poziomie limfocytów we krwi pozwalają szybko podjąć odpowiednie kroki. Oznaczenie poszczególnych rodzajów limfocytów pomaga postawić wstępną diagnozę, która jest następnie potwierdzana lub wykluczana za pomocą innych, bardziej specjalistycznych badań.
Czytaj także: W ten sposób niszczysz swoją odporność. Unikaj tych nawyków, a nie będziesz chorować i wzmocnisz układ immunologiczny
Jak przebiega badanie limfocytów?
Limfocyty oznacza się w surowicy krwi. Konieczne jest pobranie niewielkiej próbki krwi z żyły łokciowej. Pacjent powinien przyjść na badanie rano, będąc na czczo od co najmniej 8 godzin. Pobranie trwa około kilkunastu sekund i nie jest zbyt bolesne. Przed pobraniem próbki warto wypić szklankę wody, by nieco zwiększyć ciśnienie krwi.
Limfocyty zawsze stanowią jeden z parametrów morfologii i rozmazu krwi, nie bada się ich osobno.
Badanie z refundacją może zlecić każdy lekarz, a prywatnie jego koszt zwykle nie przekracza 10 złotych. Czas oczekiwania na wyniki to doba. Warto pamiętać, że laboratoria stosują różne metody oznaczania limfocytów, a co za tym idzie – różne normy.
Za oddanie krwi można dostać pieniądze? Fakty i mity na tema...
Limfocyty – norma dla różnych grup wiekowych
Limfocyty różnią się normami ze względu na wiek pacjenta. Wynik oznaczający podwyższone limfocyty u dziecka nie może być odnoszony bezpośrednio do wyniku pacjenta dorosłego. Poziom limfocytów często podaje się odsetkowo, w procentach. Poniżej ramowe normy w zależności od wieku (które mogą zmieniać się w zależności od laboratorium, które wykonało badanie):
- do 6 dni: 26-36% proc.,
- 7-13 dni: 36-46% proc.,
- 14-30 dni: 43-53% proc.,
- 1-11 miesięcy: 45-75 proc.,
- od 1 roku do 3 lat: 50-70 proc.,
- od 4 do 5 lat: 40-60% proc.,
- od 6 do 7 lat: 32-52% proc.,
- od 8 do 15 lat: 28-48 proc.,
- od 16 do 19 lat: 25-45 proc.,
- u osób dorosłych obojga płci: 18-44 proc.
Poziom leukocytów od chwili urodzenia ulega dość dynamicznym zmianom. Do około 3. roku życia wzrasta, by później opaść stopniowo i ustalić się na poziomie charakterystycznym dla zdrowej osoby dorosłej. Dlatego analizując wynik, trzeba zawsze odnieść się do prawidłowych w danym przypadku norm. W przeciwnym razie – analiza może być nietrafna.
Limfocyty powyżej normy u dorosłych i dzieci
Limfocyty podwyższone to inaczej limfocytoza. Gdy wynik przekroczy wyraźnie górną granicę normy, należy skonsultować go z lekarzem. Limfocyty podwyższone u dorosłego, podobnie jak podwyższone limfocyty u dziecka, mogą oznaczać następujące stany i choroby:
- różnego rodzaju infekcje, czynne lub przebyte niedawno;
- choroby wieku dziecięcego (różyczka, odra, świnka);
- choroby zakaźne (toksoplazmoza, cytomegalia, WZW różnych typów);
- niektóre nowotwory (szpiczak mnogi, chłoniaki, przewlekła białaczka szpikowa);
- zaburzenia autoimmunologiczne.
Zakres chorób, którym towarzyszą wysokie limfocyty, jest niezwykle szeroki. Wynik badania trzeba więc odnieść do ogólnego stanu pacjenta, odczuwanych objawów, a także do wyników innych badań diagnostycznych.
Limfocyty poniżej normy u dorosłych i dzieci
Limfocyty obniżone, czyli leukopenia, także stanowią sygnał, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Taki wynik wiąże się z osłabieniem układu odpornościowego. Dalsza diagnoza ma na celu znalezienie przyczyn osłabienia. Mogą je spowodować między innymi:
- wzmożony stres,
- ponadprzeciętny wysiłek fizyczny,
- przyjmowanie niektórych leków,
- infekcje przebiegające z obniżeniem odporności (AIDS, grypa, dur brzuszny),
- niektóre choroby autoimmunologiczne (RZS, toczeń rumieniowaty),
- anemia aplastyczna,
- niektóre nowotwory (ziarnica złośliwa, białaczka, chłoniak).
Limfocyty poniżej normy należy zawsze skonsultować z lekarzem. Zaniżony wynik nie musi oznaczać groźnej choroby, warto jednak szybko znaleźć jego przyczynę i podjąć stosowne działania.
ZOBACZ: Przetaczanie krwi w medycynie.
