Honorowy dawca krwi – jak nim zostać? Oddawanie krwi, osocza i płytek krwi: przywileje i przeciwwskazania

Choć w większości przypadków dawca oddaje właśnie krew, warto wiedzieć, że szpitale i oddziały ratunkowe potrzebują też osocza, płytek krwi i innych jej składników.

W zależności od metody (konwencjonalna metoda pobierania krwi pełnej lub aferezy, w wyniku której krew zostaje zubożona o konkretny składnik i powraca do organizmu dawcy) można pobrać lub wyizolować:

• krew pełną (ok. 450 ml),
• koncentrat krwinek płytkowych,
• koncentrat krwinek czerwonych,
• osocze do użytku klinicznego
• osocze, z którego wyizolowane zostaną albuminy, immunoglobuliny oraz koncentraty czynników krzepnięcia,
• koncentrat białych krwinek.

Oddawanie płytek krwi oraz oddawanie osocza krwi jest przy przydzielaniu legitymacji traktowane tak samo, jak dawstwo krwi pełnej. W zasadach nadawania odznak i tytułów dawcy określa się litry pełnej krwi lub odpowiadające danej objętości ilości innych składników.

Oddawanie krwi, osocza czy płytek krwi ma w Polsce charakter honorowy, dobrowolny i bezpłatny. Oznacza to, że dawca krwi nie otrzymuje za nią pieniędzy. Może jednak uzyskać pewne przywileje w dniu pobrania oraz na stałe.

Korzyści w dniu oddania krwi:

• posiłek regeneracyjny o wartości 4500 kcal,
• bezpłatne wyniki badania krwi, do odebrania po 7 dniach po pobraniu (grupa krwi, morfologia, markery czynników zakaźnych),
• zwrot kosztów utraconego zarobku (na mocy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy),
• w uzasadnionych przypadkach – zwrot kosztów dojazdu do najbliższej stacji krwiodawstwa,
• ulga podatkowa w postaci odliczenia wartości oddanej krwi (130 zł za litr) od dochodu (na mocy Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku od osób fizycznych),
• dzień wolny od nauki lub pracy (§ 12 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. Dz. U. nr 60 z 1996 r. poz. 281).

Po trzykrotnym oddaniu krwi dawca krwi może również uzyskać kartę identyfikacyjną grupy krwi. Jeśli kandydat na dawcę nie zostanie zakwalifikowany (ze względu na istniejące przeciwwskazania do oddania krwi), przysługuje mu zwolnienie z pracy lub szkoły na czas określony, ale nie na cały dzień. Aby uzyskać zaświadczenie o oddaniu krwi w celu odliczenia od podatku, usprawiedliwienie nieobecności w pracy, legitymację HDK lub zwrot kosztów, trzeba złożyć stosowny wniosek.

Każdemu, kto choć raz oddał krew lub jej składniki, przysługuje tytuł i legitymacja Honorowego Dawcy Krwi (HDK). Po kolejnych pobraniach dawca krwi może liczyć na dalsze przywileje, a także tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi.

Zasłużony Honorowy Dawca Krwi to odznaka i tytuł, które nadawane są na wniosek kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą takiej objętości ilość składników krwi. W przypadku mężczyzn limit ten wynosi 6 litrów.

Przywileje Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi:

• korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością,
• bezpłatne zaopatrzenie w leki podstawowe i uzupełniające (aby otrzymać zniżkę, należy przez wystawieniem recepty przez lekarza okazać legitymację; lista leków jest ustalana przez Ministerstwo Zdrowia i można się z nią zapoznać w wyszukiwarce leków refundowanych),
• bezpłatne przejazdy komunikacją miejską (dotyczy tylko Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi I stopnia, czyli kobiet, które oddały 15 litrów krwi lub jej składników oraz mężczyzn, którzy oddali 18 litrów).

Odznaka Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi ma trzy stopnie, w zależności od ilości oddanej krwi.

Istnieje też tytuł i odznaka Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu. Przysługuje Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi po oddaniu minimum 20 litrów krwi lub jej składników po złożeniu odpowiedniego wniosku. Jest to specjalne odznaczenie dla osób, które w wyjątkowy przysłużyły się do ratowania ludzkiego życia poprzez działanie w ruchu krwiodawstwa, nadawane przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.

ZOBACZ: Dlaczego warto oddawać krew?