Leukocyty w ciąży – normy i interpretacja wyników. Sprawdź, jaki jest prawidłowy poziom białych krwinek w ciąży!

Leukocyty to bezbarwne elementy morfotyczne krwi. Inaczej są one nazywane białymi krwinkami. Krwinki te posiadają zdolność ruchu, a ich zadaniem jest obrona organizmu przed drobnoustrojami i patogenami. Leukocyty pełnią ważną funkcję odpornościową w organizmie. Jest to możliwe dzięki temu, że krwinki białe posiadają zdolność do fagocytozy, czyli pochłaniania innych komórek oraz potrafią produkować przeciwciała.

Białe krwinki dzielimy na leukocyty pozbawione ziarnistości, czyli agranulocyty (w tej grupie znajdują się limfocyty, monocyty i makrofagi) oraz leukocyty posiadające ziarnistości, czyli granulocyty (do tej grupy należą neutrofile, eozynofile i bazofile). Ich poziom jest oznaczany w badaniu krwi – morfologii. Jak wygląda morfologia w ciąży? Jakie są normy, jeśli chodzi o leukocyty w ciąży? Odpowiadamy na te pytania poniżej.

Morfologia, czyli badanie parametrów krwi obwodowej to jedno z najważniejszych badań odzwierciedlających stan zdrowia danej osoby. Jest ona szczególnie ważna także w ciąży, ponieważ może wykazać zaburzenia zagrażające zdrowiu dziecka.

Standardowo w trakcie całej ciąży wykonuje się morfologię około 5 razy. Badanie to polega na prostym i szybkim pobraniu próbki krwi. Podczas morfologii krwi w ciąży najczęściej nakłuwa się żyłę odłokciową. Następnie próbki są wysyłane do analizy do laboratorium. Wyniki badania mogą być dostępne nawet jeszcze tego samego dnia.

Badanie morfologia w ciąży dostarcza ważnych informacji na temat składu komórkowego krwi – dzięki niemu można poznać ilość krwinek czerwonych oraz białych (morfologia RBC i WBC), wyznaczyć poziom hemoglobiny (morfologia Hgb), sprawdzić ogólny poziom hematokrytu (HCt), a także oznaczyć ilość płytek krwi (morfologia PLT).

Morfologia w ciąży to jedno z podstawowych badań wykonywanych w celu zmonitorowania stanu zdrowia przyszłej mamy. Ponieważ jednak w kobiecym organizmie w okresie ciąży dochodzi do wielu przemian, morfologia w ciąży często może odbiegać od normy.

Podczas gdy normy morfologii dla czerwonych krwinek (erytrocytów) wynoszą około 4,2–5,4 milionów krwinek w jednym mikrolitrze krwi, dla kobiety ciężarnej wynik ten powinien być niższy. Norma dla erytrocytów w ciąży wynosi około 3,5–4,5 milionów krwinek w jednym mikrolitrze krwi.

Inne normy, jeśli chodzi o morfologię w ciąży to:

• Hemoglobina: norma dla kobiet niebędących w ciąży: 11,5–15,5 g/dl, dla kobiet będących w ciąży: 11,5–13,5 g/dl.
• Leukocyty (krwinki białe): norma dla kobiet niebędących w ciąży: 4–10 tysięcy krwinek w jednym mikrolitrze krwi, dla kobiet będących w ciąży: 10–15 tysięcy krwinek w jednym mikrolitrze krwi.
  [*]Trombocyty (płytki krwi): norma dla kobiet niebędących w ciąży: 4–10 tysięcy krwinek w jednym mikrolitrze krwi, dla kobiet będących w ciąży: 10–15 tysięcy krwinek w jednym mikrolitrze krwi.
• Hematokryt (stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości osocza) – norma dla kobiet niebędących w ciąży: 37–47%, dla kobiet będących w ciąży: 30–40%.

Morfologia w ciąży może ostrzec przed niedoborami substancji odżywczych i anemią, a tym samym uchronić przyszłą mamę przed przedwczesnym porodem, a nawet poronieniem. Należy jednak mieć na uwadze, że wyniki morfologii w ciąży mogą nieco odbiegać od norm.

W czasie ciąży normalnym zjawiskiem jest, że:

• maleje liczba czerwonych krwinek (erytrocytów),
• maleje wartość hemoglobiny,
• wzrasta wartość białych krwinek (leukocytów),
• maleje ilość płytek krwi (trombocytów),
• hematokryt jest obniżony.

Wyniki morfologii w ciąży nie powinny być jednak interpretowane samodzielnie przez pacjentkę. Ich interpretacji powinien dokonać lekarz. Tylko on jest w stanie stwierdzić, czy niski hematokryt w ciąży oraz podwyższone leukocyty w ciąży stanowią powody do niepokoju i czy mogą one świadczyć o zagrożeniu dla zdrowia.

Niski hematokryt w ciąży (w skrócie HCT lub Ht) to zupełnie normalne zjawisko. Hematokryt to stosunek objętości erytrocytów do objętości osocza, jego wartość zależy więc między innymi od liczby krwinek czerwonych (która w ciąży spada). Zbyt duży spadek HCT może świadczyć o niedokrwistości i stanowić zagrożenie dla zdrowia płodu. Aby jednak ocenić, czy rzeczywiście mamy niski hematokryt w ciąży, konieczna jest także analiza pozostałych parametrów morfologii krwi.

Niskie HCT w ciąży może wskazywać na zagrożenie anemią, dlatego też w ciąży ważna jest zbilansowana i bogata w substancje odżywcze dieta. Ciężarna powinna spożywać produkty bogate w witaminy i składniki mineralne. W większości przypadków wystarczy wzbogacić dietę o takie produkty jak mięso, brokuły, czy szpinak. Jeśli jest taka potrzeba i lekarz zaleci suplementację, można dodatkowo zażywać preparaty bogate w żelazo i suplementować kwas foliowy.

Prawidłowy poziom, jeśli chodzi o leukocyty w ciąży to około 10 – 15 tysięcy krwinek w jednym mikrolitrze krwi. Jeśli morfologia krwi w ciąży wskazała większą wartość, mamy do czynienia z leukocytozą, natomiast jeśli leukocyty w ciąży wyszły zbyt niskie, mamy do czynienia z leukocytopenią (lub leukopenią). Obie sytuacje wymagają konsultacji z lekarzem i dalszego monitorowania stanu zdrowia.

Z leukocytozą mamy do czynienia, gdy morfologia krwi wykaże więcej niż 15 tysięcy białych krwinek w jednym mikrolitrze krwi. U kobiety, która nie jest w ciąży, leukocytoza świadczy najczęściej o toczącym się w organizmie stanie zapalnym. Podwyższone leukocyty w ciąży to jednak normalne zjawisko. Dopiero znaczny wzrost może świadczyć o zagrożeniu dla zdrowia i wymaga dokładniejszej diagnostyki.

Wyraźnie podwyższone leukocyty w ciąży mogą wskazywać na stan zapalny. Do takiego wyniku morfologii w ciąży może się przyczynić:

• alergia,
• choroba nerek,
• gorączka,
• infekcja górnych dróg oddechowych,
• infekcja wewnątrzmaciczna,
• krwotok,
• ropne zapalenie przyzębia,
• zaburzenia metaboliczne,
• zakażenie układu moczowego.

Wszystkie wymienione powyżej przypadki mogą stanowić zagrożenie zdrowia dla płodu, dlatego po otrzymaniu wyników ze zbyt wysokim poziomem leukocytów w ciąży lekarz powinien rozpocząć niezwłocznie dokładną diagnozę oraz, po jej postawieniu – leczenie.

W sytuacji, gdy zbyt wysokie leukocyty w ciąży się utrzymują, stan zapalny można zwalczyć poprzez podanie ciężarnej antybiotyków. Aby jednak ciąża zakończyła się szczęśliwie, wszelkie nieprawidłowości powinny zostać niezwłocznie zdiagnozowane i odpowiednio leczone.

W przypadku, gdy wysoki poziom leukocytów w ciąży wynika z infekcji wewnątrzmacicznej, zakażenie to może doprowadzić do pęknięcia pęcherza płodowego, co zagraża zdrowiu zarówno matki, jak i dziecka.

Leukocytopenia to stan, gdy ilość białych krwinek wynosi mniej niż 10 tysięcy w jednym mikrolitrze krwi. Niski poziom leukocytów w ciąży jest dość rzadki, ale gdy już wystąpi, może się wiązać z groźnymi chorobami zakaźnymi.

Niskie leukocyty w ciąży mogą wskazywać na wiele różnych schorzeń, takich jak np.:

• grupa,
• różyczka,
• odra,
• ospa wietrzna,
• wirusowe zapalenie wątroby (WZW).

Niski poziom leukocytów w ciąży może także wskazywać na zakażenie HIV, choroby hematologiczne oraz zmiany o charakterze nowotworowym. Może również wynikać ze stosowania niektórych leków. Dlatego bardzo ważne jest, by po uzyskaniu zbyt niskich leukocytów w ciąży niezwłocznie pokazać wyniki morfologii lekarzowi, który przeprowadzi dokładniejszą diagnozę problemu.

Limfocyty w ciąży wykrywane są podczas badania krwi – morfologii krwi z rozmazem. Badanie to pozwala zidentyfikować choroby związane z niedokrwistością, a także te, które przyczyniają się do zbyt wysokich limfocytów w ciąży. Poza liczebnością limfocytów w ciąży oceniane są także takie parametry jak wielkość oraz kształt krwinek.

Za wartość prawidłową jest uznawany udział procentowy limfocytów powyżej 15%, ale poniżej 44% (niektóre laboratoria przyjmują za normę wartości od 20 lub 25% do 40%). Procentowy udział limfocytów niższy niż 15% świadczy o tym, że krwinek tych jest zbyt mało w krwi obwodowej, mamy wtedy do czynienia z limfopenią. Natomiast wynik powyżej 44% oznacza, że występuje limfocytoza, czyli podwyższone limfocyty we krwi obwodowej.

Zbyt wysokie limfocyty w ciąży nie powinny wzbudzić niepokoju, chyba że wartość ta znacznie przekracza normę. Wtedy taki wynik może świadczyć o groźnych chorobach infekcyjnych.

Znacznie podwyższone limfocyty w ciąży mogą świadczyć o infekcji, zaburzeniach autoimmunologicznych lub zmianach o charakterze nowotworowym. Zarówno podwyższone limfocyty w ciąży, jak i u dziecka lub osoby dorosłej niebędącej w stanie błogosławionym stanowią wskazanie do dalszej diagnostyki i leczenia.

Obniżone limfocyty w ciąży to raczej rzadkość. Jeśli jednak u ciężarnej wystąpiła limfopenia, taki wynik morfologii w ciąży może wskazywać na groźne choroby zakaźne lub hematologiczne. Może także świadczyć o osłabionej odporności i większej podatności na infekcje oraz choroby. Z tego też powodu ważna jest dokładna diagnostyka i podjęcie leczenia choroby, która wpłynęła na limfocyty w ciąży poniżej normy.

U osoby, która nie jest w ciąży, obniżone limfocyty mogą wskazywać na wiele różnych procesów chorobowych, w wyniku których zostaje zaburzone funkcjonowanie układu odpornościowego. Zbyt niski poziom limfocytów może wynikać ze stresu, pojawić się po stosowaniu niektórych leków, a także być spowodowany przez uwarunkowane genetycznie niedobory odporności.

Za obniżone limfocyty w ciąży mogą odpowiadać choroby, takie jak:

• AIDS,
• anemia aplastyczna,
• choroby autoimmunologiczne,
• choroba Hodgkina,
• gruźlica,
• niewydolność serca,
• tyfus,
• WZW,
• zaburzenia czynności szpiku kostnego,
• zaburzenia neurologiczne,
• zapalenie wątroby,
• ziarnica złośliwa,
• zespoły popromienne,
• zespół Wiskotta-Aldricha.

Każda sytuacja, w której morfologia krwi wskazała na obniżone limfocyty w ciąży, wymaga więc konsultacji lekarskiej, monitorowania stanu zdrowia oraz dokładniejszej diagnostyki. W większości przypadków po wyleczeniu infekcji obniżone limfocyty w ciąży się nie utrzymują i wynik wraca do normy.

Ciąża to stan, w którym układ immunologiczny musi działać wyjątkowo sprawnie. Przebyte infekcje mogą być bowiem bardzo groźne nie tylko dla zdrowia przyszłej mamy, ale i także dla rozwijającego się w jej brzuchu malucha.

Aby utrzymać układ odpornościowy w dobrej kondycji w ciąży, konieczna jest przede wszystkim odpowiednio zbilansowana dieta. Ciężarna powinna spożywać produkty, które wpływają pozytywnie na pracę układu immunologicznego. Bardzo ważna jest więc podaż witaminy C, witaminy D, żelaza, a także kwasu foliowego, a także spożywanie probiotyków, które wspomogą naturalną odporność.

Na odporność organizmu i jej budowanie wpływa w dużym stopniu wysiłek fizyczny, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Dlatego też dla ciężarnych zalecane są długie spacery oraz specjalne ćwiczenia. Aktywność fizyczna ma na celu nie tylko wesprzeć układ odpornościowy, ale także poprawić kondycję ciężarnej, polepszyć jej samopoczucie oraz lepiej przygotować ciało do porodu.

Bardzo ważne są szczepienia w ciąży. Dzięki nim można ochronić zdrowie, zarówno matki, jak i dziecka. Najważniejsze z nich to szczepienie przeciwko zapaleniu wątroby typu B, szczepienie przeciwko tężcowi i błonicy oraz szczepienia przeciwko grypie i krztuścowi. Natomiast nie zaleca się szczepienia w ciąży szczepionkami żywymi, a także szczepień przeciwko zakażeniom pneumokokowym i meningokokowym. Szczepionki te mogą teoretycznie stanowić zagrożenie dla zdrowia, ponieważ istnieje ryzyko, że wirus przeniesie się ze szczepionki i organizmu matki na płód.

Aby uniknąć infekcji w ciąży, ważna jest także higiena osobista, unikanie zarazków (np. nieodwiedzanie chorych krewnych) oraz unikanie ryzykownych zachowań intymnych. Zakażenia infekcyjne, zarówno układu oddechowego, jak i stref intymnych mogą być bardzo groźne dla przebiegu ciąży, dlatego lepiej im przeciwdziałać niż leczyć je po fakcie.

Źródła:
1. Dmoszyńska A., Robak T., 2003. Podstawy hematologii. Wydawnictwo Czelej, Lublin.
2. Janicki K., 2001. Hematologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
3. Traczyk W., 2014. Fizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
4. https://gis.gov.pl/zdrowie/szczepienia-dla-kobiet-planujacych-ciaze-kobiet-w-ciazy-i-matek-karmiacych-piersia/

Kulisy zdrowia: zęby i ciąża. Jak dbać i kiedy leczyć zęby, jeśli jest się w ciąży