Dlaczego jesteśmy agresywni, kiedy coś nas boli? Naukowcy zbadali związek między bólem a relacjami z innymi ludźmi. Wyniki zaskakują

Ból wpływa na to, jak się zachowujemy, co potwierdzają badania opisane na łamach „Social Cognitive and Affective Neuroscience”. W eksperymencie chińskich naukowców wzięło udział 59 zdrowych uczestników, których podzielono na dwie grupy. Ta określana jako „bólowa” w kluczowej części badania miała nałożony na przedramię krem z rozgrzewającą kapsaicyną, a grupa kontrolna – kremem do rąk.

Do wywołania agresywnego zachowania uczestników wykorzystano ciekawy eksperyment społeczny. Najpierw zostali oni poproszeni o wypełnienie CV i przesłanie swojego zdjęcia. Następnie uczestnikom przedstawiono życiorysy i zdjęcia 30 „studentów” i poproszono o dokonanie oceny z użyciem trzech rodzajów informacji zwrotnej:

• pozytywne: podoba mi się twoje CV,
• negatywne: nie podoba mi się twoje CV,
• neutralne: ani lubię, ani nie lubię.

W międzyczasie uczestnicy zostali poinformowani, że ich życiorysy również zostały ocenione według tych samych kryteriów przez tych 30 osób. Tymczasem uczestnicy nie wiedzieli, że ich życiorysy tak naprawdę nie były oceniane przez innych, a zdjęcia „studentów” zostały pobrane z bazy danych.

W drugim etapie badania, który odbył się w laboratorium, uczestnikom nałożono na przedramiona kremy (kapsaicynę lub krem do rąk) i przeprowadzono skanowanie metodą fMRI (funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego). Wtedy uzyskali oni rzekome informacje zwrotne na temat swoich życiorysów i zdjęć ocenianych wcześniej „uczniów”. Po otrzymaniu informacji zwrotnej uczestnicy mieli możliwość podania łagodnego wstrząsu elektrycznego osobie, która teoretycznie była odpowiedzialna za wystawioną ocenę.

Okazało się, że obydwie grupy były bardziej agresywne w stosunku do osób, które wystawiły im złą ocenę. Grupa „bólowa” zareagowała jednak jeszcze bardziej nerwowo na niekorzystne komentarze niż grupa kontrolna. Co istotne, reagowała również bardziej agresywnie na opinie neutralne, a nawet pozytywne! Sugeruje to, że ból zwiększa agresję niezależnie od rodzaju sprzężenia zwrotnego.

Wyniki badania pokazały również, że ból zmniejsza zdolność naszego mózgu do określania i wykonywania odpowiednich reakcji w naszych relacjach z innymi ludźmi.

Jeśli dokuczliwy ból jest odpowiedzialny za nasze agresywne zachowania, to środki, które go uśmierzą, powinny być dobrym rozwiązaniem. Jednak nie jest to takie oczywiste. Badanie opublikowane w „Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences”, wykazało, że kobiety, którym podano ibuprofen, były mniej wrażliwe na bolesne emocjonalnie doznania niż grupa kontrolna otrzymująca placebo. W przypadku mężczyzn reakcja była odwrotna.

Z kolei przyjęcie paracetamolu wiązało się ze spadkiem empatii wobec osób, które były opisywane i doświadczały fizycznego lub emocjonalnego bólu. Również zdjęcia o przyjemnej bądź nieprzyjemnej treści wywoływały w badanych mniej emocji. Świadczy to tym, że środki przeciwbólowe mogą zmniejszać poziom naszego współczucie wobec innych i powodować większą obojętność wobec otoczenia.

Warto mieć więc na uwadze, że przyjmowanie leków przeciwbólowych także nie pozostaje obojętne dla naszej psychiki. Tak naprawdę tylko my sami mamy wpływ na to, jak zareagujemy i zachowamy się w danej sytuacji. Czy pozwolimy, aby ból przejął nad nami kontrolę i zranimy innych? Czy może pozwolimy, aby leki przeciwbólowe stępiły naszą zdolność odczuwania współczucia? Jedynym słusznym rozwiązaniem jest wzięcie odpowiedzialności za swoje zachowanie. Ważne jest także to, by na co dzień potrafić okazać współczucie i wyrozumiałość osobom, które borykają się z bólem lub chorobą.

Źródła:

• Incidental physical pain reduces brain activities associated with affective social feedback and increases aggression Social Cognitive and Affective Neuroscience
• Pain Brings Out Our Mean Streak Psychology Today
• Can Over-the-Counter Pain Medications Influence Our Thoughts and Emotions? Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences