Coraz więcej kobiet choruje na raka płuca. Kluczowa jest czujność pacjenta, kompleksowa diagnostyka i innowacje w leczeniu

Palenie tytoniu odpowiada za 90 proc. rozpoznanych nowotworów płuca. Ten potwierdzony naukowo dowód powinien skłonić społeczeństwo do rzucenia tego nałogu, a jeśli to możliwe – nie rozpoczynać w ogóle palenia.

– Spadek odsetka osób palących w Polsce, jaki był obserwowany w ciągu ostatnich dwóch dekad, wynikał głównie z ograniczenia palenia wśród mężczyzn. Niepokojący był i jest wzrost liczby palących kobiet i związany z tym wzrost zachorowań na raka płuca. Pamiętajmy jednak, że palenie papierosów to nie tylko rak płuca, ale również nowotwory regionu głowy i szyi, rak wargi, języka, podniebienia, migdałków, żołądka, przełyku, czy też pęcherza moczowego oraz nerek – podkreśla prof. Dariusz M. Kowalski.

Na tendencję palenia wśród kobiet i skutków zdrowotnych tego nałogu zwraca uwagę też Aleksandra Wilk.

– To, co niepokoi, to fakt, iż coraz więcej kobiet umiera na raka płuca niż na raka piersi. Problem ten mogłyby pomóc rozwiązać poradnie antynikotynowe, których na obecną chwilę jest zaledwie garstka – wskazuje.

Bardzo ważna jest czujność pacjenta i obserwowanie znaków, jakie może wysyłać ciało. Dolegliwości, które mogą sugerować rozwój pierwotnego nowotworu płuca, to np.:

• pojawienie się albo zmiana charakteru kaszlu,
• pojawienie się świeżej krwi w plwocinie,
• długo utrzymująca się chrypka,
• zadyszka,
• nawracające infekcje płucne mimo aktywnego leczenia antybiotykami,
• niespecyficzne dolegliwości (utrata masy ciała, która nie jest związana z odchudzaniem, bóle kostne).

Wszystkie te sygnały powinny budzić nasz niepokój i nie należy ich lekceważyć, niezależnie od tego czy występują u osoby palącej czy nie.

– Proszę pamiętać, że do onkologa nie trzeba mieć skierowania, a lekarz pierwszego kontaktu w chwili obecnej ma możliwość już nie tylko skierowania na RTG klatki piersiowej, ale także na tomografię komputerową klatki piersiowej, która jest badaniem dedykowanym nowotworom tego obszaru – zaznacza prof. Kowalski.

Czujność, obserwacja i znajomość historii chorób w rodzinie są niezwykle ważne we wczesnym diagnozowaniu nowotworów.

– O to też apelujemy i edukujemy pacjentów oraz lekarzy POZ, aby nie bagatelizowali tych objawów. Jednocześnie osobom palących od wielu lat oraz, u których występowały zachorowania na nowotwory w rodzinie, lub mających inne choroby towarzyszące, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), dedykowano specjalny program wczesnego wykrywania raka płuca z użyciem niskodawkowej tomografii komputerowej – mówi Aleksandra Wilk.

Pozwala on na wykrycie zmian nowotworowych tam, gdzie jeszcze nie ma objawów klinicznych.

Leczenie raka płuca, który do niedawna był uważany za chorobę śmiertelną, w ostatnich latach diametralnie się zmieniło. Samo rozpoznanie histopatologiczne już nie wystarczy. Wykonuje się szereg tzw. badań molekularnych, dzięki którym można zidentyfikować określone zaburzenie molekularne, odpowiedzialne za rozwój choroby nowotworowej.

– Innowacyjne terapie, głównie leki ukierunkowane molekularnie i immunoterapia, doprowadziły do tego, że nawet w grupie chorych w stadium bardzo zaawansowanego rozsiewu z przerzutami, możemy w chwili obecnej uzyskiwać nie tylko wielotygodniowe, nie tylko wielomiesięczne, ale wręcz wieloletnie przeżycia. A w przypadku pewnych grup chorych mówimy o raku płuca jako o chorobie przewlekłej. To jest naprawdę niesamowity postęp – zaznacza prof. Kowalski.

– W grupie wsparcia chorych z rakiem płuca, którą prowadzimy, dzięki zastosowaniu w badaniach zaawansowanych metody diagnostyki NGS, pojawia się coraz więcej rozpoznań rzadkich mutacji, na które mamy już częściowo dostępne leki – dodaje Aleksandra Wilk.

Głębokie sekwencjonowanie nowej generacji polega na przebadaniu genomu komórki nowotworowej i zidentyfikowaniu w jednym badaniu wszystkich zaburzeń molekularnych, które na dzień dzisiejszy są możliwe do wykrycia.

– Jest to badanie, które dostarcza po pierwsze olbrzymiej wiedzy wobec możliwości terapeutycznych, a po drugie oszczędza materiał patomorfologiczny. U nas (w Narodowym Instytucie Onkologii) jest to standard postępowania i jako Polska Grupa Raka Płuca rekomendujemy, zgodnie z zaleceniami europejskimi i światowymi, powszechne stosowanie tej metody diagnostyki molekularnej w identyfikacji określonych zaburzeń molekularnych – wskazuje prof. Kowalski.

Niestety nadal występują nierówności i nie wszędzie w Polsce pacjenci mają dostęp do kompleksowej diagnostyki i leczenia.

– Nadal zbyt mała liczba pacjentów jest leczona w ramach programu lekowego, tylko ok. 20 proc., pomimo coraz większej dostępności wielu innowacyjnych terapii – podkreśla Aleksandra Wilk.

– Cały czas nieadekwatnie mały odsetek pacjentów jest prawidłowo leczonych. Wynika to niestety z olbrzymiego rozproszenia leczenia raka płuca w ośrodkach płucnych, pneumonologicznych i onkologicznych, gdzie metody zaawansowanej diagnostyki nie są powszechnie stosowane. Dlatego wszyscy oczekujemy, że powstaną tzw. ośrodki doskonałości leczenia raka płuca, czyli Lung Cancer Units, które w sposób bardzo szybki będą mogły przyjąć chorego, wykonać bardzo dobrą diagnostykę, w tym również diagnostykę inwazyjną i mało inwazyjną, z pobraniem odpowiedniej jakości materiału do badań, a następnie przeprowadzić bardzo szybką diagnostykę biomolekularną z odpowiednią kwalifikacją do leczenia – dodaje prof. Kowalski.

Program lekowy jest obecnie dobry, a lekarze dysponują szeregiem terapii ukierunkowanych molekularnie, immunoterapią i chemioimmunoterapią.

– Ponadto od września będą dostępne kolejne, co najmniej trzy nowe technologie. To pierwszy inhibitor trzeciej generacji szlaku ALK w pierwszej linii leczenia oraz pierwszy inhibitor dla populacji chorych z mutacją w genie KRAS G12C w drugiej linii leczenia, jak również immunoterapia w leczeniu uzupełniającym chorych, radykalnie zoperowanych. Trwają jeszcze prace na jednym z leków, na którym nam bardzo zależy, dla wąskiej grupy chorych z obecną insercją w ekzonie 20 genu EGFR, który jako jedyna technologia lekowa poprawia wyniki kliniczne – podkreśla prof. Kowalski.

Pełna rozmowa jest dostępna w serwisie YouTube.

Źródło informacji: Fundacja TO SIĘ LECZY, PGRP

UWAGA: Za materiał opublikowany przez redakcję PAP MediaRoom odpowiedzialność ponosi jego nadawca, wskazany każdorazowo jako „źródło informacji”.