Cholecystektomia – usunięcie woreczka żółciowego. Metody wykonania zabiegu i dieta po wycięciu woreczka żółciowego

Cholecystektomia, czyli usunięcie woreczka żółciowego

Cholecystektomia jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji. Usunięcie woreczka żółciowego przeprowadza się głównie metodą laparoskopową, która jest o wiele mniej inwazyjna, niż metoda klasyczna. Dobór metody zależy jednak od schorzenia, które spowodowało konieczność usunięcia pęcherzyka.

Pęcherzyk żółciowy to narząd znajdujący się w jamie brzusznej, który służy do magazynowania i zagęszczania żółci. Żółć z kolei potrzebna jest do emulgowania tłuszczów w celu lepszego i sprawniejszego ich strawienia. Woreczek (pęcherzyk) żółciowy łączy się drogami żółciowymi z wątrobą oraz dwunastnicą. Jest niewielki (10 cm), a w jego budowie można wyróżnić dno, trzon i szyjkę. W przeciętnym pęcherzyku żółciowym mieści się do 60 ml żółci. Podczas posiłku neuroprzekaźnik cholecystokinina inicjuje skurcze ścian pęcherzyka, które powodują wyrzut żółci do dwunastnicy. Pęcherzyka żółciowego może dotknąć wiele chorób - kamica, zapalenie, guzy. Remedium na wiele z nich jest właśnie wycięcie woreczka żółciowego. W niektórych przypadkach leczenie zachowawcze nie jest możliwe, a taki zabieg ratuje życie pacjenta. Wprawdzie dieta po usunięciu woreczka żółciowego jest inna, niż przed operacją, jednak bez tego narządu da się niemal zwyczajnie funkcjonować.

Cholecystektomia – kiedy zaleca się wycięcie woreczka żółciowego?

Cholecystektomia to zabieg wykonywany w przypadku niektórych schorzeń dotykających pęcherzyka żółciowego. Najczęstszym powodem wykonania operacji jest kamica żółciowa, choć zdarzają się także inne wskazania. Należą do nich:

• przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego z kamicą,
• ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego,
• urazy wątroby przebiegające z obrażeniami pęcherzyka,
• przedziurawienie pęcherzyka żółciowego,
• żółciowe zapalenie otrzewnej (bez przedziurawienia dróg żółciowych),
• stan po zabiegu sfinkterotomii (leczenie kamicy dróg żółciowych).

Operacja woreczka żółciowego ratuje życie pacjentów w stanach nagłych, na przykład gdy żółć wydostanie się poza drogi żółciowe. Może to spowodować zapalenie otrzewnej. W każdym przypadku lekarz dobiera odpowiednią metodę wykonania zabiegu.

Cholecystektomia metodą klasyczną

Cholecystektomia wykonana tą metodą polega na rozcięciu powłok brzusznych i przeprowadzeniu zabiegu na otwartej jamie brzusznej. Jak każda tego typu operacja, wycięcie woreczka żółciowego jest zabiegiem wymagającym hospitalizacji i obciążonym ryzykiem powikłań. Metoda klasyczna zakłada przecięcie mięśni brzucha, przez co rekonwalescencja i czas dochodzenia do zdrowia i sprawności jest dość długi. Do najczęstszych powikłań należą uszkodzenia przewodu żółciowego, które wymagają dodatkowego zabiegu o charakterze naprawczym. Niemniej zdarzają się rzadziej niż powikłania tego typu po laparoskopii.

Klasyczna cholecystektomia z rozcięciem powłok brzucha w linii pośrodkowej, lub w niektórych przypadkach przy prawym podżebrzu, jest konieczna w przypadku leczenia raka pęcherzyka żółciowego. Chirurg musi mieć pełen dostęp do pęcherzyka żółciowego oraz otaczających je tkanek, by usunąć je z odpowiednim marginesem. Tylko tak można zmniejszyć znacząco ryzyko nawrotu nowotworu.

Cholecystektomia metodą laparoskopową

Cholecystektomia laparoskopowa jest dziś formą leczenia, po które sięga się najchętniej, gdy zachodzi konieczność usunięcia woreczka żółciowego. Metoda ta polega na wykonaniu kilku (zwykle czterech) niewielkich nacięć w jamie brzusznej, o takiej szerokości, by dało się wprowadzić przez nie trokary oraz kamerę laparoskopową. Jama brzuszna pacjenta wypełniana jest gazem w celu uzyskania ciśnienia około 11–14 mmHg i oddzielenia od siebie poszczególnych narządów. Na monitorze kamery lekarz operujący obserwuje wnętrze jamy brzusznej pacjenta, w którym manipuluje trokarami. Dzięki temu może precyzyjnie oddzielić woreczek żółciowy od reszty narządów oraz otaczających go tkanek. Technika ta umożliwia operowanie wieloma precyzyjnymi narzędziami bez otwierania jamy brzusznej pacjenta.

Laparoskopowe usunięcie woreczka żółciowego jest metodą mniej inwazyjną niż metoda klasyczna. Wymaga krótszego pobytu w szpitalu, a okres rekonwalescencji jest także odpowiednio krótszy i lżejszy. Pacjentom po zabiegu laparoskopowym towarzyszą mniej nasilone dolegliwości bólowe. Rzadziej zdarzają się infekcje i gorączki w okresie pooperacyjnym. Także efekty kosmetyczne po operacji prezentują się lepiej – nie ma jednej, długiej i rzucającej się w oczy blizny.

Laparoskopowa operacja woreczka żółciowego ma oczywiście także wady. Odsetek powikłań wynosi od 0,3 do 0,5, są to głównie uszkodzenia dróg żółciowych. Wciąż jest to dwukrotność liczby powikłań po cholecystektomii klasycznej. Dotychczasowy rozwój technologii i stosowanych narzędzi nie zmniejszył tej liczby. Śmiertelność z powodu powikłań po zabiegu cholecystektomii jest bardzo niewielka i dotyczy głównie osób obciążonych wieloma poważnymi schorzeniami.

Ze względu na przeważające zalety, metodę laparoskopową stosuje się najczęściej. Klasyczna cholecystektomia jest wykonywana tylko wtedy, gdy nie istnieje inna, równie skuteczna metoda operowania w danym przypadku.

Cholecystektomia – przygotowanie do zabiegu

Cholecystektomia laparoskopowa oraz wykonywana tradycyjnie wymaga pobytu pacjenta w szpitalu. Przyjęcie na oddział następuje zwykle na dzień lub dwa przed zabiegiem. Konieczne jest wykonanie kilku badań, które pomogą ocenić ogólny stan pacjenta – badania krwi, EKG serca, RTG klatki piersiowej. W niektórych przypadkach na kilka dni przed operacją stosuje się dietę płynną, by oczyścić jelita. Lekarz musi też wiedzieć o przyjmowanych przez pacjenta lekach (szczególnie zaburzających krzepliwość krwi) – być może zaleci ich chwilowe odstawienie. Najważniejszym zaleceniem po przyjęciu na oddział jest zakaz jedzenia na 8–10 godzin przed planowaną operacją. Na 4 godziny przed operacją nie przyjmuje się też płynów. Pacjent musi być całkowicie na czczo, by można było podać mu narkozę. Sam zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym, pod opieką anestezjologa.

Po wybudzeniu pacjent może odczuwać skutki narkozy (mdłości, biegunki, zawroty głowy, obniżone tętno). Zdarza się ból związany z przecięciem powłok brzusznych, a także wzdęcia i zaparcia. Czas powrotu do zwyczajnego trybu życia i aktywności nie trwa długo, zwłaszcza po zabiegu laparoskopowym. Przez kilka dni po operacji stosuje się leczenie przeciwbólowe, doraźnie zmniejszające dolegliwości.

W tydzień po zabiegu zalecana jest wizyta kontrolna, by usunąć specjalne plastry lub szwy oraz sprawdzić stan zdrowia i samopoczucie pacjenta. Przez 4 do 6 tygodni po zabiegu laparoskopowym nie należy podejmować żadnych cięższych aktywności fizycznych, by nie powstała przepuklina.

Wycięcie woreczka żółciowego nie jest ciężkim zabiegiem, jednak pacjent powinien przez kilka dni po wyjściu ze szpitala oszczędzać się i monitorować swój stan. Niektóre dolegliwości po wycięciu woreczka żółciowego wykraczają poza normę. Powodem do niepokoju jest utrzymująca się przez kilka godzin temperatura ciała powyżej 38 stopni, obrzęk, tkliwość okolicy brzucha, wyciek ropny, silne krwawienie z rany.

Cholecystektomia – co jeść po usunięciu woreczka żółciowego?

Cholecystektomia to zabieg, który wymaga stosowania specjalnej diety. Woreczek żółciowy gromadzi żółć ułatwiającą trawienie tłuszczu. Jego brak oznacza, że procesy trawienne już zawsze będą w pewnym stopniu zaburzone. Dieta po usunięciu woreczka żółciowego zmienia się nieco w czasie.

• Usunięcie woreczka żółciowego – dieta tuż po zabiegu

Przez pierwsze dni po zabiegu zalecana jest możliwie lekkostrawna dieta, zawierająca niewiele błonnika i tłuszczu. To czas dla organizmu, by poradził sobie z ową sytuacją i nauczył się kompensować brak woreczka żółciowego. Nie można w tym czasie obciążyć zbyt mocno układu pokarmowego.

• Usunięcie woreczka żółciowego – dieta po czasie

Cholecystektomia to zabieg, po którym zaleca się wzmożoną dbałość o zdrową dietę i o zawarte w niej składniki. Pacjenci, który przeszli operację usunięcia woreczka żółciowego powinni jeść 5–6 małych posiłków dziennie, stawiając głównie na posiłki ciepłe. Dieta musi być lekkostrawna i niezawierająca zbyt wiele tłuszczu. Musi za to być zbilansowana pod kątem zawartości wszelkich niezbędnych składników odżywczych. Osoby po cholecystektomii powinny unikać pewnych produktów i posiłków, zwłaszcza takich jak:

• rośliny strączkowe,
• bardzo tłuste potrawy,
• mocno przyprawione potrawy,
• słodycze,
• kawa, alkohol i czarna herbata.

Wskazane jest zastępowanie potraw smażonych gotowanymi i pieczonymi. Warto również po operacji zgłosić się do dietetyka klinicznego, który pomoże dobrać odpowiedni jadłospis, tak, by jakość życia pacjenta nie spadła znacząco, a dieta pokrywała jego zapotrzebowanie.