Życie ze stomią. 7 Faktów, które każdy z nas powinien znać

Stomia (nazywana też sztucznym odbytem) to utworzony chirurgicznie otwór w jamie brzusznej, który łączy części jelita z powierzchnią ciała. Wyróżnia się trzy typy stomii, zależnie od zmian chorobowych:

• Ileostomia, która jest tworzona, gdy konieczne jest usunięcie całego jelita grubego.
• Kolostomia jest tworzona wtedy, gdy należy usunąć część jelita grubego i/lub odbytnicy.
• Urostomia, która prowadzi do utworzenia nowej drogi wydalania moczu z pominięciem pęcherza moczowego.

Aby utworzyć stomię, lekarz musi wyciągnąć część jelita cienkiego lub grubego na powierzchnię skóry i przyszyć ją do otworu w jamie brzusznej. Koniec jelita odprowadza do worka stomijnego, przez który odbywa się wydalanie.

Stomia może być stała lub tymczasowa. Jeśli organ jest trwale uszkodzony, pacjent prawdopodobnie będzie potrzebować stomii stałej. Jeśli jednak część jelita musi się tylko zagoić, potrzebna będzie tymczasowa stomia.

Osoby żyjące ze stomią spotykają się z różnymi reakcjami, które nie zawsze są pozytywne. Powodem tego – jak w innych przypadkach – często jest niezrozumienie i nieznajomość tematu. Rozprawiamy się z kilkoma błędnymi przekonaniami na temat życia ze stomią.

Poznaj 7 faktów o życiu stomików:

• można bezpiecznie pływać ze stomią – zarówno w basenie, jak i w otwartych wodach. Nowoczesny sprzęt stomijny jest wodoodporny, a przylepce dobrze trzymają się skóry nawet w wodzie. Przed kąpielą należy opróżnić worek i pamiętać o zaklejeniu filtra specjalną naklejką, aby zapobiec dostaniu się do niego wody. Warto też wybrać strój kąpielowy, który zapewnia komfort i dyskrecję.
• nie tylko starsi ludzie mają stomię – osoby starsze są bardziej narażone na posiadanie stomii, ale taką operację mogą przejść osoby w każdym wieku.
• dieta – nie istnieje dieta „stomijna”, jednak warto przestrzegać kilku zaleceń. Kluczowe jest spożywanie 4-6 mniejszych, lekkostrawnych posiłków dziennie o stałych porach, co ułatwia regulację pracy jelit. Należy dokładnie gryźć i przeżuwać pokarm, aby uniknąć ryzyka zablokowania stomii. Bardzo ważne jest prawidłowe nawodnienie (minimum 2 litry płynów dziennie), a także eliminacja produktów wzdymających (np. warzyw kapustnych, strączkowych) oraz potraw ostrych, smażonych, alkoholu i napojów gazowanych.
• seks nie jest problemem – stomia nie oznacza końca życia seksualnego. Podobnie jak we wszystkich relacjach należy znaleźć odpowiedniego partnera, z którym można się czuć bezpiecznie i pewnie.
• zapach – kolejnym błędnym przekonaniem na temat stomii to nieprzyjemny zapach. W rzeczywistości jest on wyczuwalny tylko podczas zmieniania stomii w toalecie. Pod pewnymi względami nie różni się to zbytnio od korzystania z toalety przez osoby bez stomii.
• bycie widocznym – stomia nie powinna być powodem do ukrywania się. Zmiany, które zachodzą w życiu stomików, są najbardziej odczuwalne i trudne do zaakceptowania na początku i wynikają one głównie z przyczyn psychologicznych. Jednak życie ze stomią niewiele się różni od tego, które nazywamy „normalnym”. Stomicy muszą przestrzegać pewnych zasad, ale nie muszą i nie powinni się ukrywać.

Osoby ze stomią jeszcze przed wyjściem ze szpitala powinny zostać przeszkolone, jak należy postępować ze stomią i jak wygląda prawidłowa pielęgnacja. Wskazane jest też odwiedzenie poradni stomijnej. Jeżeli pacjenci nie mogą sami zajmować się swoją stomią, szkoleni są ich opiekunowie.

Najlepszą metodą nauczenia się obsługi worka stomijnego jest nauka u doświadczonej pielęgniarki.

Najważniejsze zasady to:

• wymiana worków powinna odbywać się powoli i dokładnie,
• skóra wokół stomii powinna być czysta i zadbana,
• preparaty do pielęgnacji skóry wokół nie powinny być drażniące (nie powinny zawierać np. spirytusu).

W zależności od rodzaju worka powinien być wymieniany co trzy do siedmiu dni. Podczas wymiany worka należy oczyścić skórę wokół stomii ciepłą wodą i poczekać, aż całkowicie wyschnie. Nie musisz to być mydło, a jeżeli z niego korzystamy, musi być bardzo łagodne i bezzapachowe.

Bardzo ważne jest, aby zwracać uwagę na wszelkie oznaki podrażnienia, obecność krwi lub zmiany w rozmiarze i kolorze stomii podczas usuwania worka stomijnego. W razie wystąpienia którychś z nich należy skontaktować się z lekarzem.

Poza wymianą worka stomijnego należy go też opróżniać kilka razy dziennie. Zaleca się robienie tego, gdy jest zapełniony w ok. jednej trzeciej, co pomoże uniknąć przecieków.

Ważna jest też obserwacja tego, co jemy i jak przebiega trawienie określonego pokarmu.

Źródła:

• Ostomy: Adapting to life after colostomy, ileostomy or urostomy Print Mayo Clinic
• WHAT IS AN OSTOMY? United Ostomy Associations of America
• ŻYWIENIE OSÓB ZE STOMIĄ informator dietetyczny Fundacji STOMAlife