Zatkane ucho – przyczyny, objawy towarzyszące i leczenie. Jak odetkać ucho w bezpieczny sposób, a jakich metod unikać?

Zatkane ucho lub uczucie zatkanego ucha to częsty powód wizyt u laryngologa. Przypadłość może obejmować jedno lub oboje uszu, co zależy od przyczyny problemu. Osoba z zatkanym uchem oprócz wrażenia dyskomfortu może odczuwać szereg objawów towarzyszących w obrębie głowy, które wymagają specjalistycznej konsultacji. Przy zatkanym uchu najczęściej pojawiają się:

• pogorszenie słuchu,
• zwiększenie wrażliwości na wysokie tony,
• szumy uszne,
• odczucie pełności w uchu, tzw. korek w uchu,
• skroniowy ból głowy,
• ból ucha.

Jeżeli zatkane ucho i szum o dużym nasileniu występują jednocześnie, można wtedy podejrzewać problemy z uchem wewnętrznym. Jeśli natomiast pojawia się ból, wówczas istnieje spore prawdopodobieństwo, że zatkane ucho za związek z występującym procesem zapalnym w uchu środkowym lub zewnętrznym.

Zatkane ucho może wynikać z wieku przyczyn, zarówno prozaicznych, jak i poważnych. Zdecydowanie każdorazowo warto zasięgnąć porady lekarza, aby zdiagnozować przyczynę problemu oraz w miarę możliwość jak najwcześniej rozpocząć właściwe leczenie.

Korek w uchu, czyli zatkane ucho woskowiną
Bardzo częstą powodem zatkanego ucha jest tzw. woszczynowy korek w uchu. Mamy w tym przypadku do czynienia z czysto mechanicznym zatkaniem otworu słuchowego z powodu nagromadzenia woskowiny. Gruczoły łojowe skóry ucha zewnętrznego produkują i wydzielają woski, a te łączą się z martwym złuszczonym naskórkiem i włoskami. Do wytwarzania woskowiny dochodzi w sposób naturalny, ponieważ jest ważną substancją o właściwościach antybakteryjnych.

Bywa, że jest wydzielana w zbyt dużych ilościach, a częstotliwość oczyszczania uszu nieduża. W takiej sytuacji może dojść do jej nagromadzenia i powstania tzw. korka w uchu, który powoduje zwężenie światła w przewodzie słuchowym, a może nawet całkowicie zatkać ucho. Czop woskowinowy może przybierać różną barwę, np. brązową, żółto-brązową, bladożółtą, a nawet czarną.

Zatkane ucho po kąpieli
Częsta przyczyna zatykania uszu to przedostanie się do ucha wody na skutek kąpieli, mycia włosów lub w trakcie pływania w basenie, jeziorze lub w morzu. W wyniku tego dochodzi do pęcznienia woskowiny, która zaczyna uszczelniać ucho.

Zatkane ucho z powodu zapalenia trąbki słuchowej
Uczucie zatkania ucha często towarzyszy silnemu katarowi, z którego trudno oczyścić nos. Ten może pojawić się w przebiegu zwykłej infekcji wirusowej, takiej jak przeziębienie, ale również jako objaw alergii wziewnej lub pokarmowej czy w przebiegu zapalenia zatok przynosowych. Ponieważ trąbka słuchowa Eustachiusza to struktura anatomiczna w uchu łącząca ucho środkowe z gardłem, wydzielina produkowana w nosie lub zatokach ma możliwość przedostawać się do ucha. Nie mając drogi ucieczki, zalega w nim, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego, który z kolei wywołuje ból i obrzęk ucha. Oprócz wspomnianych symptomów chory ma poczucie przepełnionego ucha, doznaje wrażenia przelewania się w nim zalegającej wydzieliny, czemu towarzyszy pogorszenie słuchu i zwiększona wrażliwość na wysokie tony.

Niestety domowe sposoby nie wystarczą, a bez wizyty u laryngologa się nie obejdzie. Specjalista powinien przepisać leki obkurczające błonę śluzowe nosa np. z zawartością pseudoefedryny lub ksylometazoliny oraz ukierunkowane na zmniejszenie produkcji wydzieliny w zatokach, która przedostaje się do ucha. Jeżeli za zatkanie uch odpowiada alergia, konieczne będzie wówczas doustne stosowanie leków przeciwalergicznych, do czasu wyleczenia, a następnie wykonać testy alergiczne. Wspomagająco laryngolog może przepisać krople do uszu o działaniu przeciwzapalnym.

Inne przyczyny zatkanego ucha
Uczucie zatkanego ucha powszechnie dotyczy także pacjentów zmagających się z niskim ciśnieniem krwi. Przejściowo zdarza się podczas podróży samolotem, lub szybkiego transportu windą. Uszy w takiej sytuacji doznają tzw. barotraumy na skutek nagłej zmiany zewnętrznego ciśnienia. Do zatkania ucha może ponadto prowadzić przedostanie się do jego wnętrza różnego rodzaju zanieczyszczeń – np. u pracowników często przebywających w pomieszczeniach z obecnością pyłów w powietrzu.

Zatkane uszy to również objaw kojarzony z chorobą Meniera, czyli tzw. wodniakiem błędnika. W takim przypadku oprócz uczucia pełnego ucha pacjent może skarżyć się na zawroty głowy, wymioty, nudności, szumy w uchu oraz pogorszenie słuchu, które stopniowo prowadzi do niedosłuchu.

Zatkane ucho czasem jest ponadto spowodowane nagłą głuchotą, której przyczynę upatruje się w zatorze naczyń krwionośnych lub w skurczu. W takim przypadku konieczna jest niezwłoczna interwencja medyczna, aby nie dopuścić do nieodwracalnej utraty słuchu.

Przed udaniem się na wizytę do laryngologa, warto wypróbować domowe sposoby na zatkane ucho. Do mechanicznego odetkania ucha sprawdzą się dostępne w aptece krople do uszu lub spreje, np. na bazie wody utlenionej, oliwy z oliwek lub parafiny. Aplikuje się je bezpośrednio do przewodu słuchowego, a dzięki substancjom aktywnym mającym za zadanie rozpuścić zalegającą wydzielinę, pozwalają na jej bezproblemowe usunięcie. Ich stosowanie zwykle przynosi poprawę po maksymalnie kilku dniach. Mogą być one bezpiecznie stosowane również u kobiet w ciąży, matek karmiących piersią i dzieci. Jeśli ten sposób nie pomoże, trzeba udać się do laryngologa. Posłuży się on specjalnymi narzędziami w celu wyjęcia zalegającej wydzieliny z ucha.

Gdy przyczyną zatkania ucha jest zapalenie zatok, nie obędzie się bez wizyty u laryngologa. Specjalista powinien przepisać leki obkurczające błony śluzowe nosa np. z zawartością pseudoefedryny lub ksylometazoliny, oraz ukierunkowane na zmniejszenie produkcji wydzieliny w zatokach, która dostaje się do ucha. Podobnie, jeżeli za zatkanie ucha odpowiada alergia. Konieczne będzie wówczas doustne stosowanie leków przeciwalergicznych, a wspomagająco laryngolog może przepisać krople do uszu o działaniu przeciwzapalnym i krople do nosa obkurczające błony śluzowe.

Jeśli dojdzie do zatkania ucha podczas podróży samolotem, najlepszym sposobem na ich odetkanie jest częste przełykanie śliny. Pomocne może okazać się też ssanie cukierków lub żucie gumy. Skuteczne jest także wywoływanie ziewania, co ma związek z otwieraniem się żuchwy.

Zobacz też: Domowe sposoby na czyszczenie uszu z zalegającej woskowiny

Wiele osób próbuje oczyszczać zatkane uszy za pomocą jednorazowych patyczków z watą. To popularna metoda, jednak nie może być traktowana jako bezpieczna w przypadku obecności woskowinowego korka w uchu. W takiej sytuacji może dojść do przepchnięcie obecnego w przewodzie słuchowym czopa w głąb ucha środkowego, co jeszcze bardziej ogranicza drożność jego przewodów.

Niebezpieczną praktykę stanowi świecowanie uszu. Zabieg polega na umieszczeniu w zatkanym uchu świecy woskowej, a następnie podpaleniu jej knota. W założeniu ma to doprowadzić do wyssania nadmiernej ilości naturalnej wydzieliny. Jednak tam metoda nie jest skuteczna, co więcej, wiąże się z ryzykiem komplikacji zdrowotnych. W uchu mogą bowiem gromadzić się zanieczyszczenia powstające podczas spalania świecy oraz wosk. Podczas zabiegu może dojść do poparzenia skóry wokół ucha, uszkodzenia błony bębenkowej, a także powstania stanów zapalnych.