Foniatra – czym zajmuje się lekarz tej specjalizacji? Jakie badania wykonuje foniatra i kiedy warto go odwiedzić?

Foniatra to specjalista, który zajmuje się wydawaniem głosu. Foniatria jest jedną z bardzo wąskich specjalizacji otolaryngologii – dziedziny medycyny, która obejmuje leczenie chorób gardła, uszu, nosa i innych narządów znajdujących się w obrębie głowy i szyi. Bardzo często lekarz foniatra jest jednocześnie również audiologiem, czyli lekarzem badającym słuch. Wynika to częstego współwystępowania zaburzeń w odbiorze dźwięków z problemami w ich prawidłowym wydawaniu.

Podczas wizyty w poradni foniatrycznej, foniatra może przeprowadzić liczne testy i badania, które określają między innymi stan strun głosowych. Za pomocą mikrofonu nagrywa się próbki dźwięku emitowanego przez pacjenta, które następnie analizują specjalne programy, biorąc pod uwagę częstotliwość i natężenie. Następnie foniatra zestawia wyniki z normami dla danego wieku i płci.

Podstawowym badaniem z wykorzystaniem narzędzi jest badanie laryngostroboskopem. To urządzenie, które w znieczuleniu powierzchniowym wprowadza się do gardła i krtani pacjenta. Badanie wykorzystuje oświetlenie stroboskopowe oraz mikroskop, dzięki którym lekarz foniatra zyskuje bezpośredni wgląd w stan narządów mowy pacjenta. Podczas badania obraz z urządzenia wyświetlany jest na monitorze komputera, a pacjent ma za zadanie jednostajnie emitować dźwięk "a". Badanie dzięki znieczuleniu nie jest bolesne, choć może być nieprzyjemne.

Foniatra to specjalista, który pomaga w problemach z emisją głosu. Najczęściej pacjenci trafiają do poradni foniatrycznej z powodu długo utrzymującej się, uciążliwej chrypki. Problem dotyczy nie tylko dorosłych, ale i dzieci, których narządy mowy dopiero się rozwijają. To także problemy charakterystyczne dla ludzi wykonujących niektóre zawody oparte o mowę jak nauczyciel, śpiewak, aktor. Długotrwałe operowanie głosem w ciągu dnia może nadwyrężyć aparat mowy. Przyczyny problemów z emisją głosu tkwią też w innych zaburzeniach, jak:

• wrodzone wady narządów mowy,
• wady rozwojowe,
• przerośnięty trzeci migdał,
• guzy na fałdach głosowych,
• przebyte infekcje.

Do foniatry mogą więc trafić nie tylko osoby, które na co dzień mocno eksploatują swoje struny głosowe. Badania przeprowadzone w poradni pozwalają odkryć przyczynę chrypki, zanikania głosu czy innych problemów z jego emisją. Dzięki nim lekarz może wdrożyć leczenie, a także ćwiczenia wspomagające głos.

Foniatra to lekarz bardzo mało znanej podspecjalności. Dlatego wiele osób może nie zdawać sobie sprawy, że istnieje osobna dziedzina zajmująca się właśnie emitowaniem głosu. Tymczasem w niemal każdym większym mieście znajduje się poradnia foniatryczna. Aby dostać się do lekarza foniatry na NFZ, trzeba mieć skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu, laryngologa lub lekarza innej specjalności. Można również zdecydować się na wizytę prywatną.

Terapia foniatryczna jest dostosowana do potrzeb konkretnego pacjenta. Niektóre guzki na fałdach głosowych wymagają usunięcia, ponieważ mogą rozwinąć się i zacząć zagrażać zdrowiu pacjenta. Wymagają konsultacji z onkologiem, przeprowadzenia badań i ewentualnego zabiegu usunięcia. Czasami lekarz foniatra zaleca farmakoterapię. Częstą terapię stanowią też ćwiczenia mające na celu wzmocnienie i rozwój poszczególnych partii mięśni, uczestniczących w emitowaniu głosu. Foniatra zaleca odpowiednio dobrany trening emisyjny, czyli oparty na ćwiczeniach głosu.

Foniatria to podspecjalność laryngologii. Aby wykonywać pracę foniatry, należy ukończyć sześcioletnie studia medyczne. Następnie lekarz przez kilka kolejnych lat specjalizuje się w tej konkretnej dziedzinie. Nie jest to więc szybka i łatwa droga zawodowa. Dobry foniatra powinien zawsze być lekarzem. Nikt, kto nie ukończył medycyny nie ma uprawień do posługiwania się tym tytułem. Foniatria to szeroka dziedzina wiedzy, wymagająca ponadto ogólnej wiedzy o anatomii człowieka i sposobie funkcjonowania aparatu mowy.

Rzadko spotyka się lekarzy, którzy mają pojedynczą specjalizację z foniatrii. Najczęściej audiologia i foniatria idą ze sobą w parze - coraz częściej studia podyplomowe z obu tych dziedzin są połączone. Lekarz o takich dwóch specjalizacjach zajmuje się więc zarówno problemami z emitowaniem, jak i z odbieraniem dźwięków, które często idą ze sobą w parze.