Wybory do przełożenia! Komitet Bioetyki PAN: utrzymanie terminu byłoby moralnie nieodpowiedzialne i prawnie niedopuszczalne

Swoje stanowisko w sprawie organizacji wyborów prezydenckich w trakcie epidemii koronawirusa Komitet Bioetyki PAN wydał w ostatnim dniu marca.

[...]kierując się troską o zdrowie i życie obywatelek i obywateli Polski (zarówno tych przebywających w kraju, jak i poza jego granicami) oraz innych osób pozostających z nimi w kontakcie, a także uzasadnionymi wątpliwościami co do możliwości zagwarantowania w trakcie epidemii praw wyborczych obywateli Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN zwraca się z apelem do organów konstytucyjnych Rzeczypospolitej Polskiej o bezzwłoczne podjęcie kroków prawnych koniecznych do przesunięcia terminu wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 10 maja 2020 roku – zaczyna się dokument opublikowany na stronie Naczelnej Izby Lekarskiej.

Członkowie Komitetu zwracają uwagę, że nie są odosobnieni w obawie o to, iż wybory w maju mogą skutkować wzrostem liczby zakażeń i zgonów z powodu koronawirusa – mówili już o tym inni: „eksperci z zakresu zdrowia publicznego oraz przedstawiciele środowisk medycznych”. Komitet uważa te obawy uzasadniają:

• aktualna wiedza medyczna nt. koronawirusa,
• dotychczasowe doświadczenia innych krajów,
• konsekwencje przeprowadzenia I tury wyborów samorządowych w czasie epidemii we Francji.

Sytuacja epidemiczna jest nieprzewidywalna – przynajmniej nie na tyle, by już teraz mieć wiedzę, jak będzie wyglądała na początku maja – tak twierdzi wiele osób, a Komitet Bioetyki PAN również to przyznaje, przypominając też, że wybory to coś więcej niż oddanie głosu.

Wybory prezydenckie nie sprowadzają się do aktu wypełnienia karty do głosowania i wrzucenia jej do urny, ale są zwieńczeniem złożonego procesu politycznego i wielkim przedsięwzięciem organizacyjno-logistycznym – czytamy.

Zdaniem Komitetu, czas epidemii koronawirusa nie jest dobry „na prowadzenie kampanii wyborczej ani na organizację głosowania”.

Poza tym, w swoim stanowisku Komitet Bioetyki zwraca uwagę także na wartości takie jak:

• jedność,
• solidarność,
• poczucie odpowiedzialności za wspólne dobro,
• zaufanie.

Zdaniem członków Komitetu trudno mówić o tych wartościach w kontekście kampanii wyborczych (które nie budują poczucia wspólnoty, ale opierają się na rywalizacji i mogą „podsycać antagonizmy i umacniać niechęć do określonych środowisk politycznych i grup społecznych”). Z kolei obstawanie przy przeprowadzaniu wyborów 10 maja „godzi w logikę” rozwiązań wprowadzonych do tej pory przez Ministra Zdrowia, co może z kolei osłabiać zaufanie obywateli do państwa.

Komitet Bioetyki zgadza się także z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, który zwracał uwagę na brak procedur mogących zapewnić bezpieczeństwo zdrowia i życia obywateli w trakcie wyborów oraz na mogące się pojawić w obecnej sytuacji problemy z zagwarantowaniem realizacji praw wyborczych tym, którzy np. są w kwarantannie lub izolacji domowej.

Ponadto Komitet Bioetyki zwraca uwagę na to, że członkowie Komisji Wyborczych (których w organizację wyborów może być zaangażowanych ok. 150 tys.) nie poświęcają wyłącznie jednego dnia na pracę przy wyborach i przez dłuższy czas muszą być mobilni, co w obecnej sytuacji epidemicznej jest niewskazane. Członkowie Komitetu zwracają także uwagę na już występujące braki środków ochrony osobistej.

Komitet Bioetyki stwierdza, że w obecnych warunkach decyzja o zachowaniu terminu wyborów […] zaplanowanych na dzień 10 maja 2020 roku byłaby decyzją moralnie nieodpowiedzialną i prawnie niedopuszczalną. Prowadzenie przygotowań do wyborów oraz ich przeprowadzenie w tym terminie będzie naruszało konstytucyjnie chronione prawa człowieka i obywatela – prawo do życia i zdrowia oraz prawa wyborcze. Będzie miało katastrofalne skutki zdrowotne, włącznie z ryzykiem śmierci, dla bardzo wielu obywatel RP – czytamy na końcu dokumentu.

Za przyjęciem takiego stanowiska przez Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN głosowało korespondencyjnie 25 członków. Tylko jedna osoba z głosujących, była przeciwna.

Źródło: NIA