Spis treści
Jak wygląda lepiężnik?
Lepiężnik różowy, znany także jako lepiężnik pospolity, lepiężnik lekarski lub podbiał łopianowy, to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych. Jest jedną z pierwszych kwitnących roślin – jej charakterystyczne kwiaty zebrane w koszyczki i tworzące wiechowate grona możemy oglądać już z końcem lutego i początkiem marca aż do kwietnia.
Ma grube kłącze i duże – sięgające nawet 100 cm długości i 60 cm szerokości – liście o kształcie nerkowatym lub okrągło-sercowatych, które pojawiają się dopiero po przekwitnięciu. Występuje niemal w całej Europie, płn.- zach. Azji i Ameryce Północnej.
W Polsce występuje kilka odmian lepiężnika, m.in.:
- lepiężnik różowy (Petasites hybridus L. Gaertner),
- lepiężnik biały (Petasites albus L. Gaertner),
- lepiężnik kutnerowaty (Petasites spurius).
Najczęściej spotkać go można nad brzegami rzek, jezior oraz w zaroślach i łąkach na wilgotnej, piaszczystej glebie.
Jak i kiedy zbierać lepiężnik?
Surowcem leczniczym są liście i korzeń lepiężnika. Liście zbiera się w okresie od maja do czerwca – po pełnym ukształtowaniu, a korzenie – jesienią. Liście można suszyć warunkach naturalnych w zacienionym i przewiewnym miejscu. Korzenie wymagają użycia ogrzewanej suszarni i temperatury do 40 stopni Celsjusza.
Lepiężnik różowy – właściwości lecznicze
Lepiężnik zawiera liczne substancje aktywne m.in.:
- alkaloidy pirolizydynowe,
- flawonoidy,
- śluzy,
- olejek eteryczny,
- seskwiterpeny,
- inulina,
- związki mineralne.
Jego właściwości znane były już w Starożytności, a jak podaje znany polski fitoterapeuta dr Henryk Różański:
W medycynie ludowej lepiężnik był wykorzystywany w leczeniu padaczki, nerwic, kolek, nadciśnienia, bolesnych miesiączek, astmy, uporczywego kaszlu, alergii i bezsenności.
Obecnie lepiężnik ceniony jest za działanie przeciwbólowe oraz rozkurczające mięśnie gładkie układu pokarmowego i dróg moczowych. Działa również napotnie i moczopędnie. Ze względu na te właściwości stosowany jest przy dolegliwościach takich jak:
- kolki jelitowe,
- astma,
- bolesne miesiączki,
- migrenowe bóle głowy,
- skurcze mięśni,
- przeziębienie,
- choroby wątroby, pęcherzyka żółciowego i trzustki,
- problemy ze snem,
- stany niepokoju.
Świeże liście lub odwar mogą być stosowane w postaci okładów na skaleczenia i otarcia skóry.
Jak przygotować napar, odwar i intrakt z lepiężnika?
Z kłącza i liści lepiężnika można samodzielnie przygotować lecznicze mikstury. Dr Różański podaje przepisy na intrakrt oraz napar z lepiężnika, a Mateusz Emanuel Sanderski w swojej książce „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie” proponuje przygotowanie odwaru z lepiężnika:
- Intrakt z lepiężnika wg dr Różańskiego: 100 g świeżego mielonego kłącza zalać 300 ml gorącego alkoholu 40-60 proc., wytrawiać przynajmniej przez 7 dni, przefiltrować. Zażywać jako środek wykrztuśny, rozkurczowy, żółciopędny w dawce 5-10 ml; jako środek przerywający kolki, astmę, migrenę – w dawce 10, a nawet 15 ml. Łagodzi objawy alergii. Zewnętrznie do przemywania zmian w przebiegu atopowego zapalenia skóry (uwaga! może wywołać uczulenie u osób nadwrażliwych, wtedy leczenie przerwać).
- Napar z lepiężnika wg dr Różańskiego – 2 łyżki rozdrobnionego surowca (kłącze lub liście) zalać 1 szklanką wrzącej wody; odstawić pod przykryciem na 30 minut, przecedzić. Pić 4 razy dziennie po 50 ml. Napar można wkraplać dodatkowo do nosa przy katarze siennym oraz stosować do okładów przy zapaleniu spojówek (alergiczne).
- Odwar z lepiężnika wg Sanderskiego – 1 łyżkę korzeni lub 1 łyżkę liści lepiężnika zalać szklanką wody, zagotować i trzymać na małym ogniu przez 15 min. Odstawić na 10 minut, przecedzić. Pić 3 razy dziennie po pół szklanki w kolce jelitowej, astmie, zapaleniu oskrzeli i bolesnej menstruacji oraz w stanach gorączkowych.
Lepiężnik – środki ostrożności
Lepiężnik jest rośliną zawierającą toksyczne substancje (alkaloidy pirolizydynowe), dlatego nie powinien być stosowany dłużej niż przez okres 2-3 tygodni. Kurację można powtarzać raz na 3 miesiące. Lepiężnik powinien być przyjmowany w ściśle określonych, niewielkich dawkach, pod kontrolą lekarza. Gotowe preparaty dostępne na rynku są pozbawione szkodliwych substancji.
Źródło:
- Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Mateusz Emanuel Senderski, Podkowa Leśna 2015
- Lepiężnik – Petasites w leczeniu stanów zapalnych, alergii i jako spasmolyticum Medycyna dawna i współczesn
a
