Sapka u noworodka: objawy, przyczyny i leczenie. Na co wskazuje sapka u noworodka, ile trwa i kiedy należy skonsultować ją z lekarzem

Sapka u noworodka to nie choroba, a jeden z objawów mniej lub bardziej poważnej choroby układu oddechowego. Błona śluzowa wyściełająca jamę nosową jest delikatna i podatna na czynniki środowiskowe, jak temperatura i wilgotność powietrza. Dodatkowo przewody nosowe u najmłodszych są nieduże, dlatego nawet niewielki obrzęk w obrębie śluzówki, utrudnia pobranie wystarczającej ilości powietrza, by odpowiednio dotlenić organizm. Gdy pojawią się trudności w zaczerpnięciu tchu, występuje sapka u noworodka, czyli częste wzmożone próby oddychania przez nos, którym towarzyszy świszczący głos.

Sapka u noworodka objawia się szybszym, ale krótszym oddechem. Dziecko próbuje pobierać powietrze głównie przez usta, ponieważ w wyniku zablokowania przewodów nosowych, powietrze przez ten narząd nie może zostać pobrane do płuc. Sapka u noworodka powoduje trudności z zaśnięciem, dziecko staje się niespokojne i płaczliwe. Świszczący oddech i kaszel stają się najbardziej dokuczliwe w nocy. Towarzyszącym objawem sapki u noworodka jest sina twarz powodowana niedostateczną porcją tlenu pobraną z powietrza.

Sapka u noworodka może być spowodowana wieloma przyczynami. Drogi oddechowe dziecka niedługo po urodzeniu są bardzo wrażliwe na wszelkie czynniki drażniące i chorobotwórcze mikroorganizmy. Sapka u noworodka pojawia się dlatego częściej u dzieci urodzonych przed czasem (wcześniaków), ponieważ zazwyczaj mają one słabszy układ odpornościowy.

Częstą przyczyną sapki u noworodka jest zbyt wysoka temperatura w pokoju i niska wilgotność powietrza, a także gwałtowne zmiany tych parametrów. Szkodliwe działanie ma dym papierosowy, oraz przebywanie w miejscach o wysokim stopniu zanieczyszczenia powietrza np. spalinami samochodowymi lub nieczystościami wydobywającymi się z kominów fabryk. Prozaiczną przyczyną trudności z oddychaniem może być też utkwienie w drogach oddechowych dziecka ciała obcego.

Sapkę u noworodka może powodować alergia pokarmowa lub wziewna. W wyniku kontaktu ze szkodliwym alergenem śluzówka nosa nabrzmiewa, zamykając ścieżkę przepływu powietrza przez nos do płuc. Alergia daje również inne objawy, dlatego sapkę u noworodka można podejrzewać z tej przyczyny tylko wtedy, gdy obecne są również inne symptomy wskazujące na uczulenie. Będą to biegunka, kolka, rumień skóry, kichanie, kaszel, nasilone ulewania podczas karmienia.

Sapka u noworodka może pojawić się również z powodu przeziębienia, alergii, zapalenia zatok, zatkanego nosa, zapalenia płuc, zapalenia oskrzelików, astmy lub mukowiscydozy (wrodzona choroba genetyczna), która daje objawy podobne do astmy.

Astma to przewlekła choroba płuc powodująca obrzęk i zwężenie dróg oddechowych. Śluz wydzielany jest w nadmiernej ilości, nie ma natomiast naturalnej drogi, by go wydalić, co powoduje zapchanie dróg oddechowych i trudności z oddychaniem. Astma występuje częściej u dzieci, które chorowały na zapalenie oskrzelików oraz u noworodków z alergią pokarmową, a także u dzieci rodziców chorujących na astmę.

Zapalenie oskrzelików jest chorobą zakaźną powodowana przez infekcję RSV wirusami. W jej przebiegu pojawia się obrzęk oskrzelików utrudniający oddychanie. Towarzyszą mu objawy takie jak kaszel, katar i podwyższona temperatura. Po kilku dniach pojawia się świszczący oddech, a kaszel i katar się nasilają. Dziecko ma zapchany nosek, a nie potrafi go jeszcze wydmuchać, stąd trudności z oddychaniem.

Mukowiscydoza to choroba genetyczna, która ujawnia się u noworodków. Sprawia, że układ oddechowy jest bardziej podatny na infekcje, a w płucach z powodu defektu w kodowaniu kanałów chlorkowych, gromadzi się gęsta wydzielina utrudniająca oddychanie.

Każdy przypadek sapki u noworodka lub niemowlęcia należy skonsultować z pediatrą. Do lekarza trzeba zgłosić się jak najszybciej, gdy dziecko gorączkuje i ma poważny problem ze złapaniem oddechu.

Metoda leczenia sapki u noworodka uzależniona jest od przyczyny tej trudności z oddychaniem. Jeśli sapka u noworodka spowodowana jest przeziębieniem lub infekcją wirusową, należy leczyć ją objawowo, podając przepisane przez pediatrę lekarstwa. W przypadku infekcji wirusowych nie wolno podawać antybiotyków. Tego typu farmaceutyki działają niszcząco na bakterie, ale nie zabijają wirusów. Ich niezasadne stosowanie osłabia organizm noworodka i obniża skuteczność działania układu immunologicznego.

Alergia pokarmowa powodująca sapkę noworodka wymaga wyeliminowania z diety mamy karmiącej piersią wszystkich produktów powodujących uczulenie u maluszka. Może być trudno zidentyfikować produkt uczulający, dlatego u maluszka mogą zostać zlecone do wykonania testy alergiczne. Mama z diety powinna eliminować pokarmy pojedynczo, aby zidentyfikować ten szkodliwy, a nie mające wpływu na zdrowie maluszka produkty ponownie włączać do codziennego jadłospisu.

Sapka u noworodka spowodowana przez astmę leczona jest za pomocą leków podawanych przez nos lub bezpośrednio do płuc. Jeśli okazało się, że przyczyną jest mukowiscydozą, należy zastosować leki oraz odpowiednią dietę. Opieka nad dzieckiem chorym na mukowiscydozę jest ciężka i wymaga wielu poświęceń.

Sapkę u noworodka wynikającą z niewłaściwych warunków z pokoju, w którym stale przebywa maluszek, można zniwelować poprzez zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu, oraz stosując nawilżacze powietrza. Wydzielane z nawilżacza wilgotne powietrza pomaga odbudować niedobory wody w błonach śluzowych jamy nosowej i gardła, rozrzedza ewentualnie zalegającą wydzielinę i ułatwia jej usunięcie z noska. Odpowiednio nawilżone gardło łagodzi kaszel. Wspomagająco przyda się roztwór soli fizjologicznej w spray aplikowany do dziurek nosowych.