Przewlekła obturacyjna choroba płuc to podstępne schorzenie, które powoduje silny kaszel i utrudnione oddychanie. Jak leczyć POChP?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (w skrócie: POChP) polega na stopniowym zmniejszaniu przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe. Zwykle jest ona następstwem przewlekłych stanów zapalnych w obrębie oskrzeli i płuc, których konsekwencją jest zawężenie górnych dług oddechowych.

POChP jest chorobą o postępującym przebiegu, a zmiany jej towarzyszące są ciężko odwracalne. Częstą przyczyną przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest również reakcja organizmu na dym tytoniowy, substancje chemiczne i znaczne zanieczyszczenie powietrza. W Polsce na POChP choruje ok. 2 mln osób. Jednak liczba ta w pełni nie odzwierciedla problemu, ponieważ u wielu osób choroba ta pozostaje niezdiagnozowana. To utrudnia zaś podjęcie skutecznych działań w zakresie profilaktyki i leczenia.

Czytaj też: Zaostrzenie POChP groźniejsze dla życia niż zawał

– Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest jedną z najczęstszych chorób internistycznych. Plasuje się na równi z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, astmą. Jej znaczenie społeczne dla zdrowia ogółu społeczeństwa jest bardzo istotne i jest w kręgu tych powszechnie znanych, popularnych chorób – stwierdza prof. dr hab. n. med. Paweł Śliwiński, Prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, Kierownik Kliniki Chorób Płuc w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.

Choroba ta zwykle dotyka osób w podeszłym wieku, co związane jest bezpośrednio z naturalnym procesem starzenia się, a dokładniej zmianami zachodzącymi w obrębie układu kostno-stawowego. Charakterystyczne zmiany dla wieku starszego w zakresie funkcjonowania układu oddechowego to: upośledzenie funkcji płuc i natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej, obniżenie pojemności dyfuzyjnej płuc i zmniejszenie objętości oddechowej.

Najpowszechniejsze przyczyny POChP:

• dym tytoniowy (palenie tytoniu odpowiedzialne jest za ok. 80 proc. przypadków POChP),
• zanieczyszczenie spalinami,
• zanieczyszczenie przemysłowe – pył węglowy, pył krzemowy,
• drobnoustroje (bakterie i wirusy),
• naturalne procesy starzenia się.

Zdecydowana większość zdiagnozowanych przypadków POChP jest następstwem długoletniego palenia papierosów (zarówno czynnego, jak i biernego).

Zobacz też: Po czym poznać, że płuca chorują?

Objawy POChP są na tyle nieswoiste, że często można utożsamić je z innymi jednostkami chorobowymi w tym m.in. astmą i zapaleniem oskrzeli. Ponadto POChP charakteryzuje się występowaniem trzech procesów chorobowych: przewlekłego zapalenia oskrzeli, choroby drobnych oskrzeli i rozedmy. Oprócz tego pojawiają się zmiany w naczyniach płucnych, których następstwem jest nadciśnienie płucne.

Podstawowe objawy POChP to:

• kaszel nasilający się w godzinach rannych,
• odkrztuszanie wydzieliny wodnej, a następnie – ropnej,
• narastająca duszność powysiłkowa,
• problemy z oddychaniem,
• ogólne osłabienie organizmu.

Diagnostyka POChP nie jest łatwa, ponieważ chorobie tej towarzyszą nieswoiste objawy, które można utożsamić z innymi dolegliwościami. Występowanie POChP należy rozważyć u pacjentów powyżej 40. roku życia z kaszlem, odkrztuszaniem plwociny i dusznościami. Podstawowym badaniem ułatwiającym rozpoznanie POChP jest spirometria płuc i oskrzeli (pomiar pojemności). Wynik poniżej 65 proc. u osób w podeszłym wieku może świadczyć o zmniejszeniu przepływu powietrza w drogach oddechowych.

Innym badaniem diagnostycznym wykorzystywanym przy rozpoznaniu POChP jest RTG płuc. W przypadku choroby na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej pojawia się nadmierna jasność płuc, która jest konsekwencją rozedmy płuc. Dodatkowo można wykonać także tomografię komputerową klatki piersiowej, a także EKG i ECHO serca.

Dowiedz się więcej: Domowe sposoby na kaszel. Po jakie produkty warto sięgać?

POChP charakteryzuje się postępującym przebiegiem, a zmiany jej towarzyszące są w większości przypadków nieodwracalne. Z tego powodu podstawowym leczeniem jest łagodzenie objawów choroby, poprawa wentylacji płuc, a także zmniejszenie tempa zmian w zakresie ograniczania przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe.

Leczenie POChP polega przede wszystkim na ograniczeniu czynników, które nasilają objawy choroby. Mowa tu przede wszystkim o: zaprzestaniu palenia papierosów. W leczeniu POChP stosuje się również farmakoterapię, w której stosuje się m.in.:

• leki rozszerzające oskrzela: β2-mimetyki pobudzające oskrzelowe receptory; leki przeciwcholinergiczne powodujące rozkurcz oskrzeli,
• glikokortykosteroidy,
• antybiotyki, które niekiedy zmniejszają stan zapalny występujący w obrębie płuc i oskrzeli,
• leki przeciwkaszlowe.

W przypadku zaawansowanej POChP wdraża się tlenoterapię, której podstawowym celem jest wyeliminowanie ryzyka zgonu i przedłużenie życia pacjentowi. Tlenoterapia polega na poddawaniu osobie chorej tlenu za pośrednictwem maski twarzowej przez ok. 15 godzin na dobę. W tym celu zazwyczaj korzysta się ze stacjonarnych koncentratorów tlenu. W skrajnych przypadkach POChP konieczna jest transplantacja płuc. Kwalifikowani są do niej pacjenci z pojemnością płuc poniżej 35 procent.

W przypadku pacjentów z POChP rokowania uzależnione są przede wszystkim od wieku pacjenta oraz reakcji na zastosowanie postępowanie terapeutyczne. Nie bez znaczenia są również choroby towarzyszące POChP, które znacznie częściej stanowią przyczynę zgonu pacjentów. Wśród tych chorób można wymienić m.in.: choroby układu krążenia, rak płuca i niewydolność oddechową.