Co to jest nadciśnienie płucne?
Za wymianę gazową w naszym organizmie odpowiadają płuca i krążenie płucne. Prawa komora serca człowieka połączona jest z pniem płucnym, rozgałęziającym się na tętnice płucne, a następnie na mniejsze naczynia krwionośne, których zadaniem jest dostarczanie krwi do poszczególnych części płuc. Sieć tych naczyń opłata pęcherzyki płuc, w których występuje wymiana gazowa. W tej części układu krążenia tętnice prowadzą krew odtlenowaną, a żyły – utlenowaną. Prawidłowe wartości ciśnienia płucnego to:
- Ciśnienie skurczowe (ciśnienie, które występuje podczas skurczu serca) – 18-25 mm Hg.
- Ciśnienie rozkurczowe (ciśnienie, które występuje podczas rozkurczu serca) – 6-10 mm Hg.
- Ciśnienie średnie – 12-16 mm Hg.
Nadciśnienie płucne – przyczyny
Nadciśnienie płucne nie jest jednorodną jednostką chorobową, której z łatwością można przypisać zespół objawów towarzyszących i przyczyny występowania. Przyczyny nadciśnienia tętniczego mogą być różnorodne: począwszy od chorób towarzyszących, a skończywszy na przyjmowanych lekach.
W klasyfikacji tego schorzenia wyróżnia się kilka typów nadciśnienia tętniczego. To głównie:
- Tętnicze nadciśnienie płucne, które jest stosunkowo rzadko diagnozowaną chorobą. Dzieli się je na: idiopatyczne tętnicze nadciśnienie płucne (dotyczy ono głównie młodych kobiet) i dziedziczne nadciśnienie płucne.
- Nadciśnienie płucne związane z chorobami autoimmunologicznymi w tym: twardziną układową, toczniem rumieniowatym układowym, zapaleniem wielomięśniowym, zapaleniu skórno-mięśniowym i reumatoidalne zapalenie stawów.
- Nadciśnienie płucne związane z wadami serca, występującymi u osób z nieprawidłowościami w budowie serca.
- Nadciśnienie płucne związane z chorobami wątroby, w tym głównie jej marskością.
- Nadciśnienie płucne związane z zakażeniem wirusem HIV.
Przeczytaj też:
- Nadciśnienie płucne związane z przyjmowaniem anorektyków.
- Nadciśnienie płucne związane z chorobami układu oddechowego: niedotlenieniem lub pogrubieniem ścian naczyń krwionośnych.
- Przewlekłe nadciśnienie płucne zakrzepowo-zatorowe, które spowodowane jest zamknięciem świateł tętnicy płucnej.
Nadciśnienie płucne – objawy i diagnostyka
Pierwsze objawy nadciśnienia płucnego są nieswoiste, dlatego też bardzo łatwo można przypisać je niewłaściwie innym stanom chorobowym. Wśród początkowych symptomów nadciśnienia w tętnicy płucnej można wymienić: duszność, która pojawia się po wysiłku fizycznym, zmęczenie i ogólne osłabienie organizmu, epizody utraty przytomności. Wszystkie te objawy związane są bezpośrednio z dysfunkcją prawej komory serca, a co za tym idzie – zmniejszeniem ilości krwi transportowanej z prawej komory do płuc. W bardziej zaawansowanych stadiach chorobowych pojawia się dodatkowo:
- Suchy kaszel i chrypka.
- Ból w klatce piersiowej, który nasila się podczas aktywności fizycznej i przyjmuje on postać bólu dławicowego.
- Krwioplucie, które jest następstwem pękania poszerzonych tętnic oskrzelowych.
- Oziębienie kończyn górnych i dolnych.
- Sinica ust, uszu, a także palców rąk i stóp.
- Obrzęk kończyn dolnych.
- Wodobrzusze, które jest następstwem zwiększenia ilości płynu w jamie otrzewnej żołądka.
- Poszerzenie żył szyjnych, które może prowadzić nawet do zatoru.
- Szmer niedomykalności zastawki trójdzielnej, który słyszalny jest podczas osłuchiwania serca.
Nadciśnienia tętniczego nie można diagnozować wyłącznie na podstawie objawów i wywiadu lekarskiego. Konieczne jest wykonanie szeregu badań, które będą pomocne w potwierdzeniu wstępnej diagnozy.
Badania wykorzystywane w diagnostyce tętniczego nadciśnienia płucnego to:
- Zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej (RTG), na którym można zaobserwować poszerzenie pnia i głównych gałęzi tętnicy płucnej, a także zmniejszony przepływ krwi przez naczynia płucne.
- Badanie elektrokardiograficzne (EKG), w którym widoczne są cechy przeciążenia i przerostu prawej komory serca.
- Badanie echokardiograficzne (ECHO), w którym widoczne jest powiększenie prawej komory i prawego przedsionka serca, pogrubienie ściany prawej komory, nieprawidłowy ruch przegrody międzykomorowej i obecność płynu w jamie osierdzia.
- Tomografia komputerowa klatki piersiowej, która pomaga w określeniu dokładnej lokalizacji zmian zakrzepowo-zatorowych u chorych z nadciśnieniem płucnym zatorowo-zakrzepowym.
- Arteriografia tętnic płucnych, która pomocna jest w wykluczeniu lub potwierdzeniu obecności skrzeplin w tętnicach płucnych.
- Badanie hemodynamiczne (cewnikowanie prawego serca), które służy m.in. do pomiaru ciśnień w jamach serca. Badanie to wykonuje się przez nakłucie żyły szyjnej wewnętrznej.
- Test reaktywności naczyń płucnych, który polega na inhalacji substancji, posiadających zdolność do rozszerzania tętnic płucnych.
- Ocena wydolności wysiłkowej, która polega na 6-minutowym marszu, przed którym mierzone są wszystkie parametry życiowe. Po wysiłku fizycznym wykonuje się m.in. ocenę poczucia duszności.
Klasyfikacja czynnościowa niewydolności serca u chorych z nadciśnieniem płucnym wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Nadciśnienie płucne – leczenie
Podstawowym celem leczenia nadciśnienia płucnego jest zapobieganie prawokomorowej niewydolności serca, a także zatrzymanie procesu zmian w obrębie przebudowy naczyń krwionośnych w płucach. Najpowszechniejsze sposoby leczenia nadciśnienia płucnego to:
- Leczenie przeciwzakrzepowe (antykoagulanty), które polega na przyjmowaniu leków zmniejszających lepkość krwi, a w konsekwencji — zapobiegających tworzeniu się zakrzepów. Przy czym osoby, które przyjmują antykoagulanty powinny okresowo kontrolować wskaźnik INR (u osób chorych na nadciśnienie tętnicze wskaźnik ten powinien utrzymywać się na poziomie 1,7-2,5).
- Leki moczopędne (diuretyki), które są lekami o właściwościach zmniejszających dotkliwość objawów niewydolności prawej komory serca, której często towarzyszy zatrzymanie płynów w organizmie. Głównym celem diuretyków jest pozbycie się nadmiaru wody z organizmu.
- Digoksyna, która jest lekiem charakteryzującym się działaniem polegającym na wzroście kurczliwości komór serca, a co za tym idzie — zmniejszeniu częstotliwości jego pracy.
- Tlenoterapia, która polega na podawaniu pacjentowi tlenu za pośrednictwem specjalnego aparatu (koncentratora tlenu).
- Antagoniści wapnia, które są lekami o działaniu polegającym na rozszerzaniu ścian naczyń krwionośnych.
- Leczenie celowane na tętniaki płucne, które tworzą trzy różne grupy leków, powodujących zredukowanie dysfunkcji śródbłonka. Są one powszechnie wykorzystywane do leczenia pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym.
