Okres po porodzie – ile trwa połóg? Kiedy wraca miesiączka po porodzie?

Połóg to okres, który następuje po ciąży i porodzie. Jest to czas, kiedy organizm kobiety wraca do stanu sprzed porodu i cofają się zmiany fizjologiczne, które zaszły w trakcie ciąży. Okres połogu po porodzie trwa ok. 6 tygodni i można go podzielić na 3 etapy:

• okres połogu bezpośrednio po porodzie, to pierwsza doba po nastąpieniu rozwiązania,
• wczesny połóg, trwający przez pierwszy tydzień po porodzie,
• późny połóg, czyli czas od 2 do 6 tygodnia po porodzie.

Podczas połogu następuje inwolucja narządów takich jak macica, jelita, pęcherz moczowy i powłoki brzuszne, czyli ich powrót do stanu sprzed ciąży. Proces ten związany jest ze zmianami w wydzielaniu hormonów oraz ze zmniejszeniem ukrwienia na skutek skurczów połogowych. W tym czasie goją się też rany krocza i rany po cesarskim cięciu, następuje krwawienie połogowe i różnego rodzaju dolegliwości związane z niedawnym porodem.

W pierwszym tygodniu zarówno po porodzie naturalnym, jak i tym przez cesarskie cięcie, pojawia się krwawienie, które nie jest miesiączką, lecz polega na wydalaniu odchodów połogowych. Przypomina ono długą i obfitą menstruację, a krew na początku ma kolor jasnoczerwony, następnie zaś staje się brązowa, a później blednie i jest jej coraz mniej. Macica po porodzie obkurcza się, zmniejszając swoje rozmiary, oczyszcza i regeneruje, a w tym celu muszą zostać wydalone z niej pozostałości błon płodowych, śluz i krew. Zwykle odchody połogowe po porodzie siłami natury występują przez 3-4 tygodnie, a po cesarskim cięciu ok. 1-2 tygodnie. Jednak może to trwać również przez cały okres połogu, a więc przez 6 tygodni.

Z tygodnia na tydzień krwawienie po porodzie powinno być coraz mniej intensywne, aż do całkowitego zaniknięcia. Jeśli tak się nie dzieje i jest ono bardzo silne lub po zaprzestaniu krwawienia nagle pojawia się znowu kobieta powinna zgłosić się do swojego lekarza ginekologa lub położnej.

Bardzo ważna w tym czasie jest odpowiednia higiena – częste podmywanie się, używanie specjalnych podkładów poporodowych i podpasek oraz jednorazowych majtek. Nie należy stosować tamponów ani żadnych innych środków dopochwowych, ponieważ ujście macicy jest nadal nabrzmiałe i może dojść do rozwoju infekcji.

To, kiedy wraca okres po porodzie nie zależy od rodzaju porodu (czy odbył się siłami natury, czy też przez cesarskie cięcie), ale przede wszystkim od tego, czy kobieta karmi piersią. To prolaktyna, której poziom podwyższa się w czasie laktacji, odpowiada za zahamowanie cyklu miesiączkowego i zatrzymanie płodności. Ważne jest również to, czy dziecko jest karmione wyłącznie piersią, czy w systemie mieszanym, czyli również mlekiem modyfikowanym. Także w czasie rozszerzania diety maluszka, czyli od ok. 6 miesiąca życia, zmienia się częstotliwość karmienia piersią, co znacząco wpływa na gospodarkę hormonalną w organizmie kobiety i może spowodować szybszy powrót cykli miesiączkowych i okresu.

Mamy, które karmią wyłącznie butelką, pierwszą miesiączkę mają około 6-8 tygodnia po porodzie. Natomiast w przypadku kobiet, które karmią piersią, okres po porodzie wraca później, bo nawet po około 20 tygodniach. Często zdarza się też, że okres występuje ok. 5-6 tygodni po zakończeniu karmienia piersią. Jednak nie jest to ścisła reguła i zależy od indywidualnych uwarunkowań.

Wystąpienie pierwszego okresu po porodzie jest uzależnione od poziomu hormonów, w tym przede wszystkim od prolaktyny, która stymuluje laktację, natomiast hamuje owulację. U kobiet, które nie karmią piersią, poziom prolaktyny jest niższy, więc okres po porodzie wraca wcześniej.

Pierwsza miesiączka po porodzie może nieco różnić się od tych, które występowały przed porodem. Może być bardziej skąpa lub bardziej obfita niż dotychczasowe, a skurcze i dolegliwości bólowe są zazwyczaj mniej intensywne. Początkowo cykle mogą być również nieregularne. Ma to związek ze zmianami hormonalnymi podczas ciąży, porodu i z tym, w jakim tempie organizm odzyskuje równowagę.

Warto zaznaczyć, że wbrew rozpowszechnionemu wśród młodych mam przekonaniu, karmienie piersią nie jest metodą antykoncepcji. Wysoki poziom prolaktyny hamuje owulację, ale nie w 100 procentach i nie wiadomo, w którym momencie ta „ochrona” kończy się i wracają cykle owulacyjne. Może zdarzyć się tak, że owulacja nastąpi przed pierwszą miesiączką po porodzie – w ten sposób można zajść w ciążę nawet kilka tygodni po porodzie, karmiąc piersią. Dlatego karmiące mamy powinny rozważyć antykoncepcję, mając jednak na uwadze, że antykoncepcja hormonalna (tabletki dwuskładnikowe) nie jest w tym czasie wskazana.

Okres połogu po porodzie to także czas, gdy młoda mama uczy się nowej roli (opieki nad dzieckiem). Mogą wówczas zdarzyć się różnego rodzaju powikłania, zarówno pod względem fizjologicznym, jak i psychologicznym. Często młode matki odczuwają lęk o noworodka i napięcie spowodowane wątpliwościami, czy odnajdą się w nowej roli. Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie (w momencie wydalenia łożyska poziom estrogenów i progesteronu gwałtownie obniża się) mogą powodować zmienne stany emocjonalne, a nawet prowadzić do depresji poporodowej. Dlatego ważne jest w tym okresie wspieranie kobiety zarówno jeśli chodzi o jej stan fizyczny, jak i emocjonalny.

W tym czasie może pojawić się zmęczenie, deficyt snu oraz frustracja i przygnębienie. Również pierwsze tygodnie laktacji, jeśli kobieta karmi piersią, to trudny czas. Mogą pojawić się problemy z ilością pokarmu, z jego zastojem, zapalenie gruczołów piersiowych oraz gorączka. Bardzo ważna jest wówczas opieka położnej i wsparcie partnera. Młoda mama potrzebuje więc przede wszystkim pomocy w opiece nad dzieckiem i wsparcia ze strony najbliższych, aby mieć czas na zajęcie się również sobą.

Okres po porodzie, czyli pierwsza miesiączka po porodzie, to często powód do niepokoju, ponieważ zdarzają się podczas niego zaburzenia i odstępstwa od dotychczasowego przebiegu miesiączki.

Pierwszy okres po porodzie może być obfitszy niż miesiączki przed porodem albo przeciwnie: bardzo skąpy. Zdarzają się nieregularne miesiączki po porodzie, zwłaszcza, gdy mama karmi piersią – stan taki może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy, aż organizm osiągnie na powrót równowagę hormonalną.

Obfita miesiączka po porodzie nie jest powodem do niepokoju, ale jeśli krwawienie pojawia się nagle, jest bardzo duże i towarzyszą mu takie dolegliwości jak ból brzucha, gorączka i osłabienie, należy zgłosić się do lekarza.

Brak okresu po porodzie może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych albo wskazywać na kolejną ciążę. Najlepiej wtedy wykonać test ciążowy i zgłosić się do ginekologa.