Koronawirus a ciąża, poród i karmienie piersią. Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania przez zdrowe i chore na COVID-19 ciężarne

CIĄŻA A KORONAWIRUS:

Zalecenia prewencyjne dla kobiet w ciąży nie różnią się od tych skierowanych do ogółu społeczeństwa. Wskazane jest jednak wypełnianie ich z jeszcze większą dokładnością. Mowa o:

• częstym myciu rąk za pomocą wody z mydłem lub z użyciem płynu do dezynfekcji przez co najmniej 30 sekund,
• noszeniu maseczki ochronnej w miejscach publicznych oraz na świeżym powietrzu,
• unikaniu niepotrzebnego opuszczania mieszkania,
• w miarę możliwości korzystaniu ze zdalnych konsultacji lekarskich,
• zachowywaniu bezpiecznego dystansu podczas podróży do placówki zdrowia oraz przebywając w przychodni, dezynfekowaniu dłoni, unikaniu dotykania rękami twarzy oraz noszeniu maseczki ochronnej wybierając się na wizytą stacjonarną, w czasie jej trwania oraz po niej,
• unikaniu kontaktu z osobami zakażonymi nowym koronawirusem.

Po zaobserwowaniu objawów świadczących o potencjalnym zakażeniu SARS-CoV-2 należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę.

Z powodu braku wystarczających danych nie wiadomo, czy choroba COVID-19 powoduje komplikacje w przebiegu ciąży lub wpływa na zdrowie dziecka po narodzinach. Pojawiają się doniesienia, że Dlatego ciężarnym zaleca się rygorystyczne przestrzeganie zaleceń ukierunkowanych na ochronę przed zakażeniem nowym koronawirusem.

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy nie wiadomo, czy ciąża zwiększa ryzyko zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. W jej przebiegu w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, również w obrębie układu odpornościowego, które sprzyjają częstszym infekcjom górnych dróg oddechowych. Należy wiedzieć, że ciężarne są bardziej narażone na choroby zakaźne wywoływane przez wirusy należące do tej samej rodziny co nowy koronawirus. Przykładem takiej dolegliwości jest grypa. Z tego powodu panie spodziewające się dziecka powinny szczególnie dbać o ochronę przez zakażeniem.

Wiedza na temat nie jest w pełni poznana, a doniesienia są sprzeczne. Jak dotąd sądzono, że ciężarne są prawdopodobnie bardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19 w porównaniu z kobietami niebędącymi w ciąży. Istnieje również prawdopodobnie zwiększone ryzyko niepożądanych skutków ciąży, takich jak przedwczesny poród. Wymienione przypadki nie zdarzają się często. Z drugiej strony według nowego badania przeprowadzonego przez UT Southwestern, którego wyniki ukazały się 19.11 na łamach czasopisma JAMA, kobiety w ciąży, które mają pozytywny wynik testu na COVID-19 i ich noworodki, mają niskie ryzyko wystąpienia ciężkich objawów.

Ciężki przebieg COVID-19 oznacza, że osoba z potwierdzoną infekcją nowym koronawirusem może wymagać hospitalizacji, intensywnej opieki medycznej lub podłączenia do respiratora, a nawet umrzeć.

Zgodnie ze stanowiskiem CDC (ang. Centers for Disease Control and Prevention) nie zostało udokumentowane, by choroba COVID-19 zdiagnozowana u ciężarnej zwiększała ryzyko wad rozwojowych płodu.

Indywidualny tok postępowania warto ustalić z lekarzem prowadzącym. Dobrym rozwiązaniem wydaje się przychodzenie na wizyty stacjonarne tak długo jak to możliwe oraz by wykonać niezbędne badania. Wyniki można omawiać podczas zdalnych wizyt.

Udając się do placówki zdrowia ciężarna powinna:

• zachować bezpieczny dystans od innych ludzi – jeśli jest taka możliwość najlepiej skorzystać z własnego samochodu,
• po ulicy, w środkach transportu publicznego oraz miejscach publicznych przemieszczać się w maseczce ochronnej i regularnie dezynfekować dłonie za pomocą płynu wirusobójczego,
• unikać kontaktu z obcymi osobami.

Do placówki należy przyjść nie wcześniej niż na 10 minut przed planowaną wizytą.

PORÓD W CZASIE PANDEMII KORONAWIRUSA:

Dane w tym zakresie są niestety ograniczone, ponieważ przeprowadzono niewystarczającą ilość badań ukierunkowanych na ocenę tego problemu. Jak dotąd nie odnotowano wielu przypadków zakażenia płodu w łonie matki ani dziecka podczas porodu przez ciężarną, u której zdiagnozowano COVID-19. Nie wykryto koronawirusa w płynie owodniowym ani w mleku matki, lecz istnieje potencjalne ryzyko zakażenia noworodka droga kropelkową po narodzinach.

Opisano kilka przypadków noworodków, które uzyskały pozytywny wynik testu na koronawirusa, lecz nie wiadomo, czy:

• zaraziły się w łonie matki,
• w trakcie porodu,
• czy po narodzinach w wyniku bliskiego kontaktu z osobą zakażoną.

Większość maluszków przeszła infekcję łagodnie lub bezobjawowo i wyzdrowiało. Istnieje tylko kilka doniesień o ciężkim przebiegu zakażenia koronawirusem u niemowląt.

To zależy od placówki, dlatego przed porodem należy skontaktować się z wybranym szpitalem, by dowiedzieć się o procedurach. Warto wiedzieć, że większość palcówek oferuje ciężarnym bezpłatne wykonanie testu na koronawirusa 48 godzin przed porodem. O konieczności zgłoszenia się na badanie w wyznaczonym terminie pacjenci są informowani telefonicznie.

Tak, lecz wyłącznie w przypadku porodów siłami natury i nie we wszystkich szpitalach. Informacje o możliwości odbycia porodu rodzinnego podczas pandemii COVID-19 należy szukać na stronie internetowej szpitala położniczego lub kontaktując się telefonicznie z wybraną placówką. Ostateczną decyzję podejmuje lekarz lub położna Izby Przyjęć po wstępnym badaniu i analizie ankiety epidemiologicznej. Porody rodzinne nie są możliwe w przypadku porodu zabiegowego oraz cesarskiego cięcia.

Jeżeli w danej placówce istnieje możliwość odbycia porodu rodzinnego podczas pandemii koronawirusa może w nim uczestniczyć wyłącznie jedna osoba – ojciec dziecka lub inny bliski. Przez około 2 tygodnie poprzedzające rozwiązanie ciąży rodzina przygotowująca się do porodu rodzinnego powinna do minimum ograniczyć kontakty z osobami obcymi, celem zmniejszenia ryzyka ewentualnego zakażenia się koronawirusem SARS-CoV-2.

Osoba towarzysząca ciężarnej:

• powinna mieszkać z rodzącą przez min. 2 tyg. przed porodem,
• w dniu porodu musi być zdrowa – wymagany może być wynik testu na koronawirusa wykonany w przeciągu 5. dni poprzedzających poród,
• nie może być objęta kwarantanną domową lub izolacją domową,
• nie mogła mieć świadomej styczności z chorym na COVID-19 lub osobą podejrzaną o zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 w ciągu 14 dni poprzedzających poród.

Po przyjęciu do szpitala osoba towarzysząca podlega tym samym procedurom, co ciężarna. Oznacza to, że ma mierzoną temperaturę ciała, saturację (wysycenie krwi tlenem), a także zostanie poproszona o wypełnienie ankiety epidemiologicznej.

Przez cały pobyt w szpitalu musi nosić maseczkę ochronną i zachowywać 2-metrowy dystans wobec pracowników placówki i pacjentów z wyjątkiem rodzącej. Przed wejściem do sali porodowej ma obowiązek zdezynfekować dłonie. Przez cały poród musi mieć założoną atestowaną maseczkę ochronną (maseczkę chirurgiczną należy zmieniać na nową co 2 godziny, a maskę FFP2/FFP3 co 6-12 godzin) i ma obowiązek stosować się do zaleceń personelu medycznego. Szpital musi opuścić po 2. godzinach od rozwiązania ciąży.

Nie. Szpital nie ma takiego obowiązku, dlatego o ich zapas należy zadbać wcześniej.

Nie. Obowiązuje zakaz szpitalnych odwiedzin pacjentek po porodzie.

KARMIENIE PIERSIĄ A KORONAWIRUS:

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy matki z pozytywnym wynikiem testu na koronawirusa mogą karmić piersią, ponieważ jak dotąd nie stwierdzono obecności koronawirusa SARS-CoV-2 w kobiecym pokarmie. Nie mniej jednak sposób karmienia warto skonsultować z lekarzem, ponieważ istnieje ryzyko przeniesienia wirusa na niemowlę drogą kropelkową podczas bezpośredniego kontaktu z chorą.

Kobieta z pozytywnym wynikiem testu na koronawirusa, która po konsultacji lekarskiej zdecydowała się karmić piersią, powinna podjąć wszelkie środki ostrożności, aby uniknąć przeniesienia wirusa na dziecko. Mama powinna myć ręce wodą z mydłem przed każdym dotknięciem niemowlęcia i nosić maseczkę ochronną zakrywającą nos i usta. Odciągając pokarm z piersi za pomocą ręcznego lub elektrycznego laktatora powinna założyć jednorazowe rękawiczki ochronne lub zdezynfekować ręce, a po użyciu także sprzęt, zgodnie ze wskazówkami producenta. Warto rozważyć możliwość, by mlekiem matki niemowlę karmiła zdrowa opiekunka lub opiekun.

Nie. Zakrycie ust i nosa zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowlęcia i stwarza ryzyko przypadkowego uduszenia.

Źródła:

• Update: Characteristics of Symptomatic Women of Reproductive Age with Laboratory-Confirmed SARS-CoV-2 Infection by Pregnancy Status. CDC, 2020.
• Pregnancy, Breastfeeding, and Caring for Newborns. CDC, 2020.
• Pregnant and worried about COVID-19? Harvard Health Publishing, 2020.
  Pregnant women with COVID-19 have low risk of developing severe symptoms.