Nie bagatelizuj zespołu jelita drażliwego i niedoboru witaminy D. Mogą zapowiadać Alzheimera i Parkinsona

Badanie opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Science Advances przeanalizowało dane dotyczące aż 155 różnych schorzeń i ich powiązań z późniejszym rozwojem choroby Alzheimera i Parkinsona. Naukowcy przyjrzeli się problemom związanym z układem hormonalnym, metabolicznym, pokarmowym i czynnikami odżywienia.

Co ważne, uwzględnili również moment wystąpienia chorób — dzieląc je na okresy:

• 1-5 lat,

• 5-10 lat,

• oraz 10-15 lat przed diagnozą neurodegeneracji.

Dzięki temu udało się zaobserwować, że im wcześniej pojawiały się niektóre schorzenia, tym silniejszy był ich związek z późniejszym ryzykiem.

W badaniu opublikowanym w Science Advances naukowcy wskazali aż 14 różnych schorzeń, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju choroby Alzheimera nawet kilkanaście lat przed jej wystąpieniem. Co ciekawe, wiele z nich to problemy stosunkowo częste i dobrze znane w praktyce lekarskiej. Wśród nich znalazły się m.in.:

• amyloidoza (odkładanie się nieprawidłowych białek),

• zaburzenia metabolizmu lipidów i hiperlipidemia,

• zapalenie żołądka i dwunastnicy,

• cukrzyca typu 1 i 2,

• zapalenie przełyku,

• infekcje bakteryjne jelit,

• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej (np. niski sód, potas),

• czynnościowe zaburzenia jelit, takie jak zespół jelita drażliwego,

• niezakaźne zapalenie jelit i żołądka,

• niedobór witaminy D.

Z kolei w przypadku choroby Parkinsona szczególnie silnie powiązane okazały się:

• przewlekła niestrawność (dyspepsja),

• cukrzyca typu 1 i 2,

• zaburzenia wydzielania wewnętrznego trzustki (m.in. hipoglikemia, nadmierne wydzielanie glukagonu),

• czynnościowe zaburzenia jelit,

• niedobór witamin z grupy B.

– Najbardziej uderzające jest to, jak wyraźnie badanie powiązało choroby ogólnoustrojowe, zwłaszcza te związane z osią jelitowo-mózgową, z ryzykiem neurodegeneracji na wiele lat przed diagnozą. To wzmacnia pogląd, że Alzheimer i Parkinson nie są izolowanymi chorobami mózgu, lecz końcowym stadium wieloletnich procesów zachodzących w całym organizmie. – przyznał neurolog, dr David Perlmutter, gdy poproszono go, by odniósł się do wyników badań.

Dlaczego jelita i niedobory witamin miałyby mieć związek z mózgiem? Badacze coraz częściej wskazują na oś jelitowo-mózgową, system dwukierunkowej komunikacji między układem nerwowym jelit a mózgiem, w którym pośredniczą hormony, nerwy (m.in. nerw błędny) i układ odpornościowy.

Kiedy ten system zostaje zaburzony, mogą pojawić się bóle brzucha, IBS, zmiany nastroju czy nawet zwiększone ryzyko chorób neurodegeneracyjnych. Dodatkowo rolę odgrywają hormony i metabolizm:

• cukrzyca typu 2 jest od lat znanym czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera,

• cukrzyca typu 1 zwiększa ryzyko zarówno Alzheimera, jak i Parkinsona,

• zaburzenia hormonów tarczycy (zarówno niedoczynność, jak i nadczynność) powiązano z chorobą Parkinsona,

• niedobory witaminy D i witamin z grupy B są częściej obserwowane u chorych na te schorzenia.

Niektóre leki przeciwcukrzycowe są obecnie badane jako potencjalne terapie spowalniające rozwój chorób neurodegeneracyjnych.

Źródła:

• Gut disorders may foretell Alzheimer's, Parkinson's disease Medical News Today

• Gut-brain nexus: Mapping multimodal links to neurodegeneration at biobank scale Science Advances