Spis treści
Barodontalgia – ból zębów spowodowany zmianą ciśnienia
To, co na co dzień jest zupełnie nieodczuwalne, w ekstremalnych warunkach może sprawić spory kłopot. Niewielka ilość gazu uwięziona pod plombą nie daje o sobie znać w normalnym ciśnieniu atmosferycznym. Jednak podczas gwałtownych zmian ciśnienia, na przykład w trakcie lotu, nurkowania czy przebywania w przestrzeni kosmicznej, może się rozszerzać, wywołując silny ból.
Ten mało znany problem, określany mianem barodontalgii, to realne zagrożenie nie tylko dla astronautów, ale także dla wszystkich, którzy regularnie narażają się na wahania ciśnienia.
– W warunkach zmniejszonego ciśnienia taki mikroskopijny pęcherzyk gazu, najczęściej powietrza, będzie się rozszerzał, uciskając na okoliczne tkanki, czyli unerwioną miazgę zęba, powodując dotkliwy ból. Co ważne, to nie dotyczy tylko lotów w kosmos! Barodontalgia, czyli doświadczanie bólu wynikającego ze zmian otaczającego nas ciśnienia, może dotknąć również osoby podróżujące samolotem, skaczące ze spadochronem, wybierające się na wyprawę wysokogórską i… nurkujące. To oznacza, że warto regularnie sprawdzać szczelność wypełnień, zwłaszcza jeśli planujemy tego typu aktywności – mówi lek. dent. Agnieszka Juśkiewicz z Medicover Stomatologia
Ryzyko wystąpienia barodontalgii dotyczy również osób poddawanych terapii w komorach hiperbarycznych, które coraz częściej wykorzystywane są w procesie regeneracji organizmu – zarówno u sportowców, jak i u pacjentów w trakcie leczenia.
Stomatologiczne awarie w kosmosie
Zanim ktokolwiek trafi na orbitę, przechodzi kompleksową ocenę stanu zdrowia, obejmującą również dokładną kontrolę uzębienia. Potencjalni astronauci muszą mieć idealnie wyleczone zęby i dziąsła. Nie dopuszcza się obecności próchnicy, objawów zapalenia przyzębia, nieszczelnych wypełnień czy zmian zapalnych w obrębie kości szczęki i żuchwy. To nie przypadek. W przestrzeni kosmicznej każdy uśpiony problem może się nagle uaktywnić, a ból zęba to ostatnia rzecz, jakiej potrzebuje ktoś przebywający setki kilometrów od Ziemi.
Choć w przestrzeni kosmicznej nie ma możliwości wizyty u dentysty, astronauci są przygotowani na różne scenariusze. Od codziennej pielęgnacji po sytuacje awaryjne. Na pokładzie ISS znajduje się zestaw awaryjny do interwencji stomatologicznych, który zawiera:
leki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
tymczasowe materiały do zaopatrzenia ubytku,
narzędzia do ekstrakcji zęba,
szczegółowe instrukcje podania znieczulenia miejscowego.
Jak astronauci dbają o zęby w kosmosie?
Wiele osób zastanawia się, jak astronauci myją zęby w kosmosie. Warto wiedzieć, że pasta do zębów używana na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej została zaprojektowana specjalnie z myślą o warunkach panujących w przestrzeni kosmicznej. Jej receptura pozwala na bezpieczne połknięcie pasty po umyciu zębów – nie wymaga wypłukiwania wodą, której użycie w stanie nieważkości byłoby problematyczne.
Formuła tego preparatu, często określanego jako NASA-dent, oparta jest na delikatnym żelu, który nie pieni się, dzięki czemu nie unosi się w postaci drobnych cząsteczek w powietrzu. Taka konsystencja nie tylko zapobiega zanieczyszczaniu urządzeń pokładowych, ale także zapewnia bezpieczeństwo dla układu trawiennego astronautów.
W przeciwieństwie do tradycyjnych past, które zawierają składniki mogące zachowywać się nieprzewidywalnie w mikrograwitacji, żel stosowany przez astronautów został dokładnie przetestowany pod kątem regularnego stosowania w kosmosie.
Co dzieje się z zębami astronautów w kosmosie? Wpływ mikrograwitacji na masę kostną
Podczas załogowych lotów kosmicznych mikrograwitacja powoduje znaczącą utratę masy kostnej, szczególnie w kościach obciążanych na Ziemi, takich jak wyrostek zębodołowy szczęki i żuchwy. Obniżona aktywność osteoblastów, komórek budujących kość, oraz zmiany w metabolizmie wapnia osłabiają strukturę kostną, która podtrzymuje zęby. Taka demineralizacja zwiększa ryzyko urazów szczęk, złamań zębów i problemów periodontologicznych
Zmiany w składzie śliny i mikrobiomie, a także osłabienie układu odpornościowego, mogą przyspieszać korozję materiałów stomatologicznych, zwłaszcza wypełnień, a także powodować ścieranie szkliwa. Dodatkowo ekspozycja na czysty tlen w warunkach kosmicznych może nasilać degradację plomb.
Źródło: Medicover Stomatologia
