1. Wirus
Wirusy to niewielkie, zakaźne cząsteczki, które po wniknięciu do organizmu wywołują choroby zakaźne. Wirusy nie mogą namnażać się po za organizmem żywiciela, ponieważ nie mają własnych organelli komórkowych. Wirusy to wewnątrzkomórkowe pasożyty, które żyją dzięki energii wytwarzanej prze komórki gospodarza. Odmianą wirusów są koronawirusy.
2. Choroba zakaźna inaczej choroba infekcyjna
Choroba zakaźna to rodzaj choroby wynikający z dostania się do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych. Wnikają one do organizmu i pokonują układ odpornościowy, lub wnikają do organizmu osoby o małej odporności. Drobnoustrojami mogą być bakterie, wirusy, grzyby, proiny itp. albo ich toksyn.
Namnażając się w organizmie wywołują ogólne zakażenie, czyli chorobę zakaźną o charakterystycznych dla danej objawach. Choroby zakaźne łatwo mogą przenosić się między innymi osobami, ponieważ źródłem zakażenia jest chora osoba lub nosiciel. O nosicielu mówi się wówczas, gdy osoba zakaża, ale sama nie choruje.
WHO i GIS radzą, jak uchronić się przed koronawirusem
Jak uchronić się przed koronawirusem? Porady ekspertów
3. Zakażenie
Zakażenie to wniknięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych, które następnie rozwijają się w ciele osoby zakażonej. Do zakażenia może dojść m.in.:
- drogą kropelkową,
- przez kontakt osoby zdrowej z wydzielinami od osoby zakażonej (np. krew, odchody, mocz),
- poprzez dotykanie zakażonych przedmiotów (a następnie przeniesienie zarazków w okolice ust),
- przez zakażenie rany w ciele.
4. Inkubacja wirusa
Inkubacja wirusa to termin stosowany odnośnie czasu wylęgania się (namnażania się patogenów), czyli od momentu wniknięcia ich do organizmu, do momentu wystąpienia pierwszych objawów infekcji. W przypadku koronawirusa SARS-CoV-2 czas inkubacji wynosi od 0 do 14 dni, a średnio trwa 5-6.
5. Koronawirusy
Koronawirusy to rodzaj wirusów, które stanowią zagrożenie dla ssaków i ptaków. Posiadają materiał genetyczny w formie jednej nici RNA, a nie DNA jak u ludzi. Nazwa koronawirusów wywodzi się od łacińskiego słowa „corona”, które oznacza wieniec lub koronę. Widoczne pod mikroskopem koronawirusy na swojej otoczce mają wypustki, które układają się w kształt przypominający koronę. Koronawirusy są odpowiedzialne za zakażenia górnych dróg oddechowych. Pierwszy ludzki koronawirus został zidentyfikowany w latach 60. XX wieku u pacjenta chorującego na grypę. Od tamtej pory poznano 7 różnych koronawirusów. Najbardziej znane są trzy z nich: SARS-CoV, MERS-CoV i SARS-CoV-2.
Koronawirusa SARS (SARS-CoV) zidentyfikowano w 2002 roku w Chińskiej prowincji Kwantung. Wywołuje on zespół ciężkiej niewydolności oddechowej. Drugim znanym jest koronawirus MERS, opisany w 2012 roku. MERS (MERS-CoV) wywołuje bliskowschodni zespół oddechowy. Koronawirus, który obecnie szerzy się na świecie to SARS-CoV-2 (wcześniej nazywany 2019-nCoV) zidentyfikowany pod koniec grudnia 2019 roku w Wuhanie.
Sprawdź: Objawy zakażenia koronawirusem
6. SARS-CoV-2
SARS-Cov-2 to nowy rodzaj koronawirusa, który w mediach potocznie określany jest wyłącznie nazwą całej grupy: koronawirus lub jako nowy koronawirus. Zidentyfikowano go w chińskim mieście Wuhan w prowincji Hubei w grudniu 2019 roku. Początkowo koronawirus SARS-CoV-2 był określany skrótem 2019-nCoV (2019, Novel Coronavirus), ale obecnie ta nazwa nie funkcjonuje.
SARS-CoV-2 jest koronawirusem zespołu ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej 2. Wywołuje chorobę, którą w skrócie określa się COVID-19. Czas wylęgania wirusa SARS-CoV-2, czyli intubacji (od momentu kontaktu z wirusem do wystąpienia objawów zakażenia) wynosi 0-14 dni. Przeważnie to ok. 5-6 dób.
7. COVID-19
COVID-19 (coronavirus disease) to choroba wywoływana przez koronawirusa ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (SARS-CoV-2). Stanowi największe zagrożenie dla seniorów, zwłaszcza z towarzyszącymi innymi jednostkami chorobowymi jak cukrzyca, nowotwór, choroby układu sercowo-naczyniowego lub zażywających leki immunosupresyjne, które obniżają odporność. Do objawów zakażenia należą: gorączka, kaszel, duszności, uczucie zmęczenia i bóle mięśniowe.
8. Epidemia
Epidemia to stan, gdy notuje się znacznie większą liczbę zakażeń lub zachorowań na znaną (np. grypę) lub nową chorobę zakaźną (np. COVID-19) na mniejszym terytorium niż powierzchnia kontynentu. Epidemia może dotyczyć np. kraju. Liczba aktualnych zakażeń lub osób chorych musi być istotnie większa, niż dla innych chorób zakaźnych, co stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowa ludzkości.
9. Pandemia
Termin pandemia to określenie wielkiej epidemii. Oznacza to, że choroba zakaźna osiągnęła zakres kontynentu, a nawet świata. Pandemia dotyczy zwłaszcza chorób przenoszonych drogą kropelkową z jednej osoby na drugą.
10. Nadzór epidemiologiczny
Nadzór epidemiologiczny stosowany jest wobec konkretnych osób: zakażonych lub mającym podejrzenie zakażenia drobnoustrojem, który wywołał epidemię. Nadzór prowadzą pracownicy stancji epidemiologicznej. Polega on na obserwacji danej osoby, ale bez ograniczenia jej swobody odnośnie przemieszczania się. Osoba objęta nadzorem podlega badaniom sanitarno-epidemiologicznym, aby wykryć zakażenie oraz wyodrębnić przyczynę (tutaj: rodzaj wirusa), która wywołała infekcję.
Pacjent objęty nadzorem epidemiologicznym zobowiązany jest przedstawić okoliczności, które prawdopodobnie spowodowały zakażenie. Te informacje służą organom do analizy i wyciągania wniosków, odnoście zapobiegania szerzenia się zakażenia oraz zwalczania choroby zakaźnej.
Sprawdź: Czy iść do lekarza? E-recepyty, tele wizyty i inne ważne zagadnienia
11. Stan zagrożenia epidemiologicznego (epidemicznego)
O wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemiologicznego (lub epidemicznego) decyduje rząd. To specyficzna sytuacja prawna, która została wprowadzona na danym terenie z związku z wysokim ryzykiem rozwoju epidemii lub pandemii. To działanie ma na celu zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się czynnika zakaźnego.
W Polsce stan zagrożenia epidemiologicznego wprowadził premier Mateusz Morawiecki w dniu 12.03.2020 w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2.
Co ten stan zagrożenia epidemicznego oznacza dla konsumenta:
- przywrócone są granice i kontrole graniczne na okres 10 dni, a osoby powracające do kraju są objęte obowiązkową 14-dniową kwarantanną. Nie można wyjechać z kraju, a do Polski nie mogą wjechać cudzoziemcy,
- wstrzymane zostają loty między krajowe oraz międzymiastowe, a także ograniczeniu podlegają połączenia kolejowe,
- ograniczona działalność punktów gastronomicznych: możliwe są tylko dostawy do domu,
- działalność sieci handlowych jest ograniczona: otwarte pozostają sklepy spożywcze, apteki, drogerie, banki i pralnie, ale obowiązują dodatkowe zalecenia odnośnie korzystania z usług m.in. płatność kartą, ograniczenia odnośnie ilości osób w placówce, umawianie się na wizyty na konkretną godzinę, zachowanie 1 m odległości między pracownikami,
- odwołanie imprez masowych,
- zakaz zgromadzeń powyżej 50 osób.
12. Kwarantanna
Kwarantanna stosowana jest wobec osób zdrowych, które mogły mieć kontakt z osobą zakażoną i mogą być zakażone. W obecnym czasie w Polsce kwarantanną objęte są osoby, które:
- wróciły z podróży do kraju o wysokim odsetku zachorowań na koronawirusa,
- miały kontakt z osobą zakażoną,
- pracują w placówce, w której były leczone osoby zakażone.
Kwarantanna w związku z zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 trwa 14 dni, a osoby nią objęte mają zakaz opuszczania stanowiska kwarantanny, którym z reguły jest miejsce zamieszkania lub szpital. Zakaz ma na celu niedopuszczenie do kontaktu osoby na kwarantannie z innymi osobami, które są zdrowe.
13. Izolacja
Izolacja to odosobnienie osoby lub grupy osób, które są zakażone albo są podejrzane o zakażenie. Ma to na celu zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia. To poważny stan, ponieważ osobę (lub grupę osób) izoluje się w izolatce. Kontakt utrzymywany jest za pośrednictwem personelu medycznego, który na każdą wizytę musi się odpowiednio zabezpieczyć.
Zgodnie z zaleceniami ECDC (Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób) w skład minimalnego zestawu ochronnego, przeznaczonego dla pracowników medycznych, do kontaktu z osobami zakażonymi nowym koronawirusem muszą wchodzić:
- półmaska FFP2 lub FFP3 (w sytuacji ich braku zalecane są maseczki chirurgiczne),
- gogle lub okulary ochronne,
- wodoodporny fartuch z długim rękawem np. fartuch chirurgiczny,
- rękawiczki ochronne.
Najważniejsza zasada ochrony przed koronawirusem SARS-CoV-2: Skuteczne mycie rąk krok po kroku
14. Dezynfekcja
Dezynfekcja jest procesem ukierunkowanym na zmniejszenie liczebności drobnoustrojów chorobotwórczych. Do dezynfekcji stosowane są profesjonalne płyny dezynfekcyjne, które mają udowodnione badaniami klinicznymi działanie. Dezynfekcję można przeprowadzić za pomocą etanolu o odpowiednim stężeniu, izopropanolu lub ich mieszanki oraz innych środków biobójczych. Metalowe rzeczy można dezynfekować poprzez wypalanie.
15. Produkt wirusobójczy
Produktem wirusobójczym nazywa się preparat do dezynfekcji, które ma udowodnione działania niszczenia konkretnych wirusów. Działanie to wynika ze specyficznego i ściśle określonego składu płynu, który wykazuje określone działanie. Produkty o udowodnionym działaniu otrzymują certyfikat Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych i zostają wpisane na listę pozostałych produktów o takim działaniu.
Produkt wirusobójczy może być stosowany do dezynfekcji powierzchni i dłoni. Produktem wirusobójczym nie jest żel antybakteryjny.
Najważniejsze informacje o żelach antybakteryjnych
7 najważniejszych informacji o żelach antybakteryjnych
16. Ozdrowieniec
Ozdrowieniec to termin nie do końca medyczny. Stosowny jest wobec osób, które były zakażone chorobą zakaźną, ale obecnie nie mają już objawów. Nie jest to osoba zdrowa, dlatego nie może opuścić miejsca kwarantanny lub izolacji.
Zobacz: Testy na koronawirusa
Źródła:
Obowiązki, prawa i zalecenia dla osób, które są na kwarantannie lub izolacji.
Kwarantanna dziecka a zasiłek opiekuńczy
W przypadku izolacji lub kwarantanny dziecka rodzic ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Taka sytuacja jest traktowana jak choroba. W przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola klubu dziecięcego czy szkoły, do których uczęszcza dziecko w wieku do 8 lat, rodzicom również przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego. Wówczas należy uzyskać zaświadczenie od dyrektora placówki.
Świadczenie chorobowe na kwarantannie lub izolacji. Co zrobić, gdy nie ma decyzji sanepidu?
Na podstawie informacji o kwarantannie bądź izolacji domowej ZUS może wypłacić osobie ubezpieczonej zasiłek chorobowy lub opiekuńczy. Dane te są także potrzebne pracodawcy, który wypłaca wynagrodzenie chorobowe. Świadczenia chorobowe przysługują wyłącznie osobom posiadającym ubezpieczenie chorobowe, np. pracownikom, zleceniobiorcom czy osobom prowadzącym własną działalność gospodarczą. A co w przypadku braku decyzji sanepidu? Musisz złożyć u płatnika składek oświadczenie o odbyciu kwarantanny. Oświadczenie będzie podstawą do wypłaty świadczenia chorobowego (zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego). Jeśli zasiłek chorobowy wypłaca ZUS, płatnik składek powinien jak najszybciej przekazać oświadczenie ubezpieczonego do ZUS. Ma na to 7 dni. Może skorzystać z formularza Z-3 / Z-3a na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, ale trzeba pamiętać, aby załączyć zdjęcie lub skan oświadczenia. Osoby, które prowadzą działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące powinny złożyć oświadczenie w ZUS. One również mogą to zrobić przez PUE ZUS, wypełniając ZAS-53 Wniosek o zasiłek chorobowy (do wniosku trzeba dołączyć skan lub zdjęcie podpisanego oświadczenia).
Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy na opiekę nad osobą na kwarantannie lub izolacji?
Zasiłek opiekuńczy na opiekę nad dzieckiem lub członkiem rodziny na kwarantannie albo izolacji przysługuje na:
- dziecko do lat 14,
- dziecko z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki albo pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat,
- innego członka rodziny.
Świadczenie chorobowe za okres kwarantanny – jak je otrzymać?
Osoby skierowane na kwarantannę lub izolację domową nie muszą dostarczać płatnikowi składek decyzji sanepidu. Dotychczas przekazanie płatnikowi składek (ZUS lub pracodawcy) decyzji sanepidu czy zwolnienia lekarskiego było konieczne, aby odseparowana osoba mogła otrzymać wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy lub zasiłek opiekuńczy. Teraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaczął sam pozyskiwać informacje potrzebne do wypłaty świadczenia. Od 24 października 2020 r. świadczenia chorobowe dla osób przebywających na kwarantannie lub izolacji domowej są wypłacane na podstawie danych w systemie informatycznym Centrum e-Zdrowia (system EWP).
Czy na kwarantannie można pracować?
Przebywanie na kwarantannie nie musi wiązać się z koniecznością przerywania pracy. Co do zasady obowiązkowa kwarantanna jest traktowana jak niezdolność do pracy z powodu choroby. Osoba na kwarantannie w niektórych sytuacjach może jednak świadczyć pracę. Nie wolno jej natomiast opuszczać domu, nawet wyjść na spacer z psem czy ze śmieciami.
Obowiązek pracy na kwarantannie. Czy szef może zmusić do pracy pracownika na kwarantannie?
Pracodawca ma prawo nałożyć na pracownika obowiązek pracy podczas kwarantanny. Oczywiście pod warunkiem, że pracownik jest w stanie w ten sposób wykonywać powierzone mu zadania, a wynika to z:
Ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, odsuniętemu od pracy w trybie określonym w art. 6 [niemożność wykonywania pracy jako niezdolność do pracy] ust. 2 pkt 1, z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeżeli nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu.
Co można robić na kwarantannie, a czego nie?
Na kwarantannie nie możesz:
- opuszczać ci domu,
- wychodzić na zakupy,
- spotykać się z innymi osobami.
Na kwarantannie możesz, a nawet musisz:
- monitorować temperaturę ciała, nawet dwa razy dziennie,
- zachować zasady higieny osobistej.
Jestem na kwarantannie - gdzie mogę zwrócić się po pomoc typu zakupy, wyprowadzenie psa?
Jeżeli jesteś objęty kwarantanną i nie możesz wychodzić z domu, a nikt z rodziny nie jest w stanie ci pomóc, możesz zwrócić się o pomoc do:
- ośrodka pomocy społecznej w miejscowości, w której mieszkasz,
- funkcjonariusza policji, który w porozumieniu ze służbami sanitarnymi sprawdzają, czy przebywasz w domu,
- gminy,
Jeżeli potrzebujesz pomocy psychologicznej, to skontaktuj się telefonicznie z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej w swojej gminie, bądź powiatowym centrum pomocy rodzinie.
Od kiedy liczy się czas kwarantanny dla domownika osoby chorej i co jeśli chory nie wyzdrowieje po 10 dniach?
Taka kwarantanna rozpoczyna się od dnia uzyskania pozytywnego wyniku testu przez osobę zakażoną i kończy się 7 dni po zakończeniu izolacji osoby zakażonej. Jeśli chory na koronawirusa nie wyzdrowiał, twoja kwarantanna automatycznie się wydłuża.
Jakie są kary za złamanie kwarantanny?
Za nieprzestrzeganie kwarantanny grozi grzywna nawet do 30.000 zł.
Czym różni się kwarantanna od izolacji?
Kwarantanna jest nakładana na osoby które miały styczność ze źródłem zakażenia (np. kontakt z osobą zakażoną). Podlegają jej również ci, którzy wrócili z zagranicy i przekroczyli granicę zewnętrzną UE. Zazwyczaj trwa ona 10 dni. Powinna ona odbywać się w domu lub w innym miejscu, które wskazaliście.
Natomiast izolacja domowa nakładana jest po pozytywnym wyniku testu na COVID-19. Czas jej trwania jest uzależniony od stanu zdrowia. Zazwyczaj między 8. a 10. dniem choroby kontaktuje się lekarz, który na podstawie telefonicznego wywiadu lub osobistego kontaktu decyduje o dalszym postępowaniu. Jeśli lekarz POZ nie zdecyduje o przedłużeniu izolacji, jej zakończenie następuje po 10 dniach od daty uzyskania pierwszego dodatniego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2 - w przypadku pacjenta bez objawów klinicznych.
Prywatny test na koronawirusa a kwarantanna
W przypadku uzyskania pozytywnego wyniku testu na koronawirusa wykonanego prywatnie należy o tym poinformować wyłącznie lekarza pierwszego kontaktu pracującego w ramach NFZ. Ponieważ specjalista świadczący usługi płatne nie ma uprawnień do wysłania pacjenta na izolację domową. Dlatego, tak ważne jest poinformowanie swojego lekarza o pozytywnym teście. Wówczas lekarz POZ podejmie decyzję o dalszym leczeniu i gdzie powinieneś dochodzić do zdrowia, a także o kwarantannie.
Mam pozytywny wynik COVID-19, co dalej? Czy mogę wychodzić z domu?
Jeśli otrzymałeś pozytywny wynik testu, powinieneś bezwzględnie pozostać w domu. Między 8. a 10. dniem choroby COVID-19 odbywa się teleporada. W jej trakcie lekarz podejmuje decyzję, co robić dalej. Izolacja może zostać przedłużona lub zakończyć się po 10 dniach. Za zgodą lekarza pacjent objawowy może zakończyć izolację najwcześniej trzy dni po ustąpieniu objawów infekcji górnego układu oddechowego i ustąpieniu gorączki, nie wcześniej niż po 13 dniach od wystąpienia objawów.
Ile dni trwa kwarantanna?
Kwarantanna wynikająca z ryzyka zakażenia koronawirusem, czyli kontaktu z chorą osobą trwa 10 dni od ostatniego spotkania. 10 dni kwarantanny od dnia następnego objęte są te osoby, które dostały skierowanie na test od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do chwili uzyskania wyniku testu. Jeżeli wynik będzie negatywny, to automatycznie kwarantanna się kończy, natomiast jeśli jest pozytywny, trafiasz na izolację domową lub do szpitala.
Jeżeli automatyczna kwarantanna została nałożona, ponieważ mieszkasz z osobą chorą na koronawirusa lub prowadzisz z nią wspólne gospodarstwo domowe, prawdopodobnie informacja o kwarantannie pojawi się w systemie dzień po tym, jak chory uzyskał pozytywny wynik testu na COVID-19. „Taka kwarantanna rozpoczyna się od dnia uzyskania pozytywnego wyniku testu przez osobę zakażoną i kończy się 7 dni po zakończeniu izolacji osoby zakażonej" – można przeczytać na stronie ZUS-u.
Kto i kiedy nakłada kwarantannę i izolację?
Inspektor sanitarny może nałożyć obowiązek odbycia kwarantanny na:
- osoby zdrowe, które miały kontakt z osobą zakażoną koronawirusem lub podejrzaną o zakażenie,
- osoby mieszkające z osobą skierowaną na kwarantannę lub izolacją domową,
- osoby z objawami wskazującymi na możliwość zakażenia koronawirusem,
- osoby, które przekroczyły granicę z Unią Europejską.
Osoby, które uzyskały pozytywny wynik testu na koronawirusa, zostają skierowane na izolację domową z powodu zakażenia koronawirusem.
Jak sprawdzić, czy jesteś na kwarantannie lub izolacji domowej?
Wbrew pozorom, nie jest to takie skomplikowane. Możesz to zrobić online. Taką możliwość daje Platforma Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Jeżeli spodziewasz się kwarantanny domowej, możesz zalogować się do Internetowego Konta Pacjenta przez portal pacjent.gov.pl lub uruchomić aplikację Kwarantanna domowa. Można także starać się pozyskać informacje o kwarantannie lub izolacji domowej w państwowej powiatowej inspekcji sanitarnej, lub na infolinii GIS pod ogólnopolskim numerem tel. 22 25 00 115.
